مصائب حیرت انگیز دریافت وام

مصائب دریافت وام در بانک ها برای مردم عادی شاید دیگر داستان کهنه ای باشد . اما پیگیری ها و مشاهدات مستند «فردا» نشان می دهد که «سخت گیری» دیگر واژه مناسبی برای برخورد بانک‌ها با مردم عادی محسوب نمی شود و گویا شرایط دریافت وام از شرط آوردن ۲ ضامن معتبرِ کارمندِ رسمی دولت برای دریافت وام پا فرا‌تر گذاشته است.

تورم موجود در کشور طبق اعلام رسمی بانک مرکزی ۲۱/۵ درصد است (که البته از نظر بسیاری از کار‌شناسان اقتصادی با توجه به روند افزایش قیمت‌ها در کشور، نرخ تورم بیش از این است)، هزینه‌ها هم که کفاف زندگی را نمی‌دهد. بهترین و البته سالم‌ترین راه، اخذ وام از بانک‌هایی است که چندین سال آوازه‌شان در کشور پیچیده و قدمت بیش از نیم قرن تجربه را در تبلیغات خود به رخ دیگر بانک‌ها می‌کشند.

خبرنگار ما به عنوان یک متقاضی وام و تسهیلات اندک سری به بانک‌ها و موسسات مالی دولتی زده تا از شرایط و نحوه اعطای وام اطلاعات کلی کسب کند.  جالب آنکه بسیاری از آن‌ها در‌‌ همان ابتدای کار با این جمله که «وام نداریم»! خود را از شر سئوالات پی در پی خلاص می‌کردند. البته صراحتا عنوان می کردند اگر از یکی از نماینده‌های سر‌شناس و یا ریاست جمهوری نامه‌ای هم داشتیم، کار به نحو بهتری جلو می‌رفت!

متن کامل گفتگوهای خبرنگار «فردا» با متصدیان بانکی را به طور کامل در ذیل می‌خوانید:

* بانک ملت

متصدی بانک: وام کالا، خودرو و تعمیر مسکن داریم. بازپرداخت به ترتیب ۳-۴- و۵ ساله، ۲۱ درصد.

برای ضمانت هم یا سند منزل یا اوراق مشارکت بانک ملت و یا سپرده بلند مدت.

متقاضی: درباره سپرده بلند مدت توضیح می‌دید؟

متصدی بانک: یعنی اگر وام کالا بخواهید، باید ۷ میلیون بگذارید، ما ۵ میلیون وام می‌دهیم. این ۷ میلیون شما تا زمان اتمام اقساط در بانک باقی می‌ماند و البته سود آن قابل برداشت است، پس از ۳ سال پول شما برگشت داده می‌شود.

متقاضی: برای وام خودرو و تعیمیر مسکن چقدر باید در حساب باشد؟

متصدی بانک: وام خودرو ۱۰ میلیون است که شما باید ۱۵ میلیون را ۴ سال در بانک بگذارید. وام تعمیر مسکن هم ۱۵ است که باید ۲۵ میلیون را ۵ سال در بانگ نگه دارید.

متقاضی: اگر ۲۵ میلیون داشتم که دیگه احتیاجی به وام ۱۵ میلیونی نبود.

متصدی بانک: خانم من مامورم و معذور. این دستور العمل هست.

متقاضی: دستور العملی برای وام قرض الحسنه ندارید؟

متصدی بانک: چرا، وام ازدواج.

متقاضی: یعنی وام‌های قرض الحسنه به شرط ازدواج است؟

متصدی بانک: بله!

* بانک ایران زمین

متصدی بانک: اگر در بانک حساب داشته باشید، ۲ میانگین حساب شما وام داده می‌شود، حداکثر بازپرداخت ۶ ماه یکجا در سررسید، ۲۸ درصد. اگر هم به شیوه سپرده وام بگیرید، ۸۰ درصد مبلغ گذاشته شده وام داده می‌شود. مثلا اگر ۲۰ میلیون بگذارید، ۱۶ میلیون وام می‌گیرید. آن ۲۰ میلیون شما هم در پایان چند سال داده می‌شود. ضمن اینکه اگر سپرده ۲۰ درصد افتتاح کنید، نرخ سود وام شما ۲۶ درصد می‌شود.

* بانک سپه

متقاضی: شرایط اعطای وام بانک به چه صورت است؟

متصدی بانک: شما خانم...؟

متقاضی:....

متصدی بانک: متاسفانه در حال حاضر وام نداریم.

متقاضی: هیچ نوع وامی؟ حتی با نرخ سود بالا؟

متصدی بانک: خانم اسم شما در مصوبه نیست.

متقاضی: در کدام مصوبه؟

متصدی بانک: ما یک مصوبه‌ای داریم که اسامی وام گیرنده‌ها در آن قرار دارد و بر اساس‌‌ همان مراجعه کننده را می‌پذیریم.

متقاضی: این لیست سفارش شده‌ها است؟

متصدی بانک: تقریبا، کسانی که به نماینده‌های مجلس و یا ریاست جمهوری نامه زده‌اند و موافقت گرفته‌اند.

متقاضی: پس تکلیف سایر مردم که در این مکان‌ها آشنا ندارند چه می‌شود؟

متصدی بانک: ما بودجه نداریم، تنها به مشتری‌های خوش حساب هم وام می‌دهیم. مثلا اگر امروز سررسید ۳۰ میلیونی را پرداخت کنند و...

متقاضی: جزء آن‌ها هم به حساب نمی‌آییم.

* بانک اقتصاد نوین

متصدی بانک: وام یک میلیاردی می‌خواهی؟

متقاضی: نه آقا، چیزی حدود ۱۵ میلیون.

متصدی بانک: وام از یک میلیون تا ۱ میلیارد داریم. البته به شما داده نمی‌شود چون اقساطی نیست.

متقاضی: یعنی چی؟

متصدی بانک: وام مشارکتی هست، برای کسانی که جواز کسب دارند. ۲۷ درصد، ۶ ماهه. حالا می‌خواهی؟ جواز داری؟

* بانک صادرات

متصدی بانک: باید ۶ ماه در شعبه حساب داشته باشی، معدل حساب شما بررسی می‌شه، درخواست می‌دید به رئیس شعبه، رئیس بررسی می‌کنه، فرستاده می‌شه به منطقه. منطقه بررسی می‌کنه اگر موافقت شد، ۳ میلیون وام بهتون داده می‌شه که ۷۵۰ تومن سود براش محاسبه می‌شود. می‌شود ۱۵ درصد، ۳۶ ماهه.

متقاضی: اگر در بانک حساب نداشته باشیم؟

متصدی بانک: حساب باز می‌کنی، ۱ میلیون در حساب شما مسدود می‌شود و ۳ سال بعد برگردانده می‌شود.

* بانک سرمایه

متصدی بانک: بخش نامه‌های امسال هنوز نیامده، هیچ وامی نداریم.

* بانک انصار

(بهترین ترین و عادلانه ترین شرایط برای اعطای تسهیلات حسب این بررسی میدانی متعلق به بانک انصار است)

متصدی بانک: سقف وام برای خرید خودرو و ۷ میلیون است. سپرده شما تا ۴ ماه در بانک می‌ماند، ۸۰ درصد آن وام داده می‌شود. کل مبلغ شما هم پس از ۴ ماه عودت داده می‌شود. سود ۱۵ درصد. اقساط ۲۴ ماهه. ۲ تا ضمان هم لازم است.

وام خرید کالا هم ۴ میلیون است با یک ضامن.

* بانک ملی

(شرایط وام های کالا بانک ملی نیز مناسب است)

متصدی بانک: وام‌های خدماتی و ۱۵ درصدی ما شامل خودرو ۷ میلیون، کالا ۴میلیون و ۲ مدل جعاله است.

متقاضی: وام قرض الحسنه ندارید؟

متصدی بانک: از ۲ تا ۵ میلیون، ۳۶ ماهه. با ۴ درصد سود.

متقاضی: باید برای گرفتن این وام چه کار کنم؟

متصدی بانک: روی حساب خودتون در بانک تقاضا می‌دید، رئیس بررسی می‌کنه و می‌فرستد منطقه، اگر تایید شد، مراحل دیگر را طی می‌کنیم.

* موسسه اعتباری توسعه

متصدی بانک: وام‌های ما به صورت مشارکت مدنی است، ۲۵/۵ درصد. مثلا باید سند ملک بیاورید تا محاسبه شود و میزان وام اعلام شود. گمان نمی‌کنم به کار شما بیاید.

* بانک کشاورزی

(شرایط وام های پایین این بانک نیز نسبتا مناسب است)

متصدی بانک: وام‌های قرض الحسنه ۲ میلیونی و ۳ ساله معیشتی برای دختران مجرد، دختران و بانوان دانشجو و بانوان خانه دار با سپرده گذاری ۷۰۰ هزار تومان است.

کمک هزینه خرید کالا‌ها اساسی، ۴ میلیون تومان، ۱۵ درصد با مبلغ تقریبی سپرده گذاری ۱۵ میلیون ریال.

کمک هزینه خرید خودرو ۷ میلیون تومان است. ۱۵ درصد، با مبلغ تقریبی سرمایه گذاری ۲۵ میلیون ریال.

به راستی اگر کسی به فوریت و حتی برای درمان به وامی احتیاج داشته باشد، تکلیفش چیست؟ شاید باید برای سیاست گذاران مالی و مسئولین سیستم بانکی دوباره یاداوری کرد که جامعه اسلامی،بانکداری اسلامی می خواهد و برای آنها زمزمه کرد؛

مَنْ ذَالَّذی یُقرِضُ الله قَرْضاً حَسَناً فَیُضاعِفَهُ لَهُ اَضْعافاً کَثیرَةً

کیست که خدا را وام (قرض الحسنه) دهد و خدا بر او به چندین برابر بیفزاید. (سوره بقره آیه ۲۴۵)

وَما اتَیْتُمْ مِنْ رِباً لِیَرْبُوا فی اَموالِ النّاسِ فَلایَرْبُوا عِنْدَالله

و آن سودیکه شما به رسم ربا دادید که بر اموال مردم ربا خوار بیفزائید نزد خدا هرگز نیفزاید. (سوه روم ‌آیه ۳۹)