یک شاعر عنوان کرد: به راستی ماهیت و ثمره نهاد ممیزی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این سالها و صرف این همه هزینه از بیتالمال چه گرهی از مشکلات جامعه را باز کرده است؟
سعید سروشراد اظهار کرد: در نگاهی کلی باید بگویم وضع نشر در دو ـ سه سال اخیر مقدار کمی بهتر از 10 سال گذشته شده است. به این معنا که ساختار سختگیریهای بیفایده همچنان وجود دارد اما فضای سختگیری ملایمتر شده است. با این حال، ما شاهد تحول خاصی نیستیم.
وی افزود: اما نمیتوان از مساله نشر صحبت کرد و از معضل ممیزی حرفی به میان نیاورد چراکه وضعیت چاپ تابعی از وضعیت ممیزی است. این مساله را به صورت زیر میتوان بررسی کرد.
این شاعر افزود: اول این که مساله ممیزی مساله عجیبی است و همیشه در فضایی از ابهام باقی میماند. به این معنا من نمیتوانم قبول کنم این نهاد صرفا زیر نظر وزیر ارشاد و متبوع وزارت خانه مذکور است چراکه وقتی هم دولت عوض میشود و هم وزیر عوض میشود و هم رویکرد وزارتخانه باز میبینیم که وضع ممیزی فرقی نکرده است و پاشنه در بر منوال گذشته میچرخد.
وی ادامه داد: گاهی اظهار نظر مدیران ارشد این وزارتخانه به گونهای وضعیتی جدید را تبیین میکند اما این نهاد به گونهای دیگر عمل میکنند که نشان میدهد چندان به سیاستهای مدیران ارشد وزارتخانه کاری ندارد و راه خودش را میرود.
سروشراد گفت: دوم این که هیچ گاه بر ما روشن نمیشود مدیران و افراد این نهاد را چه کسی و بر مبنای چه ضوابطی انتخاب میکند. به راستی چرا هویت انتخابکنندگان و انتخابشوندگان برای اصحاب قلم مشخص نمیشود؟ اگر این نهاد، نهادی قانونی است پس لازم است که در این زمینه شفافسازی انجام بگیرد. همیشه اما ارادهای در کار است که این نهاد را پشت پردهای مخفی بگذارد.
او بیان کرد: سوم این که فرض میکنیم نهاد ممیزی قانونی است و به هر دلیلی آن را قبول کردهایم. مساله این جا است که سیاستهای کلی این نهاد برای مؤلفان مشخص نیست. به این صورت که شما کتابی را تالیف میکنید و برای مجوز روانه میکنید بعد میبینید برای اثر شما مجوزی صادر نمیشود. بعد همان اثر را از طریق یک انتشاراتی دیگر برای مجوز گرفتن میفرستید و مجوز آن صادر میشود!
این شاعر توضیح داد: یا در کتابفروشیها کتابی مشاهده میکنید که ـ به زعم مسؤولان ـ بسیاری خطوط قرمز را رعایت نکرده، اما مجوز گرفته و چاپ شده است و شما با همین نتیجه مدت زیادی از عمر و زندگی خود را هزینه میکنید و کتابی تالیف میکنید و هنگامی که برای مجوز میفرستید میبینید صلاحیت چاپ آن رد میشود.
وی خاطرنشان کرد: این وضعیت مبهم میتواند حاصل این باشد که یا آییننامه درستی برای این کار وجود ندارد یا تشخیص صلاحیت کتابها به سلیقه افراد برمیگردد و یا این که افراد شایستهای در این مناصب حضور ندارند. بنابراین شفافسازی در این زمینه بسیار لازم به نظر میآید.
سروشراد تاکید کرد: اما فارغ از تمام این مسایل مایلام به این مساله بپردازم که به راستی تا به حال مساله ممیزی چه معضلی را از جامعه ما حل کرده است؟ آیا افرادی که در زندانها و دارالتادیبها به سر میبرند حاصل خواندن کتابهای بدون سانسور هستند؟ تا به حال کدام قاتل به خاطر خواندن کتابی دست به جرم برده است؟ آیا آمار خودکشی و ناامیدی جوانان که روزانه بالا میرود حاصل خواندن کتابهایی مثلا از کافکا و هدایت است؟ آیا پدیده روسپیگری و فحشا نتیجه خواندن کتابهای غیرمجاز بوده است؟ آیا سرچشمه اعتیاد به مواد مخدر خواندن به کتابهای بدون ممیزی برمیگردد؟
او بیان کرد: به راستی ماهیت و ثمره این نهاد مخفی در این سالها و صرف این همه هزینه از بیتالمال چه گرهی از مشکلات جامعه را باز کرده است؟ از مسؤولان خواهش میکنم چند منفعت قابل مشاهده آن را تشریح کنند.