شوشان تولبار
آخرین اخبار
شوشان تولبار
کد خبر: ۴۶۷۶۹
تاریخ انتشار: ۲۷ مرداد ۱۳۹۵ - ۰۳:۱۵
زهرا سلیمانی: گرد وغبار یکی از پدیده های جوی است که آثار و پیامدهای زیست محیطی، اجتماعی و انسانی نا مطلوب بر جای می گذارد. در اصل گرد و غبار برای سلامت عموم یک تهدید جدی محسوب می‌شود. در گذشته نه چندان دور کشور ما با پدیده ریزگرد آشنا نبود. حدود ۱۰ سال پیش تازه متوجه این موضوع شد، چرا که ریزگردها آسمان اهواز را تیره کرد و منشا این ریزگرد‌ها خارجی بود. بنابراین ریزگردها از غرب بغداد، قسمتی از عربستان، شرق اردن، دشت شام و حتی صحرای آفریقا وارد کشور می شوند. قطر این ریزگردها کمتر از دو هزارم میلی متر است. بنابراین هزاران متر می توانند بالا بروند. با وجود این، ریزگردها منشأ داخلی و خارجی دارند. حدود چهار- پنج سال از پیدایش ریزگردها در نواحی خشک در کشور ما می‌گذرد. از دیگر دلایل هجوم ریزگردها می توان به دلایل داخلی اشاره کرد. چون در سال های اخیر با تغییر کاربری زمین، عدم توجه به پوشش گیاهی و تخریب جنگل ها ایران در تولید ریزگردها نیز خودکفا شده است. آنچه در ادامه می‌خوانید نظرات جبار کوچکی‌نژاد، عضو فراکسیون محیط زیست و توسعه پایدار مجلس، در گفت و گو با «آرمان» درباره ریزگردها و پیامدهای مخرب آن است.

چندی پیش قرار شد به دلیل خسارت ناشی از گرد و غبار و ریزگردها در مناطق آسیب‌دیده به مردم وام تعلق گیرد. تاکنون این امر به کجا رسیده است؟

وام هایی در قالب تثبیت شن های روان و احیای فضای سبز به مردم تعلق می گیرد، اما اختصاص ردیف های بودجه برای امور دیگر هنوز در دستور کار قرار ندارد. در ردیف سازمان‌های مختلف از جمله گردشگری و میراث فرهنگی، حفاظت محیط زیست و هم در منابع طبیعی برای تثبیت شن‌های روان بودجه لحاظ شده است، اما تاکنون بودجه ویژه گرد وغبار در دستور کار نیست و این امر مستلزم ایجاد ردیف خاص بودجه ای است.

درباره ریزگردها با منشأ خارجی چندین بار رایزنی هایی با کشور همسایه انجام شد و حتی رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست بارها به کشور عراق سفر کرده است، اما تاکنون هیچ کدام از این اقدامات ثمربخش نبوده است. برای جلوگیری از تشدید آلودگی‌های ناشی از ریزگردها چه اقداماتی می توان انجام داد؟

یکی از دلایل بروز آلودگی و هجوم ریزگردها کشور عراق است. این در حالی است که منابع و منشأ آلودگی‌های داخلی در دامن زدن به قضیه آلودگی هوا و هجوم ریزگردها در کشور کم نیستند. اما با وجود فشارهایی که وجود دارد در بخش داخلی شاهد بیابان زایی در سال های اخیر بودیم. باید منشأهای آلودگی داخلی در کشور کاهش یابد تا بتوان از میزان آلودگی ناشی از هجوم ریزگردها در کشور کاست. در کشورعراق به دلیل نابسامانی‌های موجود مشکلات فراوانی برای مقابله با بحث ریزگردها وجود دارد، اما عدم توجه مسئولان کشور همسایه به این مساله را می توان به دلیل کمبود بودجه دانست. در ضمن مشکلات ناشی از ریزگردها همگان را تحت تاثیر قرار می دهد. شدت آلودگی هوا در شهرهای کشور عراق بیش از حد است و ساکنان این کشور را با مشکلات عدیده ای روبه‌رو کرده است.

درباره آلودگی‌ها با منشأ داخلی باید گفت که در سال‌های اخیر مسائلی همچون بیابان‌زایی، قطع درختان و تغییر کاربری‌ها باعث بروز مشکلات زیست‌محیطی فراوان در کشور شده است. برای جلوگیری از این نارسایی‌ها تاکنون چه سیاست‌هایی اتخاذ شده است؟

بیابان‌زدایی و توجه به این مساله به عهده سازمان حفاظت محیط زیست است. با بررسی گزارش های موجود در زمینه تثبیت شن و بیابان‌زدایی حتی دیگر سازمان‌ها همچون شهرداری‌ها در کلان شهرها نیز می‌توانند در کاهش صدمات ناشی از آلودگی هوا در جامعه اقدامات ثمربخشی لحاظ کنند.

