رنگ مواد غذایی در اشتهای کودک

شوشان/ حسین عبدالعزیزی : همانطور که می دانیم تغذیه صحیح و غذای سالم برای كودك يكي از مهم‌ترين عوامل رشد، ساختار بدني و فكري كودك در بچگي و بزرگسالي است.که بايد به آن بسيار توجه کرد اما همواره خانواده ها به ویژه مادران از بي‌اشتهايي كودكان خود شکایت می کنند و همیشه این سوال را مطرح می کنند که كودك ما به چـه غـذاهـايي نياز دارد و چه كنيم تا بد غذا نشود، به همین منظور به سراغ مهندس عبدالصاحب باقری کارشناس مسوول واحد بهبود تغذیه معاونت بهداشتی خوزستان رفتم و علت را از وی جویا شدم.

وی با بیان اینکه به كار بردن نكات ايمني در تغذيه كودك بسيار مهم است، خاطرنشان کرد: كودكان در برابر بيماري‌ها به ويژه بيماري‌هاي ناشي از غذا آسيب‌پذيرترند، زيرا دستگاه ايمني آنها هنوز تكامل نيافته و معده آنها اسيد كمتري توليد مي‌كند كه اين مـسئله باعث تسهيل ورود ميكروب‌ها به دستگاه گوارش آنها و نهايتا بيمار شدن آنها مي‌شود.

باقری می گوید: همانطور که می دانید آموزش تغذیه صحیح به کودک یکی از حساس ترین مراحل زندگی برای شکل گیری عادت های تغذیه ای مناسب و پیشگیری از بیماری های غیرواگیردار در دوران کودکی است، و با توجه به اینکه بسترسازی رفتارهای تغذیه ای صحیح در خانواده باعث خواهد شد تا در صورت برخورد کودک با روش و رفتارهای تغذیه ای نامطلوب همسالان خود در محیط هایی همچون مهد کودک یا دبستان، تحت تاثیر قرار نگیرد و چرخش رفتاری نامناسب در وی ایجاد نشود.

کارشناس مسوول واحد بهبود تغذیه معاونت بهداشتی خوزستان تصریح می کند: در رفتار با کودک سعی کنید بشقاب و لوازم غذا خوردن کودک از جنس نشکن باشدتا در صورت شکستن ظرف ممکن است کودک احساس یاس کند و یا والدین عصبانی شوند، که ایجاد ناامنی برای کودک و یا دلزدگی از غذا از عواقب این امر است.

وی با بیان اینکه برای غذا خوردن راحت تر کودک باید دقت شود که قاشق زیاد گود نباشد، تصریح کرد: لیوان نیز باید به اندازه ای باشد که کودک به راحتی آن را بگیرد.

باقری افزود: رنگ مواد غذایی می تواند در اشتهای کودک و علاقه او به غذا تاثیر بگذارد و خوردن غذاهایی با رنگ های سبز، نارنجی و زرد برای کودک بسیار جالب است.

کارشناس مسوول واحد بهبود تغذیه معاونت بهداشتی خوزستان با اشاره به اینکه دادن وقت کافی به کودک برای زمان صرف غذا بسیار حائز اهمیت ست، گفت: از شتاب و عجله در هنگام غذا خوردن کودک باید جدا خودداری کرد.

این کارشناس تغذیه با بیان اینکه غذا خوردن در یک ساعت معین می تواند باعث ایجاد حالت شرطی و تحریک اشت های کودک می شود، اظهار داشت: خستگی کودک یکی از علت های کم اشتهایی در کودکان است که بهتر است پس از استراحت به کودک غذا داده شود و هیچ گاه کودک را در هنگام خواب مجبور به خوردن غذا نکنید.

باقری با بیان اینکه کودک در یک محیط آرام بهتر غذا می خورد، تاکید کرد: مشاجره ، بلند کردن صدای رادیو ، تلویزیون و همچنین رفت و آمد زیاد حواس کودک را پرت می کند و تمایل او به غذا خوردن نیز کم می شود.

وی با اشاره به اینکه هنگامی که رفتار کودک غلط است عکس العمل ثابتی از خود نشان دهید، افزود: مثلاً اگر بشقاب یا قاشق یا غذا را پرت کرد نباید گاهی اوقات خندید و گاهی تنبیه کرد بلکه بهتر است رفتاری را در پیش گرفت که کودک احساس کند کار خوبی انجام نداده است.

باقری در ادامه به نکات مهم رفتار با کودک یک تا سه ساله اشاره و گفت: در صورتی که کودک مایل است با دست غذا بخورد ممانعت نکنید، بلکه برای تقویت احساس استقلال یک قاشق به دست کودک داده و با قاشق دیگر به او غذا داده شود.

کارشناس مسوول واحد بهبود تغذیه معاونت بهداشتی خوزستان، گفت: اجرای برنامه ثابت غذا خوردن سبب آرامش کودک می شود و اشتهای کودک مانند خلق و خوی او متغیر است که بهتر است روزی که کودک اشتهای کمتری دارد و غذا کم می خورد نباید به وی اصرار کرد که حتماً باید غذای بشقابش را تمام کند.

