غلامعباس توسلی
كمتر ازيك سال به پايان كاردولت تدبير واميد مانده است. اين روزها درآستانه هفته دولت قرار داريم. معمولا دولتها در اين هفته تعدادي زيادي از پروژههاي عمراني، فرهنگي واقتصادي را با حضورمديران ارشد نظام به بهرهبرداري ميرسانند و ازفرصت به وجود آمده دراين هفته استفاده میکنند وعملكرد خود را درمقابل ديد مردم قرار دهند و به نوعي پاسخگوي مردم براساس وعدههاي داده شده هستند. واقعيت اين است كه دكترحسن روحاني در فضاي پرتنش بينالمللي نسبت به ايران، مديريت قوه مجریه را دردست گرفت و وعدههایي در مورد به توافق رسيدن درپرونده هستهاي وسامان دادن به اقتصاد بيثبات كشور را به مردم داد. دولت البته توانسته در عرصه بينالمللي خوش درخشيده و به توافق در اين زمينه دست يابد.
ازطرف ديگر بنا به آمار رسمي تورم را براي نخستين بار در چند دهه گذشته تك رقمي كرده و اخيرا هم رئيسجمهور اعلام نمودند كه در سه ماه نخست سال به رشد ۴ درصدي دراقتصاد رسيدهايم. اگر اين رشد تا پايان سال درتمامي ابعاد اقتصادي ادامه يابد ميتوان اميدوار بود كه دولت روحاني گام مهمي در جهت ايجاد رشد اقتصادي و اشتغال بردارد. درسه سال گذشته دولت روحاني سعي كرده درچارچوب قانون رفتار كند تا بتواند پاسخگويي را به نهادهاي مختلف كه دردولت گذشته بياهميت شمرده ميشد مجدد درجايگاه خود قرار دهد و عملا مشاهده ميشود كه دولت خود خواسته تن به استمرار پاسخگويي ميدهد. اين امر باعث ميشود بازدهي دولت درسالهاي آينده درصورت مداوم بودن تلاش دولت درجهت ايجاد بهبود اقتصادي افزايش يابد. دولت توانسته است درطول سه سال گذشته وضعيت نابسامان درحوزههاي مختلف را با ثبات روبهرو كند. اين ثبات به وجود آمده در آينده نزديك باعث پيشرفت درابعاد مختلف اقتصادي،اجتماعي وفرهنگي خواهد شد.
هرچند نقدهايي هم به عملكرد دولت دراين حوزهها وجود دارد اما عملكرد دولت درمجموع در اين زمينه مثبت ارزيابي ميشود. تورم تك رقمي شده است اما آمار اشتغال نشان ميدهد كه وضعيت اشتغال درسه سال گذشته چندان مطلوب نبوده. ميتوان اميد داشت با توجه به بسترسازيهاي ايجاد شده درسه سال گذشته درآينده بتوان شاهد كاهش آمار بيكاري در جامعه بود، زيرا دولت درحال برنامهريزي درجهت راه انداختن واحدهاي توليدياي است كه درطول سالهاي گذشته عملا ورشكسته و تعطيل شده بودند. اگر دولت بتواند اعطاي تسهيلات به اين بنگاهها و واحدهاي توليدي را فعال كند علاوه بر ايجاد اشتغال شاهد كاهش آمار بيكاري خواهيم بود. البته دولت به دلايل مختلف در اين سالها توجهی به حوزه اجتماعي نداشته و وضعيت اين حوزه چندان مطلوب نيست.
هرچند توجه دولت به رشد اقتصادي درآمار كاهش مشكلات اجتماعي موثر خواهد بود اما در برخي از حوزهها از جمله كاهش رشد ازدواج و افزايش رشد طلاق آمارها از وضعيت نامطلوب اجتماعي درايران حكايت ميكند. البته چنين نقدهايي نافي اقدامات مثبت دولت دربخشهاي گوناگون نيست، هرچند دولت نتوانسته با جامعه نسبت به عملكرد خود رابطه برقرار كند. علت اين است كه دولت محترم درحوزه اطلاعرساني درمقايسه با تمامي دولتهاي بعد از انقلاب ضعيف عمل كرده است. درمقابل هجمههاي زياد به اين دولت تيم اطلاعرساني دولت هيچگاه عملكرد مثبتي نداشته و با عدم تحرك در اين مورد عملا در زمين بازي مخالفان دولت به صورت ناخواسته بازي ميكند. هرچند دولت به بسياري از وعدههاي خود در زمينه كاهش تورم، ايجاد ثبات اقتصادي و باز شدن فضاي رسانهها عملكرده است اما ضعف ساختاري دولت درحوزه اطلاعرساني باعث شده كه عملا دولت درمقابل مخالفان خود قدرت دفاعي نداشته باشد. ازسوي ديگر دولت قبل در يك بيبرنامهگي محض قرار داشت اما با احياي سازمان مديريت و برنامهريزي توسط روحاني، دولت عملا درابعاد مختلف از توان برنامهريزي برخوردار شده است. ضمن اينكه احياي اين سازمان باعث شده دولت از قدرت كارشناسان درحوزههاي مختلف بهرهمند شود.
بركسي پوشيده نيست كه در حال حاضر به دليل مشكلات اقتصادي، حتي درصورت بهبود فضاي اقتصادي نميتوان به خاطر كمبود منابع به رشد اقتصادي با ثبات دست يافت. از اين رو دولت درنظر دارد ازسرمايهگذاري خارجي درايران استقبال كند و شاهد هستيم كه شركتهاي سرمايهگذاري علاقهمند هستند درصنايع خودرو، نفت، گاز وپتروشيمي در ايران سرمايهگذاری كنند. هر چند هنوز موانعي در اين زمينه وجود دارد كه دولت بايد بكوشد اين موانع را هر چه سريعتر برطرف كند. بنا به آمار اعلام شده رشد سرمايهگذاري در ايران درحال افزايش است. اين رشد هنوز به مقدار مطلوب نرسيده است و دولت بايد زمينههاي مختلف براي سرمايهگذاري خارجي در ايران را فراهم كند.
* استاد دانشگاه وجامعهشناس