بر اساس گزارشات سازمان جهانی بهداشت، آلودگی هوا یکی از علل مرگ و میر با تشدید بیماری های قلب و عروق، سرطان ها و بیماری های ریوی است، همچنین این سازمان اعلام کرده که در ایران اگر ریزگردها کنترل نشود، ۱۰ تا ۳۲ درصد بر میزان مرگ و میر و بیماری ها اثرگذار خواهد بود. ریزگردها با منشأهای داخلی یا خارجی دیگر اغلب شهرهای کشور را تحت تاثیر قرار داده است. هم‌اکنون کمتر استانی را می توان نام برد که در روزهای گرد و غبار از صدمات ناشی از این پدیده در امان باشد. چگونه می‌توان به کاهش صدمات این امر بر سلامتی پرداخت؟

اثرات این پدیده در چشم به صورت خارش، سوزش، آب ریزش و افزایش حساسیت‌های ناحیه چشم، بینی و افزایش ترشحات دستگاه تنفسی فوقانی است. این پدیده روی دستگاه تنفسی تحتانی افرادی که دچار حساسیت‌های راه‌های تنفسی یا همان بیماری آسم هستند با حالاتی نظیر تنگی نفس، سرفه و خس‌خس سینه همراه است. گرد و غبارها در دراز مدت روی افرادی که در معرض این پدیده قرار دارند گاهی به صورت بیماری انسداد مزمن مجاری تنفسی مشاهده می شود. با توجه به هوای آلوده و وجود گرد و غبار در برخی روزهای سال، شهروندانی که دچار حساسیت‌های راه‌های تنفسی،‌ بیماری آسم و بیماری های مزمن ریه هستند باید به نکات ایمنی و توصیه های کارشناسی از سوی رسانه‌ها توجه کنند تا اثرات صدمات ناشی از این آلودگی‌ها بر سلامت شهروندان کاهش یابد. همچنین باید برای کاهش اثرات این پدیده راه‌های ورود هوا را به داخل محیط زندگی مسدود کرد تا هوای درون محیط به گردش در آمده و گرد و خاک کمتری به سیستم تنفسی وارد شود. در ضمن تاثیرات آلودگی هوا را می‌توان در ابعاد کوتاه و بلندمدت مورد بررسی قرار داد. باید دانست که تاکنون برای کاهش اثرات هجوم ریزگردها در کشور تلاش‌های فراوانی شده است و در این زمینه باید با افزایش پوشش گیاهی و توجه به تثبیت شن‌های روان و اقدامات این‌چنینی بتوان جلوی افزایش این پدیده را در کشور گرفت. فقط باید با مناسب‌سازی در زمینه کاهش صدمات ناشی از این آلودگی اقدامات ثمربخش لحاظ کرد.

بر اساس تحقیقات انجام شده وقتی پوشش گیاهی جنگل های زاگرس به زیر چهل درصد رسید به نسبت مشکل ریزگردها نیز در این منطقه به شکل جدی بروز کرد. این امر را می توان به وضعیت نامناسب در پوشش گیاه کشور و بروز مشکلات گوناگونی زیست محیطی ربط داد؟ چه برنامه ای برای افزایش پوشش گیاهی وجود دارد؟

هم اکنون سازمان محیط زیست و دیگر سازمان های مربوطه باید در زمینه توسعه پوشش گیاهی و جنگل کاری اقدامات اساسی لحاظ کنند. چون افزایش پوشش گیاهی کار راحتی نیست و این امر را می توان با فرهنگسازی در جامعه نهادینه کرد. با اقدامات فرهنگی مردم می توانند در توسعه پوشش گیاهی و جنگل کاری به نهادهای مربوطه کمک کنند. با فرهنگسازی می‌توان به ارتقای پوشش گیاهی کشور پرداخت. سال هاست که پدیده ریزگردها و گرد و غبار فرصت تنفس سالم را از مردم استان های مختلف کشور از جمله سیستان و بلوچستان، ایلام، خوزستان، کرمانشاه و... گرفته است و هر سال خبرهای ناخوشایندی از وضعیت هشدار در این استان‌ها منتشر می شود. امسال در استان سیستان و بلوچستان و دیگر استان‌ها شاهد خسارت های ناشی از ریزگردها بودیم، در این زمینه دولت و مجلس برای کمک رسانی به این هموطنان چه اقداماتی در دستور کار دارند؟ این در حالی است که مردم این استان در طول سه ماه تابستان و در طول ۱۲۰ روز با پدیده ریزگردها مواجه هستند و ریزگردها باعث بروز بیماری‌های ریوی شده و از این حیث این استان در دنیا رکورددار شده است. اقدامات برای کاهش تاثیر ریزگردها در استان سیستان و بلوچستان و زابل به دلیل وجود شن‌های روان سخت است. چون در این استان منابع آبی و پوشش گیاهی اندک است.


برچسب ها: ریزگردها
نام:
ایمیل:
* نظر:
شوشان تولبار