پسا برجام ،فرصت،تهدید

انتظار مردم ایران از دولتمردان خود در میانه هفته دولت پس از سالها کشمکش سیاسی و تاثیرات محوری ان بر روی اقتصاد مردم که ناشی از تحریم ها بوده این است که به درستی و بدون هیچگونه فوت وقتی ضمن تقویت فضای امیدواری در جامعه، نسبت به تلاش‌هاي عملی و گره گشای اقتصادی مبتنی بر فرمایشات مقام معظم رهبری و سیاست‌هاي نظام، اقدام نموده تا وضعیت اقتصادی مردم به صورت ملموس و قابل احساس در مسیر تغییر وارد شود.

در این رویکرد سیاست چهره خود را به علم سیاسی مي‌دهد و صرف یک رویکرد فلسفی و یا نظری خارج شده و با ورودش به عرصه اجرایی، موجبات ارتقاء سرمایه اجتماعی نظام جمهوری اسلامی ایران را فراهم مي‌کند و این درست انتظار بخش قابل توجهی از نخبگان و دانشگاهیان امروز ایران نیز است. در این مسیر مي‌بایست ابتدا با مطالعه عوامل رقابت در بازارهای جدید که مولفه هایی همانند: نوآوری، ساده سازی، تمایز سازی، محبوب سازی، دیجیتال سازی، هوشمند سازی، شخصی سازی، مسری سازی، حرفه ای سازی، تخصصی سازی و میان رشته ای سازی است، به شکل دهی برند اقتصاد سیاسی ایران در شرایط پسا تحریم پرداخت که مجال تبیین هر یک از گویه‌هاي فوق در اینجا نمي‌باشد.

اما چند نکته کلیدی در خصوص ضرورت درک و فهم مشترک میان تمامی شهروندان، دولتمداران و فعالین اقتصادی و اجتماعی قابل توجه است؛ ابتدا مي‌بایست به تبیین تهدیدات شرایط جدید در بازار اقتصادی پسا تحریم پرداخت که خود از اهمیت صد چندانی برخوردار است، از این روی که مي‌تواند به ما افقی دقیق از مشکلات و مسایل پیش رویمان بدهد:

تغییرات در محیط کسب و کار و شرایط ناشی از ضرورت پیوس ایران به سازمان تجارت جهانی و وجود اقتصاد رانتییر، سنتی و سیاست زده ایران، نرخ پائین بهره بانکی کشورهای اروپایی در قبال نرخ بسیار بالای بهره در ایران، ورود برندهای بزرگ جهانی به ایران و اقبال عمومی به آنان، توان بالای رقابتی و اقتصادی دیگر برندهای حاضر در بازار ایران در شرایط جدید، سیستم‌هاي مالی پیشرفته، بهره وری بالا، رقابت پذیری و تکنولوژی بالای رقباء، انعطاف پذیری بالای رقباء، مدل‌هاي حرفه ای تجاری کارآمد رقباء همانند جذب نیروی انسانی متخصصو حقوق بالا در کنار سیستم جانشین پروری با رویکرد توان افزاییو ماندگاری در بازار بومی و غیر بومی خدمت، کالا و یا محصول، وجود استراتژی‌هاي کارآمد رقباء، صبر و تحمل در راه رسیدن به موفیت به دلیل توان مالی بسیار بالا در مقایسه با رقبای داخلی، تنوع، نوآوری و حقوق انحصاری بالای رقباء نیز از دلایل اصلی تهدیدات پیش روی اقتصاد ایران پس از تحریم ها است که امروزه مي‌بایست به آنان توجه ویژه وافری را معطوف نمود تا ظرفیت‌هاي اقتصادی کشور نمایان گردد. به بیان بهتر مي‌بایست برای آن برنامه ای حرفه ای داشت.

