به گزارش شوشان، اخیراً موضوع بهره برداری از گونههای مارهای سمی در کشورمان به اشکال مختلف وگاه نادرست مطرح و بیان میشود و پیشنهاداتی یا برنامههایی ارائه میشود که از چارچوب برنامههای بهره برداری پایدار فاصله دارند؛ مواردی نیز مطرح شده که برخی کشورهای خارجی ممکن است امکاناتی در اختیار افرادی قرار میدهند تا از نمونه مارهای ایرانی برای تولیدات خود استفاده نمایند و بیم آن میرود که این کشورها سپس همان محصول را به کشورمان بفروشد؛ در این راستا با «ناصر محمدپور، رئیس بخش تحقیق جانوران سمی و تولید پادزهر انستیتو رازی» گفتوگو کردیم که در ادامه میخوانید:
محمدپور گفت: ایران کشوری است که خداوند نعمتهای خود را به آن ارزانی داشته و علاوه بر فصول چهارگانه، کوه، دریا، جنگل و کویر، ذخایر طبیعی خیلی خوبی هم مثل چاههای نفت، زعفران، خاویار و البته ذخایر ژنتیکی دارد؛ بعد از مکزیک، ایران تنوع بالایی در جانورانی مانند مار دارد.
انستیتو رازی جزو مراکز تحقیقاتی انگشت شمار دنیا است
رئیس بخش جانوران سمی و تولید پادزهر انستیتو رازی، ادامه داد: براساس تنوع زیستی مارها در ایران، سابقه تولید سرم در کشور به بیش از پنجاه سال گذشته باز میگردد؛ یعنی ما در زمینه تولید سرم و پادزهر هیچ مشکلی نداریم؛ انستیتو رازی جزو انستیتوهای انگشت شمار دنیا است که واکسنهای انسانی، دامی، سرمهای انسانی و غیرانسانی تهیه میکند؛ پنجاه سال است که سرمهای مورد نیاز در کشور ساخته و در اختیار مردم قرار داده میشود لذا هیچ نیازی به کمک کشور ثالثی نداریم.
وی افزود: انستیتوهای سرمسازی در کشورهای منطقه مثل هندوستان، تونس و غیره که از 30 سال پیش شروع به کار کردند نیز با کمک ایران راهاندازی شدند؛ در واقع متخصصین ایرانی به درخواست سازمان بهداشت جهانی و طی اقدامی خیرخواهانه کمک به راهاندازی انستیتوهای سرمسازی در کشورهای منطقه کردند.
محمدپور با اشاره به اینکه ایران از نظر تکنولوژی تولید سرم در منطقه دارای بالاترین سطح فناوری است و در سطح بینالمللی نیز وضعیت بسیار مطلوبی دارد؛ به بسیج پزشکی گفت: بنابراین میتوان با قاطعیت عنوان کرد هیچ نیازی در این زمینه به کمک کشور فرانسه و یا کشورهای دیگر نداریم؛ آزمایشگاههای ما بهخوبی در زمینه جداسازی و تعیین ساختار اجزای تشکیل دهنده و آثار ضدسرطانی و ضد MS سموم این جانوران تحقیقات انجام داده است و هم اکنون نیز پروژههای وسیعی در این زمینه در حال انجام است.
مارهای ایرانی جزو ذخایر ژنتیکی طبیعی کشور است
رئیس بخش جانوران سمی و تولید پادزهر انستیتو رازی، گفت: مار جزو منابع طبیعی کشور محسوب شده و برای آینده علمی و پژوهشی کشورمان بسیار مهم است؛ وظیفه همه ما تلاش در جهت حفظ این موهبت الهی است؛ اگر مارهای ایرانی از کشور خارج شوند در واقع ذخایر ژنتیکی طبیعی کشور خارج شده و بهراحتی مورد سوء استفاده و بهرهبرداری قرار خواهند گرفت.
وی افزود: من بهعنوان کسی که در این زمینه کار میکنم به صلاح نمیبینم که مارها از کشور خارج شوند؛ ممکن است کشورهای خارجی از این مارها دارو ساخته و به خود ما بفروشد؛ ایران از کشورهای خارجی خرید سرم ندارد اما یک سری دارو مانند داروهای ضد انعقاد برای درمان بیماران دچار سکته قلبی وارد میشود؛ در صورت صحت موضوع مطرح شده مبنی بر فرستادن مارهای ایرانی به کشورهای خارجی؛ احتمال اینکه سم این مارها گرفته و اجزای مهم آن جدا شده و به دارو تبدیل و سپس به خودمان فروخته شود، وجود دارد.
محمدپور، درباره تبعات اقتصادی این قضیه و لطمات آن به ذخایر ژنتیکی کشور گفت: ذخایر ژنتیکی طبیعی مثل معادن و چاههای نفت ارزشمند هستند و ویژه هر کشوری محسوب میشوند؛ اگر این ذخایر ژنتیکی (مار) از کشور خارج شود، ابتدا سم آنها استحصال شده و اجزاء مهم آن جداسازی میشود و همینطور ژنوم بیان کننده اجزاء مذکور آنالیز شده؛ سپس به صورت نوترکیبی اقدام به تولید فاکتورهای مهم مذکور میشود و عملا منابع با ارزش طبیعی از کشور و از دست ما خارج میشود؛ در واقع گویی یک منبع طبیعی یا معدنی از ریشه جدا شده و به کشوری دیگر منتقل شده است.
رئیس بخش جانوران سمی و تولید پادزهر انستیتو رازی، تاکید کرد: وظیفه همه ما حفظ منابع طبیعی برای آیندگان است و اگر خروج مارها از کشور صحت داشته باشد، متاسفانه این کار در دراز مدت به اقتصاد کشور ضربه میزند.
وی خاطرنشان کرد: اجزای تشکیل دهنده سموم این جانوران بسیار مهم هستند و میتوانند برای درمان بیماریهای لاعلاج مورد استفاده قرار بگیرند، درحال حاضر تحقیقات پیشرفتهای بر روی اثرات سموم مار در کشور در حال انجام است.