در چهارم آذر ماه سال ۱۳۶۵، ۵۴ فروند هواپیمای دشمن بعثی، اندیمشک را برای
مدت یک ساعت و ۴۵ دقیقه، آماج بمباران هوایی قرار دادند. در این حادثه که
طولانیترین بمباران هوایی یک شهر غیر نظامی در تاریخ جنگهای بعد از جنگ
جهانی دوم بود، ۳۰۰ تن شهید و بیش از ۷۰۰ تن مجروح شدند.
مرتضی
طیبی از رزمندگان دوران مقدس در این باره گفته است: مردم شهرستان اندیمشک
در دوران دفاع مقدس با سختترین مشکلات در مقابل دشمن بعثی ایستادند و این
مقاومت و ایستادگی دشمن را خشمگین کرد.
در دوران دفاع مقدس، شاهد
حوادث گوناگونی در اندیمشک بودیم و به دلیل جایگاهی که این شهر داشت،
وضعیت حملات دشمن شکل جدیتر به خود میگرفت.
طیبی
درباره دلیل دشمن بعثی برای این حمله سنگین و طولانی که با شهادت
مظلومانه مردان و زنان و کودکانی همراه بود و به فاجعهای ضد انسانی تبدیل
شد، افزود: راههای ارتباطی، تمرکز نیروهای جبهه و جنگ، وجود راهآهن و
ویژگیهای خاص اندیمشک، موجب حملات وحشیانه دشمن به این شهر شد.
انتقال
رزمندگان اسلام از طریق راهآهن ناحیه اندیمشک به جبهههای نبرد و ترابری
سنگین نیروهای رزمنده، از دیگر علل حمله هوایی دشمن بعثی به شهر اندیمشک
بود.
سید اسماعیل موسوی، فرمانده سابق پایگاه چهارم شکاری، امسال و
در مراسم سالروز اين بمباران در انديشمك گفت:در چهارم آذر ۱۳۶۵ خطه
اندیمشک و پایگاه چهارم شکاری روز بسیار سخت و دردناکی را پشت سر گذاشت که
صحنه های تلخ آن در تاریخ ماندگار شده است. یک روز قبل از بمباران هوایی
اندیمشک، تیزپروازان نیروی هوایی به چند پایگاه دشمن حمله کرده و دشمن از
این بابت خشمگین بود. حملات وحشیانه دشمن در چهارم آذر ۶۵ موجب ایجاد فضایی
دردناک در سطح شهر اندیمشک شد به گونه ای که اعضای تکه تکه شده فرزندان
اندیمشک و مسافران راه آهن در اطراف محل بمباران پراکنده شده بود.
امیر
خلبان احمد مهرنیا اظهار داشت: یکی از سختترین روزهای دوران دفاع مقدس که
خیلی بر ما دشوار گذشت، چهارم آذر ماه سال ۱۳۶۵ بود، روزی که عراق ناجوان
مردانه ساعت 11 صبح با هواپیماهای زیادی به خاک ما حمله کرد و با کمکی که
از غرب و شرق میگرفت توانست رادارهای ما را کور کند، چرا که وقتی رادارها
کور شوند دیگر نمیتوانند هواپیماهای خودی را به سمت هواپیماهای دشمن هدایت
کنند.
روز 4 آذرماه عراق با برنامهریزی خاصی به خاک ما ورود کرده بود،
هدف عراق پایگاه هوایی دزفول و شهر اندیمشک بود، در اندیمشک خط آهنی وجود
داشت که جنوب کشور را به مرکز وصل میکرد، عراق با 54 هواپیما و با شلیک
بمبهای متعدد حمله خود را به پایگاه هوایی دزفول آغاز کرد، موضوعی که این
حمله را از حملههای دیگر عراق متمایز میکند نحوه بمباران و محل اصابت
بمبها بود. ما متوجه شدیم هدف اصلی این حمله، گردان نگهداری و گردان
خلبانها بود.
مریم لطیفی، نویسنده کتاب اندیمشک در زمان جنگ در
باره این بمباران گفت: در چهارم آذر ۱۳۶۵ نقاط مسکونی، نظامی و صنعتی
اندیمشک از جمله ایستگاه راهآهن، میدان راهآهن، بازار روز کالا و
ترهبار، پادگان دو کوهه، دبیرستان شریعتی، سد و نیروگاه دز، رادار موشکی
سد دز، پادگان سفینهالنجاه، ایستگاه بالارود، ادارهٔ پست، ادارهٔ مخابرات،
بیمارستان شهید بهشتی و... مورد تهاجم ۵۴ فروند هواپیمای عراقی قرار گرفت.
