ایام دفاع مقدس گنجینه ای سترگ و ماندگار از ارزشهای انسان ایرانی است . گنجینه ای که به یک قشر یا طبقه خاص و یا به یک نسل یا دو نسل محدود نخواهد شد . دفاع مقدس و ارزشهای آن را منبعی ارزشمند و همیشگی باید دانست . اما ، وجود این ثروت لایزال الهی هنگامی اهمیت بیشتر خواهد یافت که فعالان رسانه ای بتوانند به زبان به روز شده در توصیف و بازنمایی رویداد های بی بدیل آن ایام را به نیکویی انتقال دهند .
در تعریف رسانه در دانشنامه علوم اجتماعی گفته شده که: رسانه های گروهی یک نهاد اجتماعی را تشکیل می دهد که به تولید و توزیع دانش و در حیطه ای فراتر از کلمات می پردازد و دارای مشخصه ای برجسته و بارز چون استفاده نسبی از فن آوری پیشرفته در تولید و پخش پیام ها می باشند نظام مندی و قواعد اجتماعی موجود در این نهاد و سمت و سوی پیام ها ، مخاطبین گسترده ای را در بر می گیرد که برای فرستنده پیام مشخص نیست .
در این تعریف رسانه به معنی گستره آن ، شامل انواع ابزارهای سنتی و مدرن ، چون مطبوعات ، صدا ، عکس و نقاشی و گرافیک و کتاب و فیلم و سینما و ....را در بر می گیرد .
انتقال پیام های جاودانه دفاع مقدس با هدف جامعه پذیری و پیوند میان نسلی باید انجام شود. انتقال پیام از فرستنده به گیرنده ، هدف اصلی رسانه است .
حال تا چه حد فعالان رسانه ای پس از جنگ توانسته اند این وظیفه اسلامی و میهنی را ایفاء نمایند ؟ تلاش های زیاد و ارزشمند و بزرگی تاکنون انجام شده ، اما به نظر می آید هنوز هم کارهای زیادی مانده است که باید با شناسایی و تقویت نقاط قوت و همچنین با شناخت نقاط ضعف برای رفع آنها تلاش کرد .
جامعه ایران جامعه جوان و پویایی است . این جمعیت جوان به شدت کنجکاو و جستجوگر است. این جمعیت عظیم به دنبال تحلیل عقلانی و استدلالی تمامی رویدادهای تاریخی است . دسترسی این جمعیت بسیار بیشتر و متنوع تر و فراگیر تر از نسل پدران و مادران خویش است. حتی می توان گفت این قشر بزرگ اجتماعی از نهادها و مسئولان رسمی رسانه ای جلوتر هستند. این واقعیت ها ، کار را برای فعالان رسانه ای روز به روز مشکل تر و سخت تر می کند. به بیان دیگر فعالان رسمی و غیر رسمی رسانه ها، گاهی عقب تر از مخاطبان خویش هستند . در حالی که هدف اصلی و کارکرد رسانه در تعریف ارتباط موثر ، فن انتقال اطلاعات ، با ابزار های مختلف به مخاطبان است .
رویداد دفاع مقدس لایه های مختلفی دارد . شاید لایه ظاهری آن ، مثل هرجنگ و درگیری ، در هر کجای دیگری شبیه هم باشد ، اما آنچه آن را از دیگر حوادث متمایز می کند، روح و جوهر این حوادث است . روح ایثارگری و شهادت ، دفاع از اسلام و امام ، فداکاری و از جان گذشتگی ، عرفان و عبادت و شب زنده داری ها ، گذشت و صمیمیت و خلوص رزمندگان ، بسیجیان و سپاهیان و ارتشیان و حضور مردم شهری و روستایی و عشایری ، معلمان ، دانشجویان و اساتید دانشگاه ها ، طلاب و روحانیون و همه و همه ، نمادی همیشگی از پیوند امام و امت خویش بود .
فعالان رسانه ای باید ابتدا ، روح و جوهر پیام دفاع مقدس را بشناسند و سپس با ابزار و تکنیک های رسانه ای جدید آن را به جوانان انتقال دهند . ساخت فیلم ، اجرای نمایش ، جلسات خاطره گویی ، انتشار کتاب خاطرات رزمندگان و مردم کوچه و بازار و مهاجران جنگ تحمیلی و نشر کتابهای تحلیلی از چرایی جنگ و..... از طریق ده ها نوع فعالیت امکان انتقال و جامعه پذیر کردن جوانان را خواهد داشت .
با مقایسه ی حجم کارهایی عظیم و تاثیر گذار که در زمینه سینما و رمان و ... در مورد دو جنگ جهانی توسط غربی ها تا کنون ساخته شده ، کافی است تا کم کاری ما را در این زمینه آشکار کند. پس از جنگ جهانی این باور در جامعه جهانی بوجود آمد که رسانه ها قادر به دگرگون ساختن افکار عمومی و سوق دادن مردم به طرف هر دیدگاهی است. (نظریه گلوله جادویی یا سوزن تزریقی) به همین دلیل فعالیت هایی گسترده خصوصا در حوزه سینما انجام شد .
خاطره شهدا و حضور جانبازان و ایثارگران همیشه بارمسئوليت را بر ما و فعالان رسانه ای یاد آوری می کند . هزاران حادثه کوچک و بزرگ در دفاع مقدس روی داده است . کار فعالان رسانه ، تنها بیان و به تصویر کشاندن نیست ، کار فعالان رسانه ای درمورد دفاع مقدس ، بیان هنرمندانه و زیبا شناسانه دفاع مقدس است .
ارزشهای دفاع مقدس ، مثل گذشته می تواند عامل مهمی در تقویت همبستگی اجتماعی و ترویج ارزشهای دینی و میهنی جامعه جوان ما باشد .
دفاع مقدس منبع و گنجینه لایزال از ارزشها و هزاران حادثه زیبای انسانی را در دل خود دارد . خالق همه این ارزشها ، سربازان جان برکفی بودند که آسایش امروز ما مرهون فداکاری هاي آنهاست. شهداء رفتند و وظیفه انتقال پیام آنها بر دوش اصحاب رسانه و هنرمندان و نویسندگان سنگینی می کند . یادشان و نامشان همیشه گرامی باد .
ندا شفيعي
مدرس علوم ارتباطات اجتماعي