دکتر علیرضا مخبر دزفولی*
یکی از عواملی که باعث برهم زدن آرامش روانی جامعه می شود تصور این نکته است که هیچ خلوت و حریمی برای مردم وجود ندارد.تصور این که در خانه و محل کار و هر جا که هستند عده ای دنبال مچ گیری از آن ها هستند از جمله مسائلی است که حقیقتا هم باعث بدگمانی مردم به نظام و هم اختلال در آرامش روانی جامعه است.
عیبجویی، بیتقوایی، پرونده سازی، غیبت، تهمت، شایعه سازی و... چه در عرصه روابط بین فردی و چه در عرصه اجتماعی سلامت و آرامش روحی و روانی جامعه را دچار آشفتگی می کند.
واقعیت این است که متأسفانه مردم از حق و حقوق خود آگاهی کافی ندارند و گاهی از سر همین بی اطلاعی عرصه برای اقدامات غیرقانونی باز می شود.
بسیاری از اقداماتی که گاهی توسط بعضی افراد انجام می شود به طور قطع مصداق تجسس و حرام بیّن شرعی و قانونی و به تعبیر حضرت امام خمینی (ره) از کبائر و بعضی از آن ها موجب حد شرعی است و مردم لازم است که ضمن اطلاع از قانون و شرع از حقوق خود دفاع کنند و تن به این درخواست های نامشروع (که به تعبیر امام خمینی (ره) غیرانسانی-اسلامی است) ندهند.
به این بخش از پیام 8 ماده ای حضرت امام توجه بفرمایید:
«هیچ کس حق ندارد به خانه،مغازه یا محل کار شخصی بدون اذن صاحب آن وارد شود یا کسی را جلب کند یا به نام کشف جرم یا ارتکاب گناه،تعقیب و مراقبت نماید و یا نسبت به فردی اهانت نموده و اعمال غیرانسانی –اسلامی مرتکب شود یا به تلفن یا نوار ضبط صوت دیگری به نام کشف جرم یا کشف گناه ،گوش کند و یا برای کشف گناه و جرم هر چند گناه بزرگ باشد شنود بگذارد و یا دنبال اسرار مردم باشد و تجسس از گناهان غیر نماید یا اسراری که از غیر به او رسیده ولو برای یک نفر فاش کند،تمام اینها جرم و گناه است و بعضی از آن ها چون اشاعه فحشاء از کبائر و گناهان بسیار بزرگ است و مرتکبین هر یک از امور فوق ،مجرم و مستحق تعزیر شرعی هستند و بعضی از آن ها موجب حد شرعی می باشند»
البته استثنائات این دستور که هم در حکم یک فتوا و هم حکم حکومتی است هم در پیام معظم له مشخص است:
«آنچه ذکر شد و ممنوع تعلام شد در غیر مواردی است که در رابطه با توطئه ها و گروهک های مخالف اسلام و نظام جمهوری اسلامی است ...که محارب خدا و رسول می باشند و در آنان در هر نقطه که باشند ...با قاطعیت و شدت عمل ولی با احتیاط کامل باید عمل شود.»
همچنان که مشاهده میشود به جز در مواردی که کلیت نظام اسلامی از طرف کسی یا کسانی در معرض تهدید واقع شود که مرجع تشخیص و صدور حکم بازرسی آن هم با مسئولین عالی قضایی و سپس امنیتی و انتظامی است یا آن که بیت المال مسلمین در معرض آسیب باشد و با حکم حاکم شرع، نمی توان در زندگی مردم سرک کشید و به بهانه کشف جرم آن هم به طور کاملا سلیقه ای مثلا در ادارات توسط افرادی بدون حکم قاضی و وجود شاکی در مسائل شخصی مردم تجسس کرد و وظیفه مردم است که به این اقدامات غیرقانونی تن در ندهند.
بالاتر از پیام رهبر کبیر انقلاب روایات متعدد و شدیداللحنی است که در موضوع تجسس وارد شده است.
امام جعفر صادق (ع) در روایتی از قول رسول اکرم (ص) فرموده اند: «ای کسانی که با زبان اسلام آورده ولی ایمان در قلب هایتان پابرجا نشده است! مسلمانان را مذمت نکنید و در پی عیوب و امور پنهانی شان نباشید. پس هر کس امور پنهانی مسلمانان را پیگیری کند و آشکار سازد،خداوند امور پنهان و زشتی های او را آشکار خواهد ساخت،و هر کسی که خداوند امور پنهانی او را آشکار سازد رسوایش می کند هر چند کار زشت را در گوشه منزلش انجام داده باشد» (منبع: اصول کافی ج2 ص355) و البته این تنها جزای این افراد در دنیا است و اما در مورد عذاب اخروی ایشان در حدیث دیگری از پیامبر اعظم (ص) آمده است:
«کسی که به سخن و مکالمات افراد گوش می کند در حالی که آن ها از این که کسی به گفته آن ها گوش دهد کراهت دارند روز قیامت در گوش او سرب گداخته می ریزند ...» (منبع:نورالثقلین ج5 ص 93)
پایان بخش این بحث مهم که امیدوارم در دل اهل خشیت تاثیری گذاشته باشد چند روایت تکان دهنده دیگر در مورد نظر اسلام در خصوص تجسس است:
پیامبراکرم (ص) فرمودند:من مأمور نشده ام که از قلوب مردم تفتیش کنم یا باطن آن ها را بشکافم. (منبع:میزان الحکمه ج2 ص 728 آیت الله محمدی ری شهری)
امام صادق (ع) در روایت عجیبی فرموده اند: «اگر کسی لغزش ها و گناهانی را که از مؤمنین با دو چشم خود دیده و یا با دو گوش خود شنیده است برای دیگران بازگو کند» مصداق این آیه است که می فرماید: «آنان که نقل و پخش کردن کار بد در میان مومنان را دوست دارند در آخرت برای شان عذابی دردناک است». (منبع:اصول کافی ج2 ص 357)
دقت بفرمایید که حتی چیزهایی که دیده شده و شنیده شده هم نقلش سزاوار عذاب است تا چه رسد به توهمات و شایعات و.. که مثل نقل و نبات در جامعه اسلامی ما شاباش می شود!!
امیرالمؤمنین حضرت امام علی (ع) درجملاتی شگرف در نامه معروف خود به مالک اشترمی نویسند:
«کم ارج ترین افراد نزد تو باید کسانی باشند که نسبت به کشف و پخش عیوب و اسرار مردم حریص تر و بی باک ترند.برای این که نوعا مردم دارای عیوبی هستند که حاکم برای پنهان داشتن آنها از همه سزاوارتر است.پس هرگز در صدد کشف کردن آن لغزش هایی که پنهان از تو (پنهان از حکومت) صورت گرفته نباش چون تو به عنوان حاکم مسلمین فقط مسئول پاکسازی جامعه از آلودگی های آشکار و ظاهری هستی .در باره لغزش های پنهان مردم ،خداوند خود داوری خواهد کرد.»
نانوشته پیداست که تلاش و اقدامات سربازان گمنام امام زمان در مجموعه های امنیتی به قصد حفظ امنیت کشور سزاوار تقدیر و حتما بر اساس قانون صورت می گیرد و اگر این چشم های بیدار نبودند با وجود این همه دشمن غدار و منطقه ای پرآشوب، ما امروز شاهد این آرامش بی نظیر در کشورمان نبودیم ولی اعمال این اقدامات امنیتی توسط سایرین و بدون مجوزهای قانونی قطعا اقدامی غیرقانونی و غیراخلاقی و نامشروع است.
امیدوارم مشی و مرام رسول اعظم (ص) و امام صادق و مولی الموالی علی ابن ابیطالب (ع) نه فقط در شعار و حرف، که در عمل مبنای حرکت همه ما باشد.انشاء الله.
*پزشک و روان شناس
لطفا راجع به حرفه خودت بنويس.