در
این روز، مردم اندیمشک با صبر و شکیبایی و توسل به روحیهٔ ایثارگری و
شهادت طلبی در مقابل تهاجمات بیامان هواپیماهای عراقی مقاومت کردند و
لحظهای نیز در این مقاومت تردید نکردند و چند روز بعد در هفتم آذرماه با
حضور پُر صلابت خود، عزیزانشان را در حالی که فریاد «جنگ جنگ تا پیروزی» و
«رزمندگان اسلام انتقام، انتقام» سر میدادند تشییع کردند.
از سوی
دیگر، در همین روزها بخشی از نیروهای اندیمشک با حضور در گردان حمزه
سیدالشهدای اندیمشک بدون آنکه تزلزلی در روحیهٔ آنها رخ داده باشد، در
پلاژ اندیمشک مشغول فراگیری آموزشهای آبی و خاکی شدند تا با حضور در
عملیات کربلای ۴ انتقام خون شهیدانشان را بگیرند.
مهمترین
مسألهای که شاید بتوان از هجوم طولانی هوایی به شهرستان اندیمشک از آن یاد
کرد، شکستن مقاومت مردم اندیمشک و عقبه مهم تدارکات و نیروی انسانی این
خطه را نام برد، چرا که وجود گردان حمزه با جوانان نیک سیرت که در عملیات
مهم ضربههای جبران ناپذیری به ارتش عراق وارد ساخته بوده و مردمی که با
تحمل بیش از پنجاه بار موشکباران و حملات هوایی هنوز هم در حمایت امام و
مولای خویش تنور جبههها را گرم نگه داشته بودند، شاید مهمترین عامل این
تهاجم وحشیانه باشد؛ مردمی که پیر جماران درباره آنان فرمود: «آنهایی که تو
خانه نشستهاند و میگویند که مردم خسته شدهاند و از جنگ خسته شدهاند از
چه و چه. آنها خودشان خسته هستند، از اول هم خسته بودند. مردم کیاند؟
این اندیمشک است مورد تجاوز واقع میشود، دنبالهاش جنگ جنگ تا پیروزی
میگویند (صحیفه نور ج ۱۸).
بازخوانی
واقعه چهام آذر و طولانی بودن مدت هجوم و منحصر به فرد بودن این حمله و از
همه مهمتر مقاومت در آتش مردم اندیمشک می طلبد که این روز پر حادثه در
تاریخ این دیار ثبت و درج گردد و برای ماندگاری آن نیز تلاش شود. اگر چه
همه ساله در سالروز اين حادثه در انديشمك مراسم و آيين هايي برگزار مي گردد
اما آن گونه که شایسته مردم اندیمشک است به تکریم و پاس داشت این روز نه
در سطح شهرستان و نه سطح کشور پرداخته نشده است و پس از گذشت ۲۷ سال هنوز
ابعاد مختلف این واقعه از جمله: علت انتخاب اندیمشک برای بمباران، مدت زمان
دقیق بمباران، نقاط بمباران شده، تعداد شهدای و مجروحین و ... در هالهی
از ابهام قرار دارند و هنوز پس از گذشت ۲۷ سال هنوز تعداد دقیق شهدای این
روز مشخص نشده است و تنها ملاک ارزیابی آمار اولیهای است که روزنامه
جمهوری اسلامی ایران در هشتم آذر ۱۳۶۵، آن را ۷۵ نفر اعلام کرده است.
با
توجه به آن که بسیاری از شهدای از رزمندگانی بودند که در پادگانهای نظامی
مانند پادگان سفینهّ النجاه، پادگان دوکوهه، ایستگاه راهآهن و ... حضور
داشتند و با شهادتشان به شهرهای خودشان منتقل شدهاند بنابراین نیاز است در
گام اول با شناسایی شهدای این روز به تکمیل آمار دقیق شهدای چهارم
آذر ۱۳۶۵ پرداخته شود و سپس سایر ابعاد این موضوع مورد بررسی قرار گیرند و
در نهایت این روز به عنوان روز حماسه مقاومت مردم اندیمشک در تقویم تاریخ
دفاعمقدس ثبت و به مقاومت مردم اندیمشک در این روز ارج نهاده شود زیرا این
روز تنها مختص به مردم اندیمشک نمیباشد بلکه بخشی از تاریخ مقاومت در
برابر تجاوزگران بعثي با پشتيباني استكبار جهاني است که ضرورت حفظ و انتقال
آن به نسلهای آینده بر کسی پوشیده نیست.
فرستنده: عباس اسلامی پور