قدیمی ها می‌گفتند که پل طاق یا طاقهایی است بر روی رودخانه، دره، یا هر نوع گذرگاه که رفت‌وآمد را ممکن می‌سازد. اما امروزه در مبحث مدیریت شهری، پل را سازه‌ای برای عبور از موانع فیزیکی قلمداد می‌کنند تا ضمن استفاده از فضا بتواند عبورومرور و دسترسی به اماکن را آسان و ایمن کند. حکایت پل در شوشتر با همه جاهای دیگر تفاوت دارد درون نام پل یک تاریخ نهفته است پر از تلاش و رنج و روایتهایی از تعامل با شنیدن زنگ کاروانانی که پر از زندگی بودند. وجود رودخانه کارون و فیزیک مناسب این جغرافیا همراه با مهندسی هوشمندانه آب ، ضرورت پل را معنا می بخشید تا این سازه به عنوان عنصر ارتباط و پیوستگی بر مبنای تفکر مورد توجه جدی قرار گیرد و با امکانات موجود به ایجاد آن پرداخته شود تا با رفع خلاهای ارتباطی رونق و آبادانی فراهم آید.

می توان علت اینکه دغدغه پل از اصلی ترین وحتی محوری ترین مطالبه مردم شوشتر است را یک عادت تاریخی دانست و نام پل در پروسه تاریخی و فراتر از معنای رایج در فرهنگ و ادبیات داستانی و اشعار مردم این دیار بخوبی خود را نشان میدهد وبارها تکرار می گردد و در گذر تاریخ هر پل تابلویی از هنرمندی اهالی را برای نسلها به نمایش می گذارد و برهه های خاص را بازگو می نماید .

امروزه نقشی که پل در سرعت بخشیدن در حرکت به سوی توسعه و ایجاد امنیت ترافیک دارد بر کسی پوشیده نیست بخصوص در شهرهایی که از منظر ساختار و موقعیت جغرافیایی با عبور رودها به شکل جزیره ای در محاصره آب قرار دارند ولی در نگاهشان تفکر جزیره ای وجود ندارد لذا میل به تعامل آنها را به اندیشیدن برای راهکار وا می دارد .

شوشتر از این جنس شهرهاست ، ادبیات این دیار به دلیل توان تعاملی بالا در همزیستی مسالمت آمیز و شریک نمودن دیگران در شادی ها و همدردی در رنجها کلید واژه ای اساسی به نام "پل "دارد که در کمتر آثار بجای مانده از مفاخر و مشاهیرتاریخی وجود دارد که نامی از پل در آنها ذکر نشده باشد! آوازهای فولکلور، لالایی ها، موسیقی سنتی ، مثلها و متلهای شوشتر سرشار از تکرار کلمه "پل" است که در معنا مراد راه وصال و پیوستن به همدیگر و تحکیم رفاقت و همراهی است و صرفا" ساختار فیزیکی و سازه در نظر گرفته نشده است معروفترین تصنیف را که در مراسم شادی همخوانی می کنند :

پل بندیت پل بندیت پل مفتیل طلا/هرکجا دوما گذرده موشلا نومه خدا را باید زمزمه نمود .

یکی از اصلی ترین دلایل برای تکرار این نام در مثلها و مَتَل ها قدمت باستانی پل شادروان و بهره مندی ازراهکارها و شیوه های مختلف جهت بهره وری از عنصر آب و عبور انسانها توسط پیشینیان در حکومتهای تاریخی شوشتر است که هر نوع و دهانه بیانگرنگرش همراه با هوشمندی ،استحکام،زیبایی شناسی،تکنیک،دانش ، همت و پشتکار و تلاش است و به نوعی شرط اثبات لیاقت ، شایستگی. و کاردانی انسانها بود به استناد اسناد و اشعار، ایجاد پل بر رودجاری در شوشتر یک امر هنرمندانه و هوشیارانه بود که نمونه ای از آن راحماسه سرای بزرگ حکیم ابوالقاسم فردوسی در شاهنامه سروده است :

همی گفت هر سو برانوش را/ بدو داشتی در سخن گوش را

یکی رود بُد پهن در شوشتر /که ماهی نکردی بدو برگذر

برانوش را گفت گر هندسی/ پلی ساز آنجا چنان چون رسی

که ما باز گردیم و آن پل بجای /بماند به دانایی رهنمای

و با نام پل می توان حکایتهای بسیاری از دل تاریخ بیرون آورد اندکی درنگ در دفتر ثبت آثارتاریخی و ملی و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری وقتی ورق زده شوند بیش از همه نام پل هایی را خواهیم دید که در شوشتر با مصالح متنوع وظرافتهای تکنیکی ساخته شده اند که هنوز جاذبه دارند و نگاهها را متوجه زیبایی و عظمت خود می سازند و زیبا شناسی و تکاپو برای زندگی و ارزش نهادن به حیات انسانها را در جریان تاریخ از سوی مردم این دیار آشکار می نمایند .

