با گذشت یک ماه از آغاز بهکار مجلس دهم، انتخابات درون پارلمانی برگزار و اعضای کمیسیونهای تخصصی و روسای آنها مشخص گردید. همچون ادوار گذشته، در این مجلس نیز یک ناهمخوانی بین تخصص و سابقه برخی نمایندگان با تمایل و اولویت آنها برای ورود به کمیسیونها دیده شد.
درحالیکه تقاضای عضویت در بعضی کمیسیونها ازجمله امنیت ملی و سیاست خارجی، اقتصاد، برنامهوبودجه، صنایع و انرژی با مازاد تقاضا روبرو شدند، اما در بعضی دیگر مثل کمیسیون فرهنگی کمتر از حدنصاب بود. اگرچه نهایتاً با جابجاییهای اجباری پرونده کمیسیونها بسته شد اما این پایان ماجرا نبود و اعتراضهای گاه و بیگاه برخی نمایندگان به آنچه انتخابات غیرتخصصی و گاه جناحی میخوانند ادامه دارد و حتی شنیدهها حاکی است تعدادی قصد دارند از طریق کمیسیون اصل 90 اعتراض خود را پیگیری کنند.
مطابق ماده 42 آییننامه باید نمایندگان برای حضور در کمیسیونهای تخصصی مجلس امتیازبندی شوند اما با اینوجود تنها به رأیگیری اکتفا شد و طبق اظهارنظر برخی نمایندگان عدالت هم رعایت نشد. بهعنوانمثال آقای دکتر ساری و دکتر فرمند با مدرک و سابقه برق و انرژی که متقاضی عضویت در کمیسیون انرژی بودند از ورود به این کمیسیون بازماندند! نمایندگانی که سالها در یک تخصص کارکردهاند و اکنون میخواهند در کمیسیونهایی که اسم تخصصی را یدک میکشند در سطح کلان ملی مفید و تاثیرگزار باشند، متأسفانه بهناچار به سمت حوزههای غیرتخصصی کشیده میشوند. چنانچه از شواهد پیداست سلیقه، لابی و نگرش حزبی و سیاسی در انتخاب نمایندگان برای کمیسیونهای بهاصطلاح تخصصی نقش انکارناپذیری دارد و در خود مجلس که محل قانونگذاری است قوانین یادشده نادیده گرفته میشوند.
یکی از کمیسیونهای پر چالش، کمیسیون فرهنگی است که بااینکه معمولاً همه نمایندگان در ادعا و شعار نسبت به حوزههای مرتبط با آن بسیار دغدغه نشان میدهند اما در عمل تمایلی برای ورود به آن ندارند. چراکه یکی از وعدههای اصلی که از سوی همه نامزدهای مجلس در دوران انتخابات عنوان شد رفع مشکل اقتصادی بود؛ بنابراین طبیعی است نمایندگان مجلس که بهواسطه همین شعارها از مردم رأی گرفتند، رونق اقتصادی را در اولویت برنامههای کاری خود قرار دهند. بهعبارتدیگر عدم تمایل نمایندگان به کمیسیون فرهنگی به مطالبات و خواستههای مردم حوزه انتخابیه برمیگردد که عمدتاً جنس اقتصادی، صنفی و اشتغالزایی دارد؛ بنابراین نمایندگان برای عمل به وعدهها و رفع مشکلات منطقه خود ناگزیرند بهجای عضویت در کمیسیونهای مرتبط باعلاقه، تخصص و سابقه خود به کمیسیونهایی وارد شوند که صرفا امکانات و جاذبههای اقتصادی بیشتری دارند.
حال سؤال اینجاست که چرا اساساً نمایندهای مثلاً با تخصص و پیشینه کاملاً فرهنگی در گرماگرم انتخابات وعدههایی سراسر از جنس اقتصادی دهد تا پس از ورود به مجلس بهناچار و تنها به امید عمل به وعدههایی که در تخصص وی هم نیست وارد کمیسیونهای اقتصادی شود؟ یا نه در ایام انتخابات حتی وعدههای اقتصادی هم اولویت وی نبوده اما پس از ورود به مجلس و پی بردن به جاذبه و امکانات کمیسیونهای دیگر تصمیم خود را بازنگری کرده است؟
به منظور فراهمسازی زمینه برای ورود نمایندگان به کمیسیونهای تخصصی خود و جلوگیری از ازدحام در برخی کمیسیونها، بایستی امکانات و اعتبارات بین همه کمیسیونها به نحوی توزیع گردد تا جاذبهای غیر از تخصص وجود نداشته باشد. از طرفی شایسته است نمایندگان صرفنظر از وعدههای انتخاباتی به کمیسیونهای تخصصی مرتبط وارد شوند چراکه قطعاً در این کمیسیونها تاثیرگزاری بیشتری خواهند داشت.
به عبارتی لازم است نمایندگان حتیالامکان از تصمیمات مقطعی و منطقهای پرهیز نموده و طبق فرمایش مقام معظم رهبری در اولین دیدار با نمایندگان مجلس دهم «مسائل و منافع ملی را به مسائل منطقهای ترجیح دهند». تنها در این صورت است که ناهماهنگیهای موجود از بین رفته و با تشکیل کمیسیونهای بهواقع تخصصی خروجی آنها نیز بیشتر و باکیفیتتر خواهد شد چراکه رشد و توسعه واقعی کشور در گروی سیاستگذاری در همه زمینهها و تخصصهاست.
درمجموع در مجلس دهم به لحاظ تخصص و سابقه کاری مرتبط کمیسیونهای بهداشت و درمان، قضایی و حقوقی، کشاورزی، آب و منابع طبیعی تخصصیترین کمیسیونهای مجلس و کمیسیونهای فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی ازجمله کم تخصصیترین و ناهماهنگترین کمیسیونهای مجلس به شمار میروند. در سایر کمیسیونها نیز پراکندگی و ناهماهنگی در تخصصها مشاهده میشود.