شوشان ـ صالح محمدیان :
جنگ دوازدهروزه اخیر، به علاوه آنکه آزمونی برای استقامت کشور به شمار میرفت، نواقصی را در عملکرد ستاد مدیریت بحران آشکار ساخت.
در طول این مدت، برخی اقلام غذایی با افزایش چشمگیری در قیمتها و کمبود کاذب مواجه شدند، در حالی که عمده این کالاها در داخل کشور تولید میشوند و هیچ کمبود واقعی در عرضه وجود نداشت.
با این حال، به دلیل احتکار افراد سودجو در شرایط جنگی و فضای روانی حاکم بر جامعه که به خرید مازاد بر نیاز شهروندان انجامید، شاهد شکلگیری کمبود کاذب و افزایش قابل توجه قیمتها بودیم.
دولت و مقامات استانی پیشتر اعلام کرده بودند که هیچ افزایش قیمتی رخ نخواهد داد و با هرگونه احتکار و گرانفروشی برخورد خواهد شد، اما این وعدهها در عمل محقق نشد و نظارت مؤثری بر بازار اعمال نگردید.
تنشهای دیرینه میان ایران و اسرائیل، وقوع درگیریهای نظامی را محتمل میساخت. با توجه به این سابقه، انتظار میرفت که فضای روانی ناشی از این تنشها به رفتارهایی مانند احتکار و خریدهای هیجانی منجر شده و متعاقباً کمبود مصنوعی و افزایش چندبرابری قیمتها را به همراه داشته باشد.
در چنین شرایطی، غافلگیری ستاد مدیریت بحران و عدم آمادگی کافی برای مواجهه با این پیامدها قابل تأمل است.
متأسفانه، واکنش ستاد بحران نه تنها بهموقع نبود، بلکه عمدتاً محدود به برگزاری جلسات و تصویب مصوباتی شد که در عمل نتوانستند وضعیت را بهبود بخشیده یا آرامش را به بازار بازگردانند.
با توجه به نواقص مشهود در عملکرد ستاد بحران و همچنین وضعیت کنونی آتشبس موقت ـ که همواره در معرض تهدید بازگشت درگیریها در ابعادی گستردهتر (اعم از نرمافزاری و سختافزاری) است ـ لزوم بازسازی ساختاری و بازنگری بنیادین در سازوکارها، رویهها و آمادگیهای این ستاد بیش از پیش ضروری مینماید.
جنگ دوازدهروزه نشان داد که ستاد مدیریت بحران در پیشبینی و مهار تبعات اقتصادی اینگونه رخدادها با نواقص جدی مواجه است.
این موضوع موجب تحمیل فشارهای غیرضروری بر مردم شد و ضرورت تقویت فوری سازوکارهای آمادگی، پاسخگویی و انعطافپذیری در برابر پیکارهای ترکیبی آینده را به وضوح نمایان ساخته است.