از آنجا که سلامت مردم همواره یک اولویت ملی است، طرح تحول نظام سلامت با هدف برقراری عدالت در دسترسی به خدمات سلامت، کاهش پرداخت مستقیم مردم برای هزینه های سلامت و ارتقای کیفیت خدمات و نیز مراکز ارائه خدمت با تلاش جدی عوامل و دست اندرکاران نظام سلامت، حمایت دولت و همراهی مردم با موفقیت در حال اجرا ست.

در این راستا و با توجه به رهنمودهای مقام معظم رهبری در خصوص فرزند آوری یکی از مهمترین دستورالعمل های طرح تحول نظام سلامت، بسته ترویج زایمان طبیعی در دستور کار اقدامات وزارت بهداشت قرار گرفت تا ضمن ارتقای شاخصهای سلامت مادران و نوزادان موجب ترویج زایمان طبیعی به عنوان ایمن ترین روش زایمان مطرح گردد. شایان ذکر است ایران رتبه دوم در سطح جهان از نظر شاخص سزارین را داراست.

در همین زمینه در استان خوزستان نیز با تلاشها و پیگیریهای عوامل اجرایی و کارشناسان گروه مامایی، اقدامات مهم و اساسی صورت پذیرفته که با موفقیت هایی نیز همراه بوده است که این اقدامات شامل: رایگان شدن تعرفه زایمان طبیعی (انجام نزدیک به 29 هزار زایمان طبیعی رایگان از ابتدای طرح تاکنون در بیمارستان های دولتی دانشگاهی)، ارتقای شاخص زایمان طبیعی و کاهش شاخص سزارین، بهسازی و توسعه بلوک های زایمانی، اجرای طرح استاد معین دانشگاه، اجرای طرح پزشک مقیم رشته های زنان و زایمان، برگزاری رایگان کلاس های آمادگی برای زایمان جهت مادران باردار، اجرای طرح زایمان های کم درد و بی درد، رسیدگی به شکایات مردمی به ویژه در خصوص رسیدگی به مادران باردار می باشند که موجب افزایش رضایتمندی مردم نیز گردیده است.

دستورالعمل ترویج زایمان طبیعی شامل چندین محور اصلی می باشد، یکی از از این محور ها رایگان شدن زایمان طبیعی و کاهش شاخص سزارین در بیمارستانها است که در این خصوص همان گونه که در بالا ذکر شد از 15 اردیبهشت 93 تا پایان خرداد 94، 29 هزار زایمان رایگان در بیمارستان های دولتی دانشگاهی به وقوع پیوسته و شاخص سزارین در بیمارستانهای دانشگاهی از 46 درصد در سال 92 به 40 درصد در سال 93 کاهش یافته که این میزان معادل کاهش 13درصدی نسبت به سال پایه (92) می باشد. (لازم به ذکر است که هدف برنامه کاهش 10درصدی نسبت به سال 92 بود)

دومین محور اصلی این برنامه بهینه سازی بلوک های زایمانی می باشد. از آنجایی که کلیه بلوک های زایمانی بیمارستانهای دانشگاهی (بخش زایمان) قدمت دیرینه داشته و به روش سنتی - که کلیه مادران باردار در اتاق درد و زایمان در کنار هم بستری می شوند، اداره می شد، وزارت بهداشت بر آن شد تا نسبت به استاندارد سازی این واحد ها اقدام نماید لذا با ابلاغ بهینه سازی بلوک های زایمانی در مرداد ماه سال 93 ، مقرر شد ساختار زایشگاه ها از سیستم سنتی به ترکیبی (LDR) که در آن هر مادر برای زایمان دارای اتاق اختصاصی است و امکان حضور همراه فراهم می گردد تبدیل شوند، تا مادر و نوزاد در محیط امن و آرام فرآیند زایمان طبیعی خود را سپری نموده و خاطره ای خوشایند برای مادر ایجاد گردد.

با توجه به فرسودگی اکثر بخش های زایمانی بیمارستان های دانشگاهی که بعضی قدمتی از سال 1317 داشته امکان بازسازی و تغییر کاربری فضاها بسیار سخت و غیرممکن جلوه می داد و از سوی دیگر فضاهای موجود پاسخگوی نیازهای فعلی مراجعه کنندگان نبود.

با توجه به این موارد معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز با همکاری مدیریت توسعه منابع فیزیکی دانشگاه، فعالیت گسترده ای جهت بهینه سازی فضاهای موجود و بررسی امکان احداث یا توسعه فضاها را انجام داد که نهایتاً منجر به افتتاح فاز اول بلوک زایمانی بیمارستان سوسنگرد در اسفند 93 با 5 اتاق LDR گردید و نقشه های ساختمانی بخش زایمان سایر بیمارستانهای دانشگاهی نیز تهیه و مورد تایید وزارت بهداشت جهت اخذ اعتبارات قرار گرفت که در حال حاضر بهینه سازی بلوک های زایمانی بیمارستان های رامشیر و لالی در مراحل پایانی قرار دارند و به زودی افتتاح آنها را با اتاق های خصوصی (LDR) شاهد خواهیم بود.

با توجه به تایید نقشه های سایر مراکز، اقدامات لازم جهت ایجاد تغییرات فیزیکی در بیمارستان های امام رضا(ع) امیدیه، شهید طباطبایی باغملک، شهدا ایذه، سینا کارون، امام علی(ع) اندیمشک و مادر رامهرمز در نیمه اول سال 94 آغاز گردیده و تا پایان سال 94 بلوک های زایمانی این بیمارستانها به بهره برداری خواهند رسید. لازم به ذکر است که بخش مجهز زایمان بیمارستان جدیدالاحداث 22 بهمن مسجد سلیمان نیز در سال 93 به بهره برداری رسیده است.

درخصوص دو بیمارستان امام خمینی (ره) و رازی اهواز، با توجه به تعداد بالای زایمان در آنها و فضای فیزیکی بسیار کم بلوک های زایمانی این بیمارستانها، طرح جامع توسعه بلوک های زایمان، بخش های زنان و نوزادان در این بیمارستان ها تهیه شده و در دستورکار قرار گرفته است.

دکتر میثم معزی
مدیر امور بیمارستانها و تعالی خدمات بالینی دانشگاه