محتوای غنی نیاز تئاتر مقاومت

مصطفی بوعذار

تئاتر مقاومت امروزه به عنوان یک ژانر شناخته شده سال هاست با موضوعاتی آرمانی و انسانی در مقوله جنگ دستمایه هنرمندانی می شود که دغدغه تولید آثار فاخر و ارزشمند را دارند که این استعداد ها گاها در چنین رویدادهای بروز و ظهورمی کنند.

در این راستا رویدادهای همچون جشنوارهای سراسری تئاتر دفاع مقدس و نخستین جشنواره تئاتر مقاومت که در سال گذشته در تهران پذیرای حداکثری هنرمندان بود بارقه هایی ازتولید متون ارزشمند را نوید می داد که رفته رفته بااعمال سیاست های متنوع در دوره های مختلف شاهد افت وخیز های فراوانی در این عرصه بودیم جشنواره پانزدهم هرچند باافزودن بخش بین المللی و حضور دو نمایش از کشور های تاجیکستان وافغانستان باتقیراتی همراه بود اما باید گفت روند روبه رشد این جشنواره به کندی پیش می رود.

حضور دوازده گروه از سراسر کشور که ازمیان 97نمایش انتخاب شده اند گویای بضاعت این رویداد است. جشنواره تئاتر مقاومت فتح خرمشهر با پیشینه ایی به وسعت پانزده سال امروزه بسیار تنومند شده است و با کوله باری از تجربه ها، سیاست ها و سختی ها می رود که به عنوان یک رویدادی مستمر و ماندگار جایگاه خود را نه تنها در منطقه بلکه کشور و خارج ازآن پیدا کند.

بنابراین نباید اکنون با آزمون وخطا پیش رود دراین میان موضوعاتی در مواجهه بااین رویداد قابل طرح وبرسی است. در خرداد ماه سال 89 بود که بادرخواست اهالی تئاتر ومدیر کل وقت فرهنگ وارشاداسلامی استان و موافقت وزیر ارشاد افزودن بخش بین المللی را به سال90موکول شد تا اهالی تئاتر با این پرسش روبه رو شوند که آیا شهرستان خرمشهر ظرفیت وامکانات لازم را دراین زمینه دارد؟ و هم اکنون تا چه حد رضایت مندی گروه های داخلی را در پی داشته است؟  سالن های نمایشی خرمشهر آیا پاسخگوی نیاز های گروه های شرکت کننده است؟

امکانات سخت افزاری ونرم افزاری اولین موضوعی است که باید مورد توجه برگزارکنندگان این جشنواره باشد و اینک باتمام بضاعت های موجود وشتابزدگی های مسولین جشنواره بادعوت از دوگروه از دو کشور همسایه نمی توان گفت بخش بین المللی بصورت حرفه ایی در حال شکل گیری است لزوم این همه اصرار بر بین المللی برگزار کردن آن چیست؟

آیا در روند برگزاری ملی این رویداد طی سالیان اخیر به نقاط مطلوب در راستای اهداف نانوشته آن رسیده ایم وصرف اینکه دوگروه نه چندان منسجم از دو کشور به عنوان میهمان در جشنواره حضور داشته باشند کفایت می کند؟

بین المللی بودن هررویدادی منوط به ایجادرقابت گروه های داخلی وخارجی است که مشابه آن همه ساله در جشنواره تئاتر فجررخ می دهد است.تمرکز بر حضور گروه های خارجی باعث شدتا ساختار جشنواره با تغیراتی روبه روشود.عملکرد دوره های گذشته این جشنواره باهنرمندان وگروه های نمایشی گویای این است که اغلب هنرمندان شناخته شده در سطح کشورتمایلی به حضور در جشنواره ندارند این اتفاق نه چندان خوشایند از طرف برگزیده گان دوره های گذشته وبرخی هنرمندان باتجربه استان نیز رخ داده است.به شکلی که با نگاهی به جدول دوره های یازدهم ودوازدهم جشنواره شاهد این موضوع خواهید شد.

برگزاری جلسات نقد وبرسی وکارگاه های آموزشی از دستاوردهای هر رویداد هنری است . اطلاع رسانی نا مناسب ودیر هنگام این رویداد باعث شد تا سهم اندکی به تماشاگران خرمشهری اختصاص یابد. فاصله اجراها که بخشی در آبادان وبخشی درخرمشهر بودند جشنواره را در هوای گرم خوزستان فرسوده می کرد.این جشنواره می بایست در ابتدا ازسوی مدیران ومسئولین برگزار کننده جدی گرفته شود وبه آن اعتبار ببخشند تا در گام دوم شاهد حضور گروه های نمایشی تاثیرگزارو با محتوا باشیم.

انتخاب آثار شرکت کننده مهم ترین بخش این رویداد بود که بنا بر نظراغلب تماشاگران واهالی تئاتر جشنواره پانزدهم افت کیفی بسیاری نسبت به سالهای گذشته دارد انتخاب سلیقه ایی وبسیار ضعیف هیئت انتخاب باعث شده بود تا تماشاگران دراغلب نمایش ها پس ازده دقیقه سالن هاراترک کنند و ازتماشای تئاتر مقاوت بگذرند.

درتحلیل این فرایند سه موضوع قابل طرح است اول اینکه بضاعت تئاتر مقاومت همین نمایش های جشنواره پانزده است و دیگر نباید انتظار دیگری داشت که این موضوع بارها وبارهاعکس آن رانشان داده و بااجراهای متعدد حرفه ایی در جشنواره ها ودر تهران مواجه بودیم .

دوم اینکه عدم اقبال هنرمندان شناخته شده وباتجربه از این جشنواره باعث افت کیفی شده است ودیگر اینکه انتخاب سلیقه ای وگزینشی باعث حضور ترکیبی از نمایش های دست چندم تکراری که بارها در جشنواره های مختلف بودندشده است.

علی رغم مخالفت مدیر کل فرهنگ وارشاد خوزستان و دبیر جشنواره مبنی ز دوبند های رابطه ای و اعمال روابط به جای ضوابط متاسفانه شاهد برخی رفتار هایی از این دست بودیم که چندان خوشایند نیست .

راهیابی نمایشی که در سه جشنواره استانی منطقه ایی وسراسری حضور داشته است چه توجیهی می تواند داشته باشد. و دیگرنمایشی که در مرحله اول و بازخوانی اصلا نامی از گروه و نمایشنامه آن نیست چگونه می توان به این رویداد اعتبار بخشید.

مراسم اختتامیه جشنواره پانزدهم درحالی به کار خود پایان داد که اغلب سخنران ها و مسئولین بر فقر محتوا وتقویت متون نمایشی نه براساس تخیل بلکه بااستفاده ازپژوهش نگاری ومستندات تاکید داشتند.

دکتر شاه آبادی معاون هنری وزارت ارشاد با تاکید برپرهیز از حرکت های شعاری در نمایش های دفاع مقدس لزوم تقویت اجراهای عمومی تئاتر مقاومت در طول سال توسط گروه های خوزستانی را خواستار شد. همچنین مدیرکل هنرهای نمایشی کشور که سخنان خودرا بی پرده باخانواده تئاتر مطرح می کرداز نگاه ترحمی به مقوله دفاع مقدس گفت وباذکربرخی خاطرات دوران دفاع مقدس ودستاوردهای ایران اسلامی بار دیگر تقویت محتوای نمایش ها را به هنرمندان گوش زد کرد.

استاندار و دبیر جشنواره نیز هریک از دغدغه هایشان گفتند هرچند مراسم اختتامیه با آشفتگی همرا ه بود وبارها مدیران ومسئولین برروی صحنه رفت وآمد داشتند موسیقی بختیاری چندان متناسب فضای جشنواره نبود ودر هنگام اهدا جوایز متاسفانه برخی هنرمندان حاشیه هایی را رقم زدند که شایسته بود بامدیریتی بهتر صورت می گرفت.

در این دوره از جشنواره داوران بیانه ایی نداشتند وآرای خودرا اهداء کردند ودر پایان نمایشی را به عنوان برگزیده جهت شرکت در جشنواره فجر معرفی نکردند وفقط سه گروه اهواز، رشت وخرمشهر را جهت حمایت از اجراهای عمومی معرفی کردند.در بخش مسابقه نمایشنامه نویسی که کمتر مورد توجه قرار گرفته است نیز برگزیدگان خود را معرفی کرداما از چاپ آثاربرگزیده این حوزه هیچ خبری نبودکه شایسته بود مجموعه ایی بعنوان خروجی تولید نمایشنامه در دسترس علاقه مندان قرار گیرد.جشنواره پانزدهم با تمام تلاش های صورت گرفته نیاز مند بازنگری در حوزه اجراء است استفاده از خرد جمعی وبهره گیری ازظرفیت وتوانایی هنرمندان تئاتر خرمشهر که سالها تجربه برگزاری جشنواره رادارند می تواند در سالهای آتی روند روبه بهبودی داشته باشد.تقویت سالن های نمایشی وامکانات نوری وتمرکز اجرایی جشنواره در خرمشهر وهمچنین تعامل مثبت وپایدار با اداره کل هنر های نمایشی کشوردر جهت استفاده از تجربیات علمی وعملی وبکار گیری هنرمندان شناخته شده تئاتر مقاومت در بخش های بازخوانی وبازبینی می تواند شکل جدیدی را در سال های آینده برای هنرمندان ومخاطبان رقم زد.

مصطفی بوعذار

کارگردان ومنتقد تئاتر