داغ ترين نقظه ي جهان

وادی عبیات : توماس فريدمن نويسنده معروف نيويورك تايمز، اشاره جالبي به تغييرات آب و هوايي و خشكسالي در منطقه ما و ارتباط آن با كشمكش هاي موجود بويژه درگيري هاي ديني، قومي مذهبي مي كند. از مفاهيم ديني، تربيتي،فرهنگي ما نيز بر مي آيدكه ظلم و جنگ و خونريزي موجب خشم طبيعت و خشكي آسمان مي شود. مقاله اين نويسنده ، هم پر از كنايه به طرف هاي درگير است و هم به اعتقاد من تا حدي صبغه مذهبي دارد. 

ترجمه آن با عنوان داغ ترين نقطه جهان با قدري تلخيص و تصرف در پي مي آيد. 

مي خواهم پيش بيني قطعي خود را در مورد آينده روابط مردم خاورميانه اعم از شيعه ، سني ، عرب ،فارس، ترك ، كرد و غيره بيان كنم.اگر آنها ستيزه جويي و كشمكش ديرينه خود را خاتمه ندهند،يقين بدانيد مام طبيعت ، بسي پيش از آنكه يكديگر را از بين ببرند ، آنها را در كام خود فرو برده، از صحنه روزگار محو خواهد كرد.بگذاريد چند نكته خبري كه احتمالا در گرماگرم مناقشه هسته اي ايران بي توجه از كنار آنها رد شده ايد را متذكر شوم. 

در تاريخ نهم مرداد 94 روزنامه usa today گزارش داد كه در بندر ماهشهر ايران،شاخص گرما بالغ بر 163 درجه بود .در حالي كه دما 115درجه فارنهايت را نشان مي داد، رطوبت 90 در صد بود .تركيبي از اين دو، در جه شاخصي را به ما ميدهد،كه بشر در خيابان شدت واقعي و فشار آن را حس مي كند.و اصطلاحا به آن Real feel يا حس واقعي گويند. هواشناسي به نام آنتوني ساگيلاني، در اظهار نظري چنين عنوان كرد:«به دنبال مواجه شدن خاورميانه (يكي از پر تنش ترين و نيز گرمترين مناطق كره زمين)با موج شديد گرما، ثبت چنين شاخصي در ماهشهر، يكي از باورنكردني ترين مشاهداتي است كه تاكنون ديده ام.و يكي از بالاترين درجات حرارتي است كه در جهان به ثبت رسيده است. سپس چيزي را ديديم كه قبلا هيچگاه نديده بوديم؛ يك هيئت دولت بر اثر ناتواني در تامين سيستم هاي برودتي براي شهروندان خود در آستانه فروپاشي قرار گرفت و تا حد زيادي دگرگون شد.چند هفته پيش، حيدر العبادي نخست وزير عراق پس از هفته ها اعتراضات خياباني مردم به قطعي مكرر برق در گرماي 120 درجه تابستان، مناصب سه گانه معاونين رياست جمهوري و نيز معاون نخست وزير را حذف، و برخي وزرا را نيز عزل نمود. و وعده مبارزه گسترده با فساد را در دستور كار خود قرار داد. 

 آن برنارد گزارشگر تايمز مي گويدكه گرماي طاقت فرسا حتي جنگ با داعش را نيز تحت الشعاع قرار داد.نخست وزير عراق چهار روز آخر يك هفته را به دليل گرما تعطيل كرد و تامين برق 24 ساعته براي مسئولين را نيز منع نمود. هزاران تن از مردم اعم از كارگران ، هنرمندان، روشنفكران،عصر روز جمعه در قلب بغداد تظاهرات كردند و در شعارها و پلاكاردهاي خود نسبت به فساد اداري حاكم كه منجر به هدر رفتن منابع مالي و نبود امكانات از جمله برق شده است، بشدت اعتراض كردند.گروهي از مردان با لباس زير در آن گرماي طاقت فرسا به نشان اعتراض بر كف خيابان داغ خوابيدند كه اين امر در يك جامعه متوسط از نظر سياسي ،تعبيري قوي به شمار مي ايد.اين اعتراضات گسترده از اين جهت عجيب به نظر مي آيد كه خودجوش و بدون دعوت هيچ گروه يا حزب سياسي صورت گرفت. در سي ام بهمن 1392 آسوشيتد پرس از ايران گزارش داد كه اولين تصميم اتخاذ شده در كابينه آقاي روحاني، به هيچ وجه يك تصميم اقتصادي يا در مورد مناقشه هسته اي نبود بلكه به نجات بزرگترين آبگير درون كشور يعني درياچه اروميه مربوط مي شد. 

اين درياچه يكي از بزرگترين درياچه هاي آب شور جهان است كه در دهه گذشته بيش از 80 درصد نابود گشت(حدود 640 كيلومتر مربع). كه عمدتا بر اثر تغييرات گسترده اب و هوايي و آبايري هاي كشاورزي بي برنامه و نيز سد سازي بر رودخانه هايي است كه سر ريز آنها در اين در ياچه است. مظفر چراغي مرد 58 ساله، در حالي كه در محل قهوه خانه غبار گرفته اش كه زماني پز از مشتري بود ، ايستاده ، مي گويد :« درياچه فنا شد، شغل من نيز فنا شد، كودكان من و آينده من نيز فنا شدند چون ديگر گردشگري به اينجا نمي آيد.» «فرانسيسكو فميا» و « كايلتين ورل»» مركزي براي مطالعات آب و هوايي و امنيت اداره مي كنند كه اين موضوعات داغ را دنبال مي كند. آنها اشاره مي كنند كه اخيرا محققي در جنوب آسيا به نام «مايكل كوگلمن» مشاهده كرده است كهامسال در پاكستان ميزان مرگ و مير ناشي از گرما بيش از حملات تروريستي بوده است.

البته نمي توان بين هراس از تروريسم و استرس ناشي از گرما مقايسه اي كرد اما بحث بر اين است كه منابعي كه براي اولي صرف مي شود بسي بيش از دومي است. اين دو دانشمند مي افزايند: يك تحقيق مربوز به سال 2011 در موسسه NOAA (موسسه ملي اقيانوسي و جوي آمريكا) نكته مهمي را يافته اند و آن اينست كه كاهش بارش هاي زمستاني در سواحل مديترانه و خاورميانه از سال 1971 تا 2010 بر اثر تغييرات آب و هوايي بوده و اين منطقه خشك ترين دوران خود را از سال 1902تا كنون ،در همين 20 سال گذشته تجربه كرده است. و نهايتا اين دو مي گويند كه روابط بين مردم و دولت ها در اين منطقه بر اثر اين رويدادها دچار آاسيب هاي جدي شده است . و به نظر مي آيد كه با توجه به پيش بيني هاي آب و هواييِ ِ صورت گرفته،بدتر هم بشود. 

دولت هايي كه براي مبارزه با اين پديده ها خود را در برابر مردم ، مسئول مي دانند،سعي در استحكام بخشي اين روابط اجتماعي دارند. در حالي كه دربرخي از ديگر كشورها، اين روابط و مسئوليت ها ي متقابل اجتماعي دولت و ملت رو به ضعف و حتي نابودي خواهد بود. و متاسفانه در اغلب بخش ها و كشورها شاهد عكس العمل كافي و منطقي در برابر اين پديده ها نيستيم. سوريه را مشاهده كنيد؛بحران اخير در آن، همراه با 4 سال از بدترين خشكسالي ها در تاريخ معاصر اين كشور بود. حدود يك ميليون خانوار كشاورز و دامدار را از زيمن خود رانده و به شهرها سوق داد، همانجايي كه دولت نيز بر اثر درگيري در بحران نتوانست كوچكترين خدماتي به آنها ارائه دهد. همه مردم منطقه در حال بازي با آتش هستند. در حالي كه آنها غرق در جنگ هاي مذهبي و بعضا قبيله اي هستند، مام طبيعت بيكار ننشسته است. مام طبيعت سياست نمي داند و فقط از فيزيك و شيمي و زيست سر رشته دارد. و اگر اين بشر متخاصم، بدتر از اين كند،مام طبيعت او را به كام خود خواهد بلعيد. تنها پسوند ايسم كه مي تواند آنها را نجات دهد ايسم متصل به محيط زيست است« محيط زيست ايسم. 

همه آنها بايد بفهمند كه نه آب صبغه اي مذهبي به نفع هيچ يك از مذاهب دارد و نه هوا طرفدار هيچ گروه يا فرقه اي است. از ديد مام طبيعت، فقط مفهومي بنام «عموم» وجود دارد كه شامل همه ي بشر ي است كه همگان در اكو سيستم ها مشتركند. اگر آنها در حفظ اين اكو سيستم ها نكوشند، نابودي گسترده طبيعت و در نتيجه نابودي جنس بشر در اين گستره از زمين خاكي در انتظار همگان خواهد بود.