یادداشت: سیدجواد خراسانی
محمدعلی کلی قهرمان سابق و اسطوره بوکس سنگین وزن جهان، روز گذشته (شنبه) پس از ۳۲ سال تحمل بیماری پارکینسون، بر اثر مشکلات تنفسی در سن ۷۴ سالگی در بیمارستان از دنیا رفت.
پسربچهای که با خراب شدن دوچرخهاش در سن 12 سالگی، راه بوکس و مبارزه را در پیش گرفته بود تا حقش را در آنجا بگیرد، 10 سال بعد با شکست سانی لیستون به قهرمانی جهان رسید.
اما محبوبیت محمدعلی از آنجایی ناشی شد که او در جامعه آمریکا فعالیتهای سیاسی آغاز کرد و به طرفداری از حقوق اجتماعی سیاهان برآمد.
محبوبیت چشمگیر این اسطوره در بین ایرانیان باوجود آمریکایی بودن نیز جالب توجه بود تا جایی که وقتی محمدعلی مسابقهای داشت، مردم در قهوهخانههایی که تلویزیون داشتند، جمع میشدند و برای پیروزی او دست به دعا برمیداشتند. قهوهخانهها هم وعده چای و قلیان رایگان به مشتریان در صورت برد محمدعلی را میدادند.
این سیهچردهی محبوب در ایران، در سال 1372 به کشورمان سفر و حتی در نماز جمعه نیز شرکت کرد و به زیارت امام هشتم شیعیان در مشهد نیز رفت.
تردیدی نیست که محمدعلی کلی در سطح جهان محبوبیتی فراگیر داشت زیرا او همزمان با رینگ با نژادپرستی هم میجنگید و به دلیل همین پایگاه اجتماعی و محبوبیتی که میان لایههای مختلف جامعه آمریکا بهخصوص مسلمانان داشت، درست از لحظهای که خبر درگذشت این اسطوره در جهان پیچید، شخصیتهای برجستهای از علمی گرفته تا فرهنگی و سیاسی از جمله باراک اوباما، هیلاری کلینتون و سندرز بیانیههایی را در این خصوص منتشر کردند.
حتی دونالد ترامپ نیز که کاندیدای اصلی حزب جمهوریخواهان آمریکا است در بیانیهای اعلام کرد که " کلی، مردی بزرگ و شگفتانگیز بود" ؛ گرچه کلی از خیلی از این شخصیتها از جمله خود ترامپ کدورتهای سنگینی داشت. چرا که ترامپ موضعگیریهای صریحی علیه مسلمانان در این اواخر انجام داده بود که کِلی نیز از این موضعگیریها به شدت رنجیده و اعلام کرده بود "من مسلمانم و به آن نیز افتخار میکنم".
کِلی که به شدت به فضای اسلام هراسی که از سوی ترامپ ایجاد شده بود گلایه داشت، با زبان او را ناکاوت کرد: "در دنیا یک و نیم میلیارد مسلمان وجود دارد و شما نباید آنان را با اقلیتی کوچک و جنایتکار یکی کنید. ما به عنوان مسلمان باید برابر کسانی که از اسلام برای پیشبرد برنامههای شخصی خود استفاده میکنند، بایستیم و رهبران ما باید درک درستی از دین اسلام داشته باشند." زبان کلی، مارتين لوتركينگی دیگر را در اذهان تداعی میکرد.
این قهرمان سیاهپوست، در اواخر دهه 60 میلادی و در مخالفت علنی با جنگ ویتنام به صورت صریح اعلام کرد که باورهای مذهبیاش، به او اجازه حضور در ارتش آمریکا را نمیدهد و هرگز به روی همنوعانش در ویتنام آتش نخواهد گشود. همین مساله مدتها سر زبانها بود و حتی او را از حضور در رقابتهای بوکس به مدت سه سال محروم کرد اما بازهم باقدرت بازگشت.
کلی، اسطورهای بلامنازع در بوکس بود. او ورزشکاری باهوش بود. او کسی بود که در سفرش به ایران وقتی نظرش را درخصوص جنگ بوسنی و هرزگوین جویا شدند، در پاسخ گفت "اینها تماما کلک آمریکا است و از آنجا که آمریکا قصد فروش اسلحههای خود را دارد، مردم آن منطقه را به جان یکدیگر انداخته است ".
وی به لحاظ روحیه، آرمانگرایی و مقابله با ظلم و ستیز سرآمد بسیاری از ورزشکاران بود؛ تا جایی که در زمان جنگ ایران و عراق به کشورمان سفر کرد و با توجه به اینکه پیش از آن با صدامحسین نیز ملاقات داشت، هدف از سفرش را جلوگیری از جنگ دو کشور مسلمان با یکدیگر عنوان کرد.
آری؛ کلی تنها فردی بود که هم ورزشکار بود و هم خصلت ورزشی داشت. محمدعلی سمبل و سلطان بوکس جهان و به لحاظ اخلاقی و ورزشی، اسطوره بود.
کلی به لحاظ فنی نیز اعتباری خاص داشت؛ او به سختی مشت میخورد و به راحتی جا خالی میداد و از این نظر کسی روی دستش تاکنون نیامده است. همیشه فاصلهاش با حریف نسبت به سایرین بیشتر بود و ضرباتش به سر از هر بوکسور دیگری بیشتر بود. اگرچه شاید این مساله در طول یک مسابقه ریسک بیشتری داشته باشد اما ضربات سنگین به اعضای بدن برای ناکاوت کردن حریف از روی رینگ موثرتر است و کلی معتقد بود نمیخواهد با فریب دادن دیگران قهرمان شود. این اسطوره به ضربات سهمگینش شهره بود و سه بار نیز مدال طلای بوکس سنگین وزن جهان را ازآن خود کرد.
محمدعلی در نهایت با 56 پیروزی، 37 ناکاوت و تنها 5 شکست در سال 1979 از رینگ پایین آمد، اعلام بازنشستگی و با دنیای پرهیجان رینگ و بوکس خداحافظی کرد.
محمدعلی کلی از سال 1984 به بیماری پارکینسون مبتلا شد و پس از 32 سال که با این بیماری دست و پنجه نرم کرد، در شامگاه سوم ژوئن 2016، به دلیل آنچه مشکلات تنفسی عنوان شد در اورژانس بیمارستان فونیکس آمریکا آفتاب عمرش غروب کرد و رخت از دنیا بربست.
شکی نیست، مشتزنان بسیاری در سطح دنیا به عناوین قهرمانی رسیدند و سپس کنار رفتند اما محمدعلی کلی با ضربات سهمگین و بیمانندش، در داخل رینگ به قهرمانی رسید و با پافشاری بر عقایدش و مبارزه با نژادپرستی در آمریکا محبوب و نامش جاودان شد.