ما و عراقِ امروز

  نوشتن یادداشت پیرامون یک کشور، نیازمند در اختیار داشتن آخرین اطلاعات آماری از جمعیت، تولیدات، اقتصاد، آسیب‌ها و مبادلات اقتصادی، بافت جمعیتی و دیگر اطلاعات طبیعی و انسانی از آن کشور است. افزون بر این، دانستن تاریخ سیاسی قدیم و جدید و تحولات فرهنگی و اجتماعی آن، می تواند سیر دگرگونی ها و فراز و نشیب های آن کشور را در اختیار مطالعه کننده قرار دهد.
      پیرامون کشور عراق، آن‌چه در رابطه با ایران در عصر حاضر مهم است، روابط دو کشور در نیم سده اخیر یعنی پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران است. گر چه تاریخ مناسبات این دو کشور در گذشته نه چندان دور در قالب روابط ایران و عثمانی و پس از استقلال عراق قابل بررسی است.
  جنگ هشت ساله میان ایران و عراق و صدمات انسانی و زیربنایی برآمده از این جنگ، مهم‌ترین موضوع در این بازه زمانی است که آثار و پیامدهای آن برای جامعه ایرانی تاکنون و در آینده ملموس و تاثیرگذار بوده و خواهد بود.  جدای از علل و انگیزه‌های شروع و پایان این جنگ، زیان های آن برای جامعه ایران قابل چشم پوشی و فراموشی نیست!
   روابط ایران و عراق، پس از سقوط صدام و حوادث داخلی در آن کشور که منجر به شکل گیری نظام سیاسی جدید آن شد، موضوع دوم از این رابطه می تواند باشد.
   حضور آمریکا در آن کشور و اختلافات داخلی میان باورمندان مذاهب از سویی و وجود اقوام در شمال و جنوب آن، شکل گیری نظام سیاسی و آرامش و استقرار دولت های پس از صدام را درگیر منازعات داخلی گردانید، که بالاخره با هوشیاری علمای دینی و سیاستمداران وطن دوست به سرانجامِ راضی کننده ای رسید.
  عقب ماندگی های عمرانی و نبودن دولت های پایدار در عراق، دارای پیامدهایی بود و هست که دامن ایران و استان‌های مرزی را همچنان گرفته است. وزش گرد و غبارهای آزار دهنده، ناامنی های مرزی، وضعیت هور العظیم و کاهش ورودی آب از رودخانه های عراق به ایران و ورود امراض از آن جمله است.
   در سال‌های اخیر و به رغم همه مهربانی ها و ایثارهای  مردم ایران، شاهد بلوکه شدن بخش قابل توجهی از سرمایه و ثروت ارزی کشورمان در عراق به جهت تبعیت آن کشور از تحریم های غرب و اروپا علیه ایران هستیم.
   صادرات مواد غذایی از ایران به عراق، گر چه برای صادرکنندگان و دولت ایران سودآور است، اما شهروندان استان های خوزستان و غرب کشور را گاهی در تنگنا و کمبود قرار داده است!
  کاهش ارزش واحد پول ایران در برابر دلار، سفرهای سیاحتی و درمانی به ایران و خرید ملک از سوی شهروندان عراقی در ایران را آسان و ارزان نموده است که در غفلت دولت ایران، آثار زیان بار آن، در آینده آشکار خواهد شد. افزون بر این، اختصاص ارز به مسافران ایرانی جهت زیارت عتبات به نفع و سود دولت عراق خواهد بود.
  انجام خدمات عمرانی و ساخت تاسیسات چند منظوره شامل آبرسانی، جاده سازی و خدمات کنسولی و مرزی از سوی ایران نیز ضمن فشار به بودجه های ملی و استانی ایران، در نهایت به سود کشور عراق است.
  از سوی دیگر و همزمان با فداکاری های انسانی و اقتصادی ایران برای این همسایه غربی خود، دولتمردان عراق، با ایجاد روابط خارجی متوازن و فراگیر، از امتیازات همه کشورهای جهان برای بهروزی و ترمیم عقب ماندگی های خود بهره می برد. از همین روست که تولید و فروش نفت عراق جایگاه پیشین ایران را در بازارهای جهانی به خود اختصاص داده است و در آینده نیز با تجهیزات و ساخت بنادر در خلیج فارس برتری دریایی، نظامی، اقتصادی را از خود خواهد نمود! این در حالی است که هزینه بازسازی و نوسازی عتبات عالیات که بخشی از تعهدات دولت های عراق است بر عهده مردم و دولت ایران سنگینی می کند!
  در پیرامون آموزش عالی و دانشگاه ها، گر چه حضور دانشجویان عراقی از نظر بودجه و درآمد به سود دانشگاه های ایران است اما پیشرفت های آرام وضع علمی و تحصیلی عراق در بخش آموزش عالی و سست و بی رمق شدن دانشگاه های ایرانی در آینده نزدیک آشکار خواهد شد.