پل بندهای تاریخی در شهر شوشتر:

پل بند قیصر با شماره ثبت ۱۳۱۰ دردی ماه سال ۷۸

پل بندبرج عیار(صابی کش) به شماره ثبت ۲۹۴۰ در سال ۱۳۷۹

پل بند ماهی بازان به شماره ثبت ۴۲۰۷ در سال ۱۳۸۰

بندشرابدار به شماره ثبت ۴۲۱۸ در سال ۱۳۷۹

پل سنگبران ،بندمیزان در مجموعه سازه های آبی با شماره ثبت ۱۳۱۵درخردادماه سال ۱۳۸۸ ثبت جهانی گردید

پل گرگر با شماره ثبت ۲۹۱۴درآذر سال ۱۳۷۹

پل لشکر با شماره ثبت ۲۳۵۹ درتیر سال ۱۳۷۸

پل شاه علی با شماره ۷۹۳۸ در اسفند۱۳۸۱

پل حاج خدایی با شماره ثبت 11959 در تیر ماه 1384

پل بندخاک با شماره ثبت 10874 در بهمن ماه 1382

و هر از مدتی یک پل قدیمی کشف می گردد و تاریخی را عیان می کند ضمن اینکه پلهایی هم در اطراف و اکناف شوشتر وجود دارند که جهت قرار گرفتن در زمره آثار ملی باید مورد پیگیری واقع شوند مانند :

پل ملت(شیخ بهاالدین شریعت) روبروی پل بند لشکر که قدرت نفوذ روحانیت را بین مردم بازگو می کند

پل بین روستای آبگاه و بتوند که محل عبور راه آهن از روستای درب خزینه به مسجدسلیمان بود

پل روستای رهدار

پل روستای کوزر به دشت بزرگ

و......

در عصر کنونی با رشد ابزار و ارتقای تکنولوژی بازهم برجسته ترین و پیشرفته ترین تکنیکهای پل سازی را در همین شهر می توان مشاهده نمود مانند:

پل شهید کجباف به عنوان طولانی ترین پل شهری در خاورمیانه

پل کابلی بعنوان نخستین پل کابلی ایران

در کنار همه آثار مذکور می توان پل آزادگان (دزفول) که در سال ۵۸ بر اثر حادثه سیل ویران گردید و با ایجاد پل شناورنقش مهمی در لجستیک دفاع مقدس داشت ،پل کشتارگاه که موجب ممانعت ورود وسایط نقلیه سنگین به درون محدوده شهری می شود ،پل علامه بر فراز باغ تاریخی خان که خیابان اصلی شهر را از بن بست بودن رهانید را نام برد که هر یک حاوی نبوغ مهندسان طراح است .

پس برای ساختن شوشتر تاریخی بین دلهای ساکنان و دوستدارانش باید پل بزنیم و برای عبور از این پلها دقیق و عمیق مراقب باشیم و گامهایمان را بگذاریم مبادا دلی ترک بردارد تا با دلهایی که بهم گره زده می شوند، موسیقیای زندگی را با خوانش ترانه های امید مملو از معنویت ، (سرپل دزفیل یاریارکنیم) زمزمه شود و همخوانی گردد تا بدانند از برکت نوای همدلی و پیوند دلها شادمان هستیم و با این شادمانی از سختیها عبور کنیم و مسافتها رابا تامل طی نماییم و با ساختن پلهای دیگر برای آسان نمودن پیوند با نسل فردا اندیشه کنیم، مرحوم مجتبی کاشانی میسراید:

بی پل قدمی به انتهایی نرسد

اواز کسی به آشنایی نرسد

بی پل نه شکفتنی نه علمی ، سخنی

بی پل که تمدنی به جایی نرسد

X Share

Stumble Upon Delicious Cloob

Digg

تمام حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به شوشان است و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.

طراحی و تولید: ایران سامانه