اما در کنار مجموع تهدیدات اشاره شده، فرصتی بی بدیلی نیز وجود دارد که مي‌تواند با رویکرد تعاملی و مشارتی با ان روبه رو شد:

مشارکت با برندهای جهانی، کاهش هزینه‌هاي تامین خدمات و....، تولید با رویکرد صادارات بیشتر، دسترسی به بازارهای جدید جهانی و منطقه ای، ارتقاء نقش کشور مبداء با هدف برند سازی، کاهش هزینه‌هاي کسب و کار بالاخص در حوزه «یوزانس» و «فاینانس»، استفاده از تکنولوژی‌هاي جدید در کسب و کار و... البته ذکر این نکات نیز مهم است که مي‌بایست قانون گزاران و سیاستگزاران کشور راه را در مسیر سرمایه گزاری ساده تسهیل کرده و امکان ارتقاء این حوزه را نیز داشته باشند. در این شرایط ایران دارای مزیت‌هاي بسیار زیادی در قبال کشورهای منطقه نیز مي‌باشد که فارغ از محیط ژئوپولوتیکی آن مي‌شود به ینروی کار ارزان و متخصص، هزینه‌هاي بسیار پائین انرژی در ایران، بستر مناسب فن آوری اطلاعات و آگاهی مردم نسبت به این ظرفیت، قدرت خرید بالای مردم ایران نسبت به کشورهای منطقه برابر آمار‌هاي بانک جهانی، نرخ جمعیت تحصیلکرده بالا در خاورمیانه، جوان ترین کشور منطقه، توسعه یافته ترین کشور خاورمیانه از حیث زیر ساخت‌هاي صنعتی، معدنی و کشاورزی و... نیز اشاره نمود و اما حوزه‌هاي پر بازده در اقتصاد نوظهور ایران در پسا تحریم را مي‌توان در موارد زیر تشریح و پیشنهاد نمود:

1- فعالیت در عرصه صنعت غذایی با توجه به جمعیت، گستردگی مصرف و همچنین وجود بیش از 12600 کارخانه تولید کننده صنایع غذایی در کشور؛

2- فعالیت در عرصه صنعت دارو و دارو سازی، به دلیل وجود بیش از 25000 هزار دارو ساز متخصص در کشور و فعالیت بزرگترین برندهای دارو سازی جهانی و منطقه ای در ایران؛

3- فعالیت در عرصه فن آوری اطلاعات و ارتباطات، با وجود داشتن بهترین برنامه نویسان ایرانی در جهان و بازار بسیار خوب این صنعت مدرن؛

4- فعالیت در عرصه تجارت الکترونیک و سود بسیار بالای این حوزه در ایران به نحویکه برخی امارهای از سود 50هزار میلیارد تومانی سال گذشته این حوزه خبر مي‌دهند؛

5- فعالیت در حوزه گردشگری طبیعت و... به واسطه جغرافیا و تمدن و آثار منحصر به فرد تاریخی در ایران؛

6- فعالیت در حوزه حمل و نقل و لجستیک، با وجود بنادر و مکان‌هاي مناسب برای بارگیری و.... و همچنین جاده‌هاي مناسب و امن در ایران؛

7- فعالیت در عرصه گل و گیاه

8- فعالیت در عرصه قطعه سازی خودرو و ماشین سازی

9- فعالیت در عرصه مصالح ساختمانی، به نحویکه امروز ایران سومین کشور تولید کننده و صادر کننده سیمان در جهان است

10- فعالیت در عرصه صنایع تبدیلی پلیمر و صنایع پتروشیمی

11- فعالیت در عرصه محصولات معدنی با توجه به حجم بسیار بالا و غنی ذخایر معدنی ایران

12- فعالیت در عرصه گیاهان دارویی، با توجه به خاک و محصولات ویژه ایران

و فعالیت در عرصه‌هاي دیگری نظیر خرده فروشی‌هاي زنجیره ای، انرژی‌هاي نو، خدمات بیمه ای و سرمایه گزاری و همچنین کسب و کارهای مبتنی بر اپلیکیشن ها و کالاهای تک، کالاهای لوکس، کسب و کارهای آنلاین، موبایل و مد و لباس و...

لذا با این رویکرد است که به نظر محیط آینده ایران در شرایط پسا تحریم در کنار فرصت ها و تهدیدات خود مي‌بایست دارای برنامه منظم و حرفه ای اقتصادی باشد تا بتوان ضمن انجام قواعد اقتصاد مقاومتی، فرصت‌هاي پیش آمده را به نحو عالی بهره برداری کرده و آینده ای سرشار از موفقیت را برای اقتصاد ایران فراهم آورد، اقتصادی که امروزه همه یافته اند که سیاست و دیپلماسی تا چه میزان در رونق ان تاثیرگذار است.