وی با بیان اینکه قدرت تقلید کودک در این سن زیاد است و رفتارهای اعضای خانواده را تقلید می کند، اظهار اشت: نباید اعضای خانواده رفتار نامناسب در هنگام غذا خوردن (مانند استفاده از نمکدان در سر سفره، مصرف غذاهای پرچرب و سرخ کردنی یا مصرف نوشابه)داشته باشند.

باقری با اشاره به اینکه کودک دوست دارد با غذا بازی کرده و ریخت و پاش کند، تصریح کرد: نباید انتظار داشت کودک آداب غذا خوردن را رعایت کند و البته کودک نوپا فقط 5 تا 10دقیقه حالت نشستن را تحمل می کند و معمولاً قبل از اتمام غذا ، سفره را ترک می کند و مجدداً بر می گردد، که بهتر است در این مواقع مادر آرامش خود را حفظ کند.

وی با بیان اینکه رنگ و ظاهر غذا توجه کودک را به خود جلب می کند و غذا را بهتر می خورد، افزود: بهتر است از رنگ های زرد، نارنجی، قرمز و سبز ( مانند سیب زمینی، هویج، گوجه فرنگی، دلمه، جعفری و سبزی های آشی وغیره) به ویژه به صورت آب پز در غذا استفاده کرد.

خانم اعظم شمشیری کارشناس اطلاع رسانی غذایی معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی اهواز، نیز در این زمینه می گوید: رشد و ميزان فعاليت به طور وسيعي در كودكان متفاوت است. ولي در كل اگر غذاي كافي در دسترس كودك بوده وضعيت رواني محيط نيز مطلوب باشد؛ كودك فقط به اندازه نياز غذا مصرف خواهد كرد.

وی با بیان اینکه كودكان بايد از سنين پايين براي دريافت رژيم به چربي كمتر عادت كنند، تصریح کرد: بيماري هاي قلبي عروقي از همان سنين اوليه زندگي آغاز مي شوند.

شمشیری با بیان اینکه در مدت دو سال اول زندگي چربي و كلسترول در رژيم غذايي كودكان نبايد محدود شود، خاطرنشان کرد: در كودكان بالاي دو سال نیز توصيه مي شود كه ميزان چربي دريافتي به 30 درصد انرژي دريافتي محدود شود.

این کارشناس تغذیه با اشاره به اینکه بيش از نصف انرژي كسب شده توسط كودكان از كربوهيدرات است، اظهار داشت: در مقايسه با بزرگسالان در رژيم غذايي كودكان اين سنين، مواد قندي درصد بيشتري از انرژي دريافتي روزانه را فراهم مي كند و بهتر است اين مواد از قندهاي طبيعي مثل ميوه ها ، شير و كربوهيدرات هاي پيچيده از قبيل غلات ، نان ها ، حبوبات تامین شود.

وی افزود: غذاهايي كه حاوي فيبر بالا هستند اصولا حجيم بوده و ممكن است بر روي انرژي دريافتي كودكان خردسال كم اشتها اثر بگذارند، لذا باید اين مواد در ميان وعده مصرف شوند و بهتر است به دليل تاثيرات مفيد فيبر در پيشگيري از انواع بيماري ها كودكان از سنين پايين به مصرف مقدار كافي سبزيجات ، ميوه ها و دانه هاي گياهي تشويق شوند.

کارشناس اطلاع رسانی غذایی معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی اهواز با بیان اینکه پروتئين هاي حيواني داراي كيفيت بالاتر نسبت به پروتئين هاي گياهي هستند، تاکید کرد: خوشبختانه پروتئين هاي گياهي كمبودهاي يكساني ندارند و با مصرف روزانه غذاهاي متنوع مثل غلات ، سبزي ها ، حبوبات ، آجيل ها و غیره يك غذاي پروتئيني با تركيب خوب به دست مي آيد .

شمشیری با اشاره به ويژگي هاي غذاي كودكان یک تا شش ساله گفت: غذاهاي با قطعات كوچك كه كودكان مي توانند با وسايل غذاخوري آن ها را بردارند؛ بيشتر مورد توجه كودكان است و بهتر است براي كودكان غذاهايي تهيه كرد كه نرم بوده و جويدنش آسان باشد. ترد بوده و در دهان صداهاي جالبي داشته باشد.

وی تصریح کرد: از آنجا که کودکان حساس می باشند، شهروندان باید در انتخاب و خرید مواد غذایی برای کودکان حتما به برچسب ماده غذایی توجه کنید و محصولات دارای مجوز های بهداشتی را خریداری کنند.

شمشیری با بیان اینکه مادران باید از خوراندن تخم مرغ عسلی به کودکان خود جدا خودداری کنند، اظهار داشت: مصرف لبنیات در کودکان توصیه شده و حتی الامکان از فرآورده های لبنی پاستوریزه یا استرلیزه استفاده کنند.

این کارشناس غذایی در پایان به خانواده ها توصیه کرد: میوه و سبزیجات مصرفی کودکان باید به دقت شستشو شوند و در صورت استفاده از غذایی که قبلا پخته شده برای کوکان، حتما غذا باید داغ و سپس مصرف شود.