رقابت عارف و لاریجانی به سود کیست؟

اما پرسش اساسی این است که چرا اصولگرایان بحث ریاست را کلید زده‌اند و چه هدفی را دنبال می‌کنند. یا اینکه اصولا از طرح رقابت و ایجاد شکاف لاریجانی - عارف چه کسانی سود می‌برند.

محمدرضا عارف یا علی لاریجانی»، بازی جدید اصولگرایان است یا واقعیتی که زودهنگام طرح شده است؟ این پرسشی است که این‌روزها اگرچه هر فعال سیاسی یا منتخبی برای آن پاسخی دارد، اما حقیقت این است که هنوز تکلیف ٦٩ کرسی مجلس روشن نشده و برای وزن‌کشی نهایی باید ناگزیر منتظر تعیین سرنوشت این کرسی‌ها ماند. با این حال برخی رسانه‌های اصولگرا مدتی است این خط خبری را آغاز کرده‌اند و یک روز تلویحا قصد دارند ریاست احتمالی عارف را پررنگ جلوه دهند و روز دیگر خط ریاست لاریجانی را پی بگیرند. به نظر می‌رسد تکلیف آنها حتی برای خودشان هم هنوز به‌درستی روشن نیست که ریاست کدام‌یک می‌تواند به‌نفع جریان چهل‌تکه اصولگرایی باشد. تا به اینجا، روابط عمومی محمدرضا عارف به‌صراحت از قول او اعلام کرده که منتخب اول مردم تهران، ورود به مباحث ریاستی را زودهنگام می‌داند و خودش هم ورودی به این موضوع در هیچ‌کدام از دیدارها نداشته است. با این حال برخی از اصولگرایان در گفت‌وگو‌های کوتاه خود بر ریاست لاریجانی تأکید کرده‌اند و اصلاح‌طلبان هم پیش‌تر یا بر ریاست عارف انگشت گذاشته‌اند یا آنکه به‌تازگی این بحث را موکول به تشکیل مجلس کرده‌اند.

هدف اصولگرایان

اما پرسش اساسی این است که چرا اصولگرایان بحث ریاست را کلید زده‌اند و چه هدفی را دنبال می‌کنند. یا اینکه اصولا از طرح رقابت و ایجاد شکاف لاریجانی - عارف چه کسانی سود می‌برند. به نظر می‌رسد هدف طرح این موضوع باید تلاش در جهت جذب لاریجانی به سمت لایه‌هایی از اصولگرایی باشد که در این انتخابات شکست خوردند و می‌خواهند از ظرفیت لاریجانی برای جبران شکست خود از یک طرف و از طرف دیگر شکل‌گیری دوقطبی لاریجانی-عارف بهره ببرند. 

شنیده‌ها از راهروهای مجلس هم بر این مدعا صحه می‌گذارد؛ چه‌بسا تعدادی از اعضای پایداری که توانسته‌اند وارد مجلس شوند، به دنبال عملیاتی‌کردن این ایده هستند تا منویات خود را از این شکاف و از طریق لاریجانی محقق کنند. اگرچه پیوستن لاریجانی به این اردوگاه یا نزدیکان فکری این جریان، امری بعید به نظر می‌رسد. 

در این راستا، عبدالله ناصری در گفت‌وگو با «شرق» دراین‌باره می‌گوید: «رسانه‌های اصولگرا مدت‌هاست که در حال دامن‌زدن به بحث ریاست هستند و اصلاح‌طلبان هم بعضا از سر تحلیل ضعیف یا تحت‌تأثیر فضا واقع‌شدن، وارد این فضا شده‌اند». او تأکید می‌کند از نظر تشکیلاتی، هنوز هیچ بحثی دراین‌باره انجام نشده و تمام هدف اصلاح‌طلبان متوجه افزایش مشارکت مردم در انتخابات مرحله دوم است. 

محمود صادقی از منتخبان لیست امید تهران هم به «فارس» گفته است که در نشست‌های هم‌اندیشی منتخبان تهران، تصمیم‌گیری‌های اصلی و اساسی درخصوص ترکیب و ساختار مجلس دهم به پس از برگزاری مرحله دوم انتخابات موکول شد. او گفت: فراکسیون اصلاح‌طلبان پس از برگزاری مرحله دوم انتخابات تشکیل شده و از دل آن با سازوکارهای دموکراتیک برای ساختار و ترکیب مجلس دهم تصمیم‌گیری می‌شود. عبدالله ناصری اما در ادامه گفت‌وگوی خود با «شرق» می‌افزاید: «به‌طور طبیعی هر دو جناح منتظر نتایج مرحله دوم و ارزیابی کمّی نیروهای انسانی خود هستند و این احتمال وجود دارد، با وجود آنکه جناحی از نظر کمّی اکثریت را داشته باشد، اما درباره مدیریت مجلس بخواهد گفت‌وگو، تفاهم و تعامل داشته باشد. به‌ویژه اینکه تنها بحث ریاست مطرح نیست، بلکه بحث هیأت‌رئیسه و ریاست کمیسیون‌های مجلس هم مطرح است».

تحلیل‌های اصولگرایانه

این در حالی است که برخی از اصولگرایان با وجود آمار، همچنان خود را پیروز میدان انتخابات در مرحله اول می‌دانند یا حتی تشکیل جلسه هریک از آقایان عارف و لاریجانی را ملاک وزن‌کشی درونی مجلس می‌دانند. از جمله آنها حمیدرضا ترقی از اعضای مؤتلفه است که به جماران گفته است: «تا الان در جلسه آقای لاریجانی حدود ١٤٥ نفر و در جلسه آقای عارف حدود ٧٠ نفر از منتخبان مجلس دهم شرکت کرده‌اند. بنابراین به طور طبیعی موقعیت آقای لاریجانی نسبت به آقای عارف برای ریاست دهمین دوره مجلس شورای اسلامی، موقعیت تثبیت‌شده‌تری است؛ ولی قطعا آرای نمایندگان منتخب در دور دوم هم می‌تواند نقش بسیار مهمی در نهایی‌شدن و تقویت نتیجه انتخابات برای هر دو طرف داشته باشد. این حدود ٦٠ نفر، نقش تقریبا تعیین‌کننده‌ای در انتخاب رئیس مجلس آینده خواهند داشت». در همین حال هم غلامعلی جعفرزاده، عضو فراکسیون رهروان مجلس به «ایسنا» گفته است: فکر می‌کنم اعتدالیون هم به لاریجانی برای ریاست مجلس تمایل داشته باشند. 

اصلاح‌طلبان نقشه را خواندند

بااین‌حال همان‌طورکه در بالا اشاره شد، اصلاح‌طلبان بعد از گذشت چند روز از سناریویی که جریان اصولگرا برای آنها تدارک دیده بود، به‌تازگی اعلام کردند که هرگونه بحث ریاست، زودهنگام است. با نگاهی به این اظهارنظرها و نیز شنیده‌ها، به نظر می‌رسد هرگونه بحث درباره ریاست، درون فراکسیون انجام خواهد شد و عارف و لاریجانی رقابتی را در صحن علنی مجلس انجام نمی‌دهند. این رایزنی درونی هم مستلزم تبادل امتیازاتی خواهد بود که نفع طرفین را تأمین کند. به‌ویژه علی لاریجانی که با حمایت فهرست امید توانست از قم بار دیگر وارد مجلس شود. 

روابط عمومی عارف در همین رابطه در خبری که «ایسنا» آن را روی خروجی خود قرار داده، با اشاره به دیدارهای عارف تأکید کرده «در هیچ‌کدام از این دیدارها صحبتی از ریاست مجلس دهم نشده و دکتر عارف در حال حاضر این صحبت‌ها را زودهنگام می‌داند».

لزوم تفاهم عارف و لاریجانی

محمود میرلوحی، از اعضای ستاد ائتلاف، هم در گفت‌وگو با «شرق»، هدف اصولگرایان از بازی ریاست را سرمایه‌گذاری برای کاهش آثار پیروزی اصلاح‌طلبان دانست و گفت نباید اساسا از هم‌اکنون وارد بحث ریاست شد و این موضوعی است که مستلزم یک تصمیم درون‌مجلسی و محصول تشکیل فراکسیون امید است و بنای ستاد ائتلاف ورودنکردن به این بحث است. 

محمدرضا خاتمی، نایب‌رئیس مجلس ششم، هم ضمن ابراز خشنودی از این که عارف بتواند ریاست مجلس را برعهده بگیرد، با بیان تبصره‌هایی برای این خرسندی، به سایت جماران گفت: «اولا ما هر کاری می‌کنیم باید توجه کنیم مجلس آینده نباید باعث جدایی و اختلاف بین اصلاح‌طلبان و اصولگرایان معتدل در مسائل اصلی‌ای که وجود دارد، شود.

 

دومین مسئله‌ای که من دارم شفافیت است. یعنی مردم بدانند ما چه‌کار می‌کنیم. بگویند ما تلاش می‌کنیم برای مثال آقای عارف رئیس مجلس شود؛ یا اینکه بعد از ارزیابی متوجه می‌شویم چنین کاری امکان‌پذیر نیست، به مردم توضیح دهیم به خاطر این شرایط و این مسائل و مشکلاتی که وجود دارد؛ ما برای اینکه کارایی مجلس را بالا ببریم اشکال ندارد مثلا به آقای لاریجانی رأی می‌دهیم. این شفافیت خیلی مهم است».خاتمی ادامه داد: «نکته سومی که وجود دارد این است که حربه طرف مقابل این است که اختلاف بیندازد. تا حالا سعی می‌کرد بین اصلاح‌طلبان اختلاف بیندازد. قبل از انتخابات گفتند فهرست اصلاح‌طلبان این است و آن نیست. اکنون می‌خواهند بین ما و دوستان دیگر اختلاف بیندازند و بین ما دشمنی ایجاد کنند. من فکر می‌کنم هم ما و هم اصولگرایان معتدل این را می‌دانیم که این حربه، حربه زنگ‌زده و کهنه‌ای است و به آن توجهی هم نمی‌شود؛ فقط به درد چهار نفر مخاطب چشم‌و‌گوش‌بسته خودشان می‌خورد که دلشان را خوش کنند که بین ما اختلاف است. بگذارید دلشان خوش باشد؛ دل چهار نفر خوش شود برای ما هم ثواب دارد».

خاتمی بر ضرورت گفت‌وگو دراین‌باره تأکید کرد و گفت: ما باید وارد گفت‌وگو شویم. اگر ما می‌خواهیم مجلس آینده، مجلس گفت‌وگو و گفتمان ملی شود، از الان باید وارد گفت‌وگو شوند. پایگاه آقای عارف و آقای لاریجانی در مجلس نزدیک است. باید با هم بنشینند و به تفاهم برسند. اگر قرار بر یارکشی باشد و این یارکشی منجر به جدایی و افتراق شود، گرفتاری خود آقایان در داخل مجلس زیادتر می‌شود. یعنی حتی یکی از آنها رئیس مجلس شود با توجه به اینکه تعداد قابل توجهی با کسی هستند که رئیس مجلس نشده، ممکن است مشکلات خاص خودش را به وجود بیاورد. از الان باید وارد یک رایزنی، گفت‌وگو و تفاهم شفاف شویم که به عرض ملت هم برسد.