امنیت اجتماعی و مشارکت شهروندی

امنیت اجتماعی همواره به عنوان یکی از نیازهای اساسی جوامع مختلف مطرح بوده است. اگر چه بسیاری، این پدیده را از اصلی ترین و اساسی ترین کار ویژه های نهاد اجتماعی حکومت یا همان دولت می دانند اما باید دانست که تحقق امنیت اجتماعی در فرایند و بطن جامعه و زندگی اجتماعی قابل طرح و بررسی است.

فرایند مشارکت همه شهروندان در اداره امور سیاسی و اجتماعی، وجود ارزش های فرهنگی، فرایند اجتماعی شدن، وفاق، تعامل و همکاری های اجتماعی و.... در بین شهروندان است که می تواند به تحقق و تقویت امنیت اجتماعی بصورتی اساسی کمک کند.

نباید تصور کرد که با اقدامات سلبی و یا توسل به برخوردهای مبتنی بر نگرش های قهری و... می توان امنیت پایدار اجتماعی ایجاد کرد. بهمین دلیل است که در دنیای امروز، امنیت اجتماعی در بستر مشارکت شهروندی محقق می شود.

دانش جامعه شناسی، امنیت را در بستر روابط و مناسبات سیاسی، اجتماعی در سطح جامعه و در میان شهروندان مورد مطالعه و بررسی قرار می دهد که البته در این میان نقش نهادهای قدرت و حاکمیت در بسترسازی مشارکت شهروندی و ایجاد وفاق و همکاری های اجتماعی با حفظ و احترام به باورها و فرهنگ های مختلف و متنوع موجود در جامعه بسیار حائز اهمیت است.

در واقع امروزه دیگر امنیت اجتماعی مقوله ای، امنیتی نیست بلکه موضوعی اجتماعی و فرهنگی است. هر چقدر بتوان زمینه های مشارکت دادن همه شهروندان را در اداره امور جامعه فراهم نمود و در نتیجه احساس تعلق شهروندان را به نظام سیاسی و اجتماعی موجود بیشتر نمود و مطالبات و خواسته های اجتماعی، قومی و سیاسی در بستری مدنی و قانونمند طرح و پیگیری شوند، زمینه تحقق و تقویت امنیت اجتماعی بیشتر و بهتر فراهم می شود. 

از همین رو می توان سخنان اخیر دبیر شورای عالی امنیت ملی را مورد نقد، تامل و بررسی قرار داد. مساله مهم همین است که نخبگان اجتماعی، سیاسی و قومی که می پذیرند در چارچوب قانون اساسی و نظام اسلامی به فعالیت بپردازند بتوانند با استفاده از فرصت های برابر و بدون مشکل، امکان ارتقا، پیشرفت و تصاحب مناسب مدیریتی را داشته باشند و تبعیضی در این خصوص صورت نگیرد. نباید افراد صرفا بدلیل انتساب قومیتی، از حقوقی محروم و یا به عکس، حائز امتیازاتی بشوند.  اقوام مختلف خوزستان (بویژه هموطنان عرب مان که مورد اشاره در سخنان آقای شمخانی بوده اند) دارای نیروهای نخبه و توانمندی هستند که می بایست تلاش نمود در فرایندی مدنی بتوانند در مناصب مختلف مدیریتی مورد استفاده قرار بگیرند تا تعلق خاطر شهروندان ایرانی از قومیت های مختلف دچار آسیب و یا خدشه قرار نگیرد و همگان احساس کنند که در نظم و ساختار موجود می توانند مزه عدالت را بچشند و نقش مدیران و مسوولان ارشد در این زمینه و تاکید بر نگاه عدالت محور و البته با رعایت اصول مدیریتی همچون شایسته سالاری و...بسیار حائز اهمیت است. اشاره آقای شمخانی به اینکه در چنین شرایطی است که امکان سوءاستفاده جریانات معاند و یا سرویس های جاسوسی در منطقه و غرب از بین می رود قابل تامل و حائز اهمیت است.

در واقع با اتخاذ رویکردهای ایجابی، تقویت زمینه های تعاملات اجتماعی و فرهنگی، احترام به فرهنگ ها و قومیت های مختلف ایرانی، بسط زمینه های مشارکت آنان در جامعه و عدالت محوری می توان ضمن تقویت امنیت اجتماعی، بستر فعالیت دشمنانی که بدنبال تحریک اقوام مختلف و سوءاستفاده و ... هستند از بین برد. این نگاه توسعه ای و اصلاح طلبانه است که می تواند باعث تقویت همگرایی ملی بشود و گرنه نگاه های سلبی نتیجه عکس بدنبال خواهد داشت اگرچه باید توجه داشت این موضوع خود نیز می بایست در بستری تعامل گرایانه و بدون ایجاد رقابت منفی پیگیری شود.

شهروندان مختلف ایرانی از فرهنگ ها و قومیت های مختلف، همگی ایرانی اند و به ایرانی بودن خود افتخار می کنند. باید همین زمینه حماسی را تقویت نمود. همه را فرزندان ایران دانست و تلاش نمود با کمرنگ نمودن برخوردهای تنگ نظرانه و یا سلبی، با ایجاد و افزایش زمینه های مشترک، تبادل و تعامل فرهنگی، جامعه پذیری و... هویت ملی را در عین احترام به باورها و هویت های فرهنگی و قومی مختلف، تقویت نمود.