وامهای خانگی یا خانوادگی امروزه به عنوان یکی از گزینههای اصلی تأمین نیازهای مالی چند سالی است وارد مناسبات اقتصادی بخش قابل توجهی ازخانوادههای ایرانی شده است. ریشه مقبولیت این بانکهای خانگی در بین آحاد مردم به شیوه تشکیل آنها برمیگردد که بر پایه اعتماد و با هدف پرکردن بخشی از خلأهای مالی مردم شكل گرفته است.
وامهای خانگی یا خانوادگی امروزه به عنوان یکی از گزینههای اصلی تأمین نیازهای مالی چند سالی است وارد مناسبات اقتصادی بخش قابل توجهی ازخانوادههای ایرانی شده است. ریشه مقبولیت این بانکهای خانگی در بین آحاد مردم به شیوه تشکیل آنها برمیگردد که بر پایه اعتماد و با هدف پرکردن بخشی از خلأهای مالی مردم شكل گرفته است.
به گزارش اکسین پرس، نبود تناسب بين تورم و نرخ سود تسهيلات، دستوپاگير بودن مراحل اداري دريافت وام از بانكها و مؤسسههاي بانكي موجب شده است تا صندوقهاي قرضالحسنه خانگي بدون هيچ قانون نوشته شدهاي و تنها بر اساس اعتماد و همدلي فاميلي در گروههاي كوچك و بزرگ در تمام شهرها و حتي روستاهاي كوچك و بزرگ مرسوم شود.
ضمانت بازپرداخت اقساط وام در ساختار صندوقهاي قرضالحسنه خانگي همان سازوكار آسان دريافت وام از طريق حذف سود و هزينههاي مربوطه و همچنين اعتماد متقابل بين تمام اعضا و اعتبار و آبرويي است كه بين فاميل و نيز دوستان نزديك، همكاران اداري و اهالي شناخته شده يك كوي و برزن وجود دارد.
در مقابل تصاوير دلسردكنندهاي نزد اكثر مردم در هنگامههاي اقدام براي استفاده و بهرهمندي از تسهيلات بانكي وجود دارد.
نبود تناسب بین تورم و نرخ سود تسهيلات، دستوپاگیر بودن مراحل اداری دریافت وام از بانکها و مؤسسات بانکی، تغييرات نرخ ارز در سالهاي گذشته و... این نوع وامها در صدر توجه عده بسیاری قرار داده است؛ تا جایی که خانوادهها بخشی از نیازهای اقتصادی خود را از این طریق برطرف میکنند؛ زیرا به دلیل کاهش پرداخت وامهای قرضالحسنه از سوی بانکها و همچنین متناسبنبودن نرخ سود تسهیلات با تورم، بانکها تمایلی به ارائه این تسهیلات ندارند و از این رو میتوان گفت: صندوقهای خانوادگی تا حد زیادی جایگزین وامهای قرضالحسنه بانکها شده است.
يكي از شهروندان اهوازی كه صابون شرايط بانكي براي دريافت وام به تنهاش خورده است، ميگويد: برای گرفتن یک وام 5 میلیون تومانی باید هفتخان رستم را برویم.
به این و آن برای ضمانت این وام رو میزدم، به همین دلیل هم پیشنهاد شرکت در وام خانوادگی که عمویم راهانداخته بود را قبول کردم و قرار شد که 20 سهم 500 هزار تومانی روی هم گذاشته شود و هر ماه هم مبلغ 10 میلیون تومان به قید قرعه به اعضای صندوق تعلق بگیرد که با موافقت اعضا قرار شد؛ نخستین وام هم بدون قرعهکشی به من که در آستانه برگزاری جشن عروسی بودم تعلق بگیرد و از دوره بعد قرعهکشی انجام شد.
یک وام بدون سود، بدون ضمانت، بدون کاغذبازی، بدون سپرده و... فقط و فقط قرضالحسنه که خیلی هم برکت داشت.
اینها صحبتهای محمد، تازه داماد فامیل است که در آستانه جشن عروسی تمام پساندازش را صرف خرجومخارج ازدواج کرده و برای گرفتن یک وام 5 میلیونی حسابی به این در و آن در میزد که بالاخره یک بانک خانوادگی مشکلش را با 2 برابر پولی که به آن احتیاج داشت حل کرده بود.
شیوه اداره و فعالیت بانکهای خانگی
شیوه راهاندازی این بانکها به این صورت است که اعضا در يک جلسه گردهم ميآيند و هر يک از آنان مبلغ مشخصی را به صندوق واريز ميکنند و از بین اعضا یک نفر به عنوان مدیر صندوق که مورد اعتماد همه اعضا باشد انتخاب میشود. سپس قرعهکشي یا به صورت کلی و یابه صورت ماهیانه صورت میگیرد و تمام موجودی صندوق به فردی که برنده قرعهکشی شده پرداخت میشود و یا اینکه با رضایت تمامی اعضا اولویت پرداخت وام به افرادی که نیاز مالی داشته باشد تعلق میگیرد.
دریافتکننده وام از دور قرعهکشی ماههای بعد حذف میشود اما باید تا پايان يک دوره کامل مبلغ پول تعيين شده را در موعد مقرر به صندوق پرداخت کند.
خانم فرهادی مدیر یک صندوق خانگی است که 20 عضو دارد او میگوید: صندوق خانوادگی ما به نام امام حسین(ع) مزین است و حدود 6 سال پیش راهاندازی شد که 10 عضو داشت و هر عضو هر هفته 10 هزار تومان سهم داشت که آخر هفته 100هزار تومان میشد و کمکم مبلغ صندوق زیاد شد و الان 25 عضو دارد که هر عضو 500 هزار تومان سهم ماهیانه دارد و موجودی صندوق هم الان به 12 میلیون و 500 هزار تومان رسیده است که با قرعهکشی مشخصمیشود وام به چه کسی تعلق بگیرد.
عزیزی کارشناس ارشد اقتصاد نیز در اینباره به خبرنگار ما میگوید: این روشهای ابتکاری مردم به این دلیل بهوجود میآید که امکانات سهلالوصولی برای گرفتن وام از بانکها وجود ندارد ضمن اینکه نرخ بهره هم مبلغ بالایی است که در این روش با همیاری مردم از پرداخت بهره هم صرفنظر میشود.
وی ادامه داد: اصولاً در نظام اقتصادی موجود تفکرات، روشها و عملکردها با عنانگسیختگی امور به همراه است و همچنین تقاضاهای جدیدی به وجود آمده که مردم هر روز بیشتر نیاز به تأمین وجه برای برآورده شدن نیازهای خود دارند.
این مشاور اقتصادی بیان کرد: وظیفه دولت ایجاد اشتغال و درآمد کافی برای آحاد جامعه است و بانکها باید تسهیلات خود را برای تولید، برنامهریزی کنند و استفاده از تسهیلات در زندگی خصوصی مردم باید تنها در امور مسکن باشد؛ اما درحال حاضر شاهد این هستیم که این راهکار در تأمین مخارج ازدواج، جهیزیه، خرید لوازم منزل، خودرو و... به کار گرفته میشود.