بازدارندگي پايدار دكترين دفاع مردم محور

افزایش و کاهش قدرت هر نظام سیاسی، بر توانمندی‌های دفاعی، صنعتی، ژئوپولتیک جمعیت، اقتصاد و... آن کشور متکی است و رابطه مستقیمی با کاهش و افزایش تهدید علیه آن نظام دارد، تا جایی که به جرأت می‌توان گفت، افزایش قدرت موجب کاهش تهدید و کاهش قدرت، موجب افزایش تهدید خواهد شد. در واقع عامل قدرت، به ‌ویژه قدرت مردم محور در تولید پایدار اصل بازدارندگی نقشی بنیادین و اولیه را بر عهده دارد.

وقوع جنگ‌های اول و دوم جهانی در نیمه نخست قرن بیستم، ملموس‌ترین مدل تأثیرگذاری قدرت در فراهم کردن تحقق بازدارندگی پایدار در بد‌ترین شرایط است؛ بنابراین، بدیهی است با تحقق بازدارندگی پایدار، امنیت پایدار و زیر سایه آن توسعه و پیشرفت کشور نیز قابل دسترسی است. بر همین اساس و با موازت چنین نظریه‌ای، در ایران نیز با وقوع انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی (ره) و حضور گسترده مردم در میدان، صفحه جدیدی از نظریه‌های دفاع مردم محور برای جهانیان باز شد.

تاریخ انقلاب اسلامی و مردمی ملت ایران، آکنده از نقاط عطف در تعیین سرنوشت کشور است. پنجم آذر سال ۵۸ از جمله مهمترین نقاط عطف این تاریخ به شمار می‌آید؛ روزی که در آن امام راحل با صدور یک فرمان راهبردی، فرمول اصلی دکترین دفاع مردم محور را از آیات وحی کشف و آن را به مردم معرفی کرد. آنجا که خداوند متعال در آیه ۶۰ سوره انفال، مؤمنان را به ایجاد و حفظ آمادگی برای ترساندن دشمنان خدا و دشمنان خودشان توصیه می‌کند.

امام امت با درکی مثال‌زدنی از شرایط داخلی و جهانی و با تأکید بر مبانی قرآنی و در شرایطی که برای تحقق این دستور قرآنی مهم در صحنه بین‌المللی و صحنه داخلی با مخالفت‌های جسته و گریخته روبه‌رو می‌شود، عزم خود را برای تحقق آیه در قالب سازمانی مردمی با هدف دفاع از کشور، انقلاب اسلامی و دستاوردهای آن جزم کرده، در ‌‌نهایت فرمان راهبرد «بیست میلیون جوان، بیست میلیون تفنگدار» در پنجم آذر ۵۸ صادر و مدل‌ جدیدی از دفاع مردم محور بر پایه مبانی دینی را به دنیا عرضه می‌کند.

در آن روزگار غریب، کمتر کسی جز امام امت می‌توانست تهدید عینی و عملی نظام سلطه علیه کشور عزیزمان را پیش‌بینی و درک کند، لیکن وقوع یک نبرد ناعادلانه و اشغال بی‌محابای پنج استان مهم و مرزی کشور از سوی ماشین جنگی رژیم بعث عراق با حمایت گسترده قدرت‌های بزرگ و همراهان منطقه‌ای آنها، همه تردید‌ها درباره ضرورت برخورداری از یک نظام دفاعی مردم محور در قالب بسیج را از بین برد و شکست خفت‌بار نظام استکباری در این عرصه گسترده پس از هشت سال، نقش و تأثیر این ایده الهی و به تعبیر امام راحل، این شجره طیبه و این درخت تناور را به اثبات رساند.

امروز که ۳۳ سال سال از صدور این فرمان راهبردی می‌گذرد، مروری بر فرمایش‌های رهبر معظم انقلاب اسلامی، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای ـ مدظله العالی ـ حقیقت این سازمان مقدس و قدرتمند را بیش از پیش روشن خواهد کرد.

مقام معظم رهبری از بسیج به حقیقتی شبیه به افسانه یاد کرده که مرزبندی نمی‌شناسد؛ از جوانان کم سن و سال تا پیران کهنسال؛ افزون بر آن، بسیج مرز جنسی هم نمی‌شناسد؛ از زن یا مرد. بسیج با حذف مرزهای کاذب صنفی، جغرافیایی و قومی، آغوش خود را به سوی آحاد مردم باز کرده است. از نگاه رهبر معظم انقلاب اسلامی، بسیج نماد حضور ملی و مقاومت ملی و آگاهی یک ملت است؛ آگاهی همراه با تحرک، معنویت و اخلاص بسیج این حقیقت انکارناشدنی برای جوانان شور‌آفرین، برای دوستان امیدآفرین و برای دشمنان بیم‌آفرین است.

بسیج عملگرای آرمان‌گراست

رهبر معظم انقلاب، مرزهای بسیج را دل آحاد مردم ایران می‌داند، با این توصیف مدرک بسیج بودن، تپیدن دل برای پیشرفت و ترقی ایران عزیز با حفظ دستاوردهای انقلاب اسلامی در عرصه‌های گوناگون است. بی‌گمان، تبیین درست این نگاه، احساس تعلق‌خاطر به بسیج را در میان قشرهای مردم تقویت می‌کند، حفظ انگیزه و روحیه دفاع از کشور و ارزش‌های حاکم بر آن در میان مردم، تحقق اصل بازدارندگی در برابر تهدید را عینیت داده و خواهد داد؛ همچنان که در عرصه دفاع مقدس، پیروزی را به ارمغان آورد. جمهوری اسلامی ایران امروز پرچم مبارزه با نظام سلطه را به دوش گرفته است و حفظ این افتخار بدون حمایت مردم امکان‌پذیر نیست و حضور مردم نیز بدون برخورداری از یک سازمان منسجم و قانونمند تحقق عینی و عملی نخواهد گرفت.

بنابراین افزایش توان نهاد بسیج با هدف مدیریت بر ادامه سازمان‌دهی نیروهای مردمی اقدامی مقدس و در عین حال اجتناب‌ناپذیر است. آنچه به اجمال مرور شد، ناظر بر اصول داوطلبانه، فراگیر و قانونمند بودن است که بر سازمان بسیج حاکم است و صد البته نقش کلیدی فرماندهان سپاه و مدیران سازمان بسیج در هدایت درست و مبتنی بر آرمان‌های امام (ره) و رهنمود‌ها و توصیه‌های رهبر معظم انقلاب اسلامی را نباید نادیده گرفت، گذشت بیش از سه دهه کار و تلاش فرماندهان و مدیران بسیج چه در عرصه دفاع مقدس و چه در دوره پیشرفت و توسعه کشور، سرمایه انسانی گسترده‌ای به ارمغان آورده است.

شناسایی، حفظ و بهره‌برداری درست از این سرمایه گرانبها با تصرف پیوند میان نسل‌ها برای دسترسی به بیشترین کارآیی بسیج در همه عرصه‌ها از جمله عرصه سازندگی، نکته‌ای بسیار بااهمیت است که نباید مغفول بماند؛ با تأکید بر این نکته که بسیج صرف‌نظر از فعالیت‌های دفاعی، فرهنگی، سازندگی، و... خود به خود، نقش و تأثیر بازدارندگی دارد.

با گرامیداشت یاد و خاطره شهدای عزیز بسیجی، سