مهندس درخشانی فرد مدیر حوزه ی مارون، زهره و خیرآباد طرح احیای اراضی دشت های خوزستان و ایلام موسسه ی جهاد نصر در گفتگو با شوشان به تشریح جزییات اجرای طرح 550 هزار هکتاری در استان خوزستان پرداخت.
وی گفت: طرح 550 هزار هکتاری که در سال 75 تصویب شد، حاصل مصوبات سفر مقام معظم رهبری به استان و به دلیل وجود پتانسل بالای موجود در خوزستان و ایلام بود.
درخشانی فرد افزود: اولین مرحله از اجرای عملیات این طرح که 500 هزار هکتار از زمین های خوزستان و 50 هزار هکتار از زمین های ایلام را در بر می گیرد، در قانون بودجه سال 87 و در قالب نه طرح در حوزه های مختلف و تحت نظارت جهاد کشاورزی و در سطح 332 هزار هکتار پیش بینی گردید.
او افزود: به منظور تسریع در اجرای طرح و با توجه به ظرفیت ها و امکانات موسسه ی جهاد نصر و بر اساس ابلاغ معاون اول رییس جمهور، در اواخر سال 88، طرح از وزارت جهاد کشاورزی متفرغ و به موسسه ی مذکور واگذار شد.
مهندس درخشانی فرد در خصوص انتخاب استان خوزستان برای اجرای این طرح توضیح داد: استان خوزستان وسعتی حدود 6.4 میلیون هکتار دارد و وجود دشت های وسیع و حاصلخیز و موقعیت جغرافیایی مناسب و دسترسی به آب های آزاد و شرایط استان مبنی بر توانایی سه فصل کشت برای انواع محصولات کشاورزی و وجود ظرفیت ها و استعداد های موجود از جمله خاک مناسب و شرایط آب و هوایی جایگاه استان را در تامین محصولات کشاورزی ممتاز نموده, در عین حال که استان ایلام نیز با داشتن دشت های حاصلخیزی چون دشت عباسی، عین خوش و فکه که در حوزه ی آبگیر کرخه قرار دارند، از موقعیت مشابه خوزستان برخوردار است.
وی در ادامه گفت: در قانون بودجه ی سال 89 موسسه ی جهاد نصر به عنوان مجری طرح احیای دشت های خوزستان و ایلام تعیین و مقرر گردید در اراضی پایاب سدهای موجود در پنج حوزه ی دز، کارون، مارون، زهره، خیرآباد و کرخه در سطح 550 هزار هکتار شبکه های فرعی در سه بخش شبکه فرعی، زهکش زیرزمینی و تجهیز و نوسازی احداث نماید.
درخشانی فرد در خصوص تامین بودجه ی طرح گفت: در سال 91 مشکل نقدینگی داشتیم اما در سال 92 با سفر رییس جمهور و پیگیری های آقای حجتی وزیر محترم جهاد کشاورزی حمایت های همه جانبه ای در جهت سرعت بخشیدن به پیشرفت طرح و 1.5 میلیارد دلار از نقدینگی محل صندوق توسعه به طرح اختصاص داده شد.
مدیر حوزه ی مارون، زهره و خیرآباد طرح احیای اراضی دشت های خوزستان و ایلام موسسه جهاد نصر اظهار داشت: 121 هزار هکتار از کل 550 هزار هکتار اراضی در دست اجرا، در حوزه ی مارون، زهره، خیرآباد قرار دارد؛ بدین شکل که 55 هزار هکتار آن در حوزه ی زهره و خیرآباد در شهرهای بهبهان، امیدیه و هندیجان و 66 هزار هکتار آن مربوط به حوزه ی مارون و در شهرستان های رامهرمز، رامشیر، شادگان، جایزان و امیدیه است.
درخشانی فرد توضیح داد: اجرای طرح به شکل تجمیع در سه بخش شبکه، تجهیز نوسازی و زهکشی زیر زمینی انجام می شود.
او در ادامه بیان داشت: پیش تر بخش های شبکه، تجهیز نوسازی و زهکشی به صورت قراردادهای جداگانه انجام می شد اما اکنون سیاست موسسه جهاد نصر انجام کامل سه بخش مذکور و سپس تحویل اراضی به بهره برداران است؛ امری که مورد استقبال کشاورزان واقع شده است زیرا مجریان طرح تنها یک بار جهت عملیات اجرایی وارد زمین های کشاورزان می شوند.
مهندس درخشانی فرد درباره ی نوع کار صورت گرفته در این حوزه در خصوص پیشرفت فیزیکی کار گفت: نسبت به تعهد طرح، پروژه در حوزه ی مارون، زهره و خیر آباد تاکنون 57 درصد پیشرفت داشته که عمده ی آن در سال 93 بوده است.
او همچنین کل اقدامات تاکنون صورت گرفته برای این طرح را در این حوزه چنین برشمرد: اجرای شبکه های فرعی به صورت کانال در جا، کانالت، لوله و سیستم کم فشار و احداث جاده سرویسی؛ اجرای شبکه زهکش زیر زمینی شامل لتران گذاری(پانیلیمیتر طبیعی و مصنوعی) و نصب و کارگذاری منهول؛ اجرای تجهیز و نوسازی اراضی شامل تسطیح اراضی، احداث جاده ی بین مزارع با توجه به یک پارچه سازی اراضی(مهندسی سازی زمین های کشاورزی) و اجرای زهکش های درجه 2 و 3 و اتصال آن ها به زهکش های اصلی.
وی در خصوص نوع آبیاری اراضی حوزه ی مذکور گفت: آبیاری تحت فشار و یا سیستم های آبیاری نوین به علت شرایط خاص موجود و بهینه سازی در مصرف آب اولویت نخست ماست. این نوع آبیاری راندمان کار را بالا می برد و با بهینه سازی مصرف آب در زمین های تسطیح شده تا حدود 90 درصد مصرف آب را کاهش می دهد؛ یا به تعبیری دیگر بایستی اقتصاد کشاورزی نامگذاری شود.
درخشانی فرد ادامه داد: در گذشته در بخش شبکه فرعی آبیاری زهکشی از کانال در جا برای آبیاری اراضی استفاده می شد اما در حال حاضر با توجه به سیاست های موسسه و انجام مهندسی ارزش از کانالت یا لوله های کم فشار یا تحت فشار استفاده می شود و اولویت اصلی موسسه هم آبیاری تحت فشار است. برای مثال هزار هکتار از زمین های بهبهان زیر آبیاری تحت فشار رفته و کشاورزان نیز بسیار راضی هستند و حدود 3 هزار هکتار نیز در حال اجراست؛ اراضی فجر رامهرمز در حوزه ی زهره و خیرآباد نیز از سیستم های نوین آبیاری استفاده می کنند.
وی هم چنین در مورد نحوه ی اجرای کار بر روی این اراضی اظهار داشت: پس از اجرای زهکشی که به دو شکل منهول و لتران گذاری است، شبکه ی فرعی اجرا می شود که بسته به عوامل موجود به صورت کانال در جا، کانالت، لوله کم فشار و یا آبیاری تحت فشار انجام می شود و در آخر با تجهیز نوسازی که به صورت تسطیح اراضی و احداث جاده ی بین مزارع است کار به پایان می رسد.
مهندس درخشانی فرد در ادامه با اشاره به تعداد کارکنان تحت پوشش این حوزه بیان داشت: در حال حاضر 17 پروژه ی جاری برای 121 هزار هکتار اراضی تحت نظارت ما وجود دارد که 5 تا 6 پیمانکار آن بومی هستند.
او افزود: در حوزه ی مارون، زهره و خیرآباد حدود 2 هزار نفر مشغول به کار هستند که حدود 85 درصد از این افراد بومی هستند.
درخشانی فرد هم چنین اظهار داشت: در حوزه ی خدمات از ابتدای طرح تا کنون حدود 1763 میلیارد ریال برای خرید کالا و خدمات هزینه شده که حدود 83 درصد این کالاها از درون استان تامین شده است.
او در بحث مواد اولیه مورد نیاز طرح افزود: در تامین لوله و برخی مواد اولیه با مشکلاتی روبرو بودیم اما اکنون این مشکل رفع شده است.
وی تصریح کرد: هم چنین دو کارخانه ی تامین کانالت شرکت ایثارگران رامشیر با تولید 2100 متر کانالت و متعلقات و کارخانه شهید مصلحیان هندیجان با تولید روزانه 1800 متر کانالت در حوزه ی مارون، زهره و خیرآباد تاسیس شده که وظیفه ی تامین کانالت را برای حوزه ی تحت پوشش برعهده دارند؛ در این دو کارخانه حدود 200 نفر مشغول به کار هستند و حدود91 درصد شاغلین این دو کارخانه افراد بومی منطقه هستند.
مدیر حوزه ی زهره، مارون و خیرآباد در توضیح کارهای صورت گرفته در این حوزه در خصوص پیشرفت فیزیکی کار گفت: از ابتدای طرح تا کنون نسبت به سطح قرارداد حدود 57.4 درصد پیشرفت فیزیکی داشته ایم و امیدواریم با تامین اعتبارات لازم طبق برنامه ی پیش بینی شده، پروژه در زمان برنامه ریزی شده به بهره برداری برسد.
او افزود: از سال 87 تا پایان خرداد ماه 94 در بحث شبکه های فرعی آبیاری از 77 هزار و 500 هکتار موجود، 44 هزار و 500 هکتار اجرایی شده؛ در بخش زهکشی زیرزمینی از 69 هزار و 600 هکتار، 47 هزار و 200 هکتار و در بخش تجهیز و نوسازی از 62 هزار و 800 هکتار، 24 هزار و 900 هکتار به بهره برداری رسیده است.
وی اظهار داشت: از حدود 120 هزار هکتار هدف کمی حوزه های مارون، زهره و خیرآباد در طرح، 70 هزار هکتار آن در حوزه ی مارون، زهره و خیرآباد قرار دارد که اولویت نخست ماست و تامین آب شده و 51 هزار هکتار که در نواحی 1 و3 و 4 و 5 رامهرمز، جایزان و امیدیه، R4 و R5و R6 و L1و L2و L3 هندیجان قرار دارند در اولویت دوم ما هستند و هنوز تامین آب نشده اند.
مهندس درخشانی فرد هم چنین در خصوص میزان اعتبارات هزینه شده از ابتدای طرح تا کنون گفت: از سال 89 تا 93 حدود 215 میلیارد تومان به طرح تخصیص داده شده است که عمده ی آن در سال 93 و بعد از بازدید جناب آقای مهندس حجتی وزیر محترم جهاد کشاورزی بوده است.
مدیر حوزه ی مارون، زهره، خیرآباد افزود: در سال 93، 215 میلیارد تومان محل صندوق توسعه ی ملی تامین اعتبار شد که این اعتبارات در سه بخش شبکه، تجهیز نوسازی و صرف شده است.
درخشانی فرد وجود معارضین را در کل طرح ها با خواسته ها و انتظارات بسیار بالا، کمبود آب، عدم سرعت کافی در اجرای شبکه های اصلی با کارفرمایی سازمان آب و برق به دلیل کمبود اعتبارات از چالشها و مشکلات موجود در طرح برخواند.
وی هم چنین مشکل عمده در حوزه ی مارون، زهره و خیرآباد را وجود اراضی منابع ملی در برخی شهرها از جمله هندیجان، امیدیه و رامهرمز خواند و گفت: واگذاری پروانه ی چراگاه به برخی دامداران در اراضی مورد نظر جهت استفاده از علوفه های خود رو، موسسه را با مشکلاتی مواجه کرده و در برخی جاها موجب توقف طرح شده است و امیدواریم با پیگیری های انجام شده و رایزنی های صورت گرفته با ادارات منابع طبیعی و جهاد کشاورزی این مشکل حل شود.
مدیر حوزه ی زهره، مارون و خیرآباد چالش ها و مشکلات موجود در طرح را در حوزه ی مذکور چنین برشمرد: عدم تخصیص آب توسط وزارت نیرو برای فاز دوم طرح به میزان 238 هزار هکتار که حدود 51 هزار هکتار آن در حوزه های مارون، زهره و خیرآباد می باشد؛ عدم تامین برق مورد نیاز برای شبکه های تحت فشار و کم فشار توسط شرکت توزیع نیروی برق با قیمت مناسب؛
عملیاتی نشدن مکانیزم تحویل حجمی آب؛ عدم آزاد سازی اراضی توسط کشاورزان در برخی نواحی؛ محدودیت اعتبار برای شبکه های اصلی تمام نشده مثل نواحی 2 و 3 رامهرمز و R3 هندیجان و احداث شبکه اصلی و فرعی فاز 2 ناحیه 1 و 4 و 5 رامهرمز، R4 وR5 و R6و L1و L2 و L3 هندیجان، جایزان و امیدیه؛ وجود رسوب(گل و لای در زهکش های اصلی(1 و 2)) که پیش تر احداث شده و عدم امکان تغییر زه آب.
درخشانی فرد در ادامه بیان داشت: پیشنهاد می کنم در اراضی توسعه ای(اراضی منابع طبیعی) که عمدتا درR3 و R4و L1و L3هندیجان و بخشی از نواحی 2 و 3 رامهرمز هستند، با تاسیس شرکت های سهامی زراعی زمین های کشاورزی در قطعات 105 تا 200 هکتاری به فارغ التحصیلان بخش کشاورزی همان منطقه تحویل داده شود تا هم در بین فارغ التحصیلان بومی اشتغال زایی شود و هم بخش کشاورزی آن منطقه رونق بگیرد.
مدیر حوزه ی مارون، زهره و خیرآباد طرح احیای اراضی دشت های خوزستان و ایلام موسسه ی جهاد نصر در خصوص هماهنگی بین بخش های مختلف در اجرای طرح 550 هزار هکتاری در استان گفت: هیچ زمانی همانند امروز بین مسئولان استان خوزستان برای اجرای این طرح هماهنگی وجود نداشته است و جا دارد به همه ی آن ها خصوصاً جناب آقای استاندار محترم و ریاست محترم جهاد کشاورزی ضمن تشکر و قدردانی، خدا قوت بگویم.
وی اظهار داشت: با تامین اعتبار از محل صندوق توسعه ی ملی در دی ماه 92 پس از سفر ریاست جمهوری و هم چنین موافقت مقام معظم رهبری با برداشت از صندوق جهت تسریع در اجرای این طرح که اساس آن در سال 75 و به منظور توسعه ی کشاورزی استان خوزستان و ایلام پایه گذاری شد اقدامات لازم صورت گرفت و خوشبختانه هم اکنون با پیگیری های وزیر محترم جهاد کشاورزی و دلسوزی های نماینده ولی فقیه در استان و استاندار محترم خوزستان و نمایندگان محترم مردم در خبرگان رهبری و همراهی مدیران کل سازمان ها و ادارات مرتبط با طرح از جمله جهاد کشاورزی، در اجرای طرح 550 هزار هکتاری پیشرفت چشمگیری صورت گرفته است.
مدیر حوزه ی مارون، زهره و خیرآباد طرح احیای اراضی دشت های خوزستان و ایلام موسسه ی جهاد نصر پیشروی طرح را در سال جاری بسیار مثبت ارزیابی کرد و اظهار امیدواری کرد که در سال 94 بتوانند با توجه به تخصیص اعتبار طبق برنامه ی پیش بینی شده پیش بروند.
وی افزود: با توجه به برنامه ی پیش بینی شده در سال 94 در شبکه فرعی و آبیاری 22 هزار و 900 هکتار، در زهکشی زیرزمینی 19 هزار و 900 هکتار و در بخش تجهیز و نوسازی 26 هزار هکتار باید تحویل داده شود و امیدواریم با تخصیص آب، رفع مشکلات مربوط به معارضین و رفع کمبود اعتبارات سازمان آب و برق به این مهم دست یابیم.
مهندس درخشانی فرد دورنمای طرح 550 هزار هکتاری را بسیار مثبت ارزیابی کرد و افزایش راندمان آبیاری، افزایش تولیدات کشاورزی، ایجاد بیش از 80 هزار فرصت شغلی، تشکیل قطب های کشاورزی و افزایش درآمد کشاورزان و ساماندهی و جلوگیری از مهاجرت کشاورزان را از جمله نتایج اجرای طرح بر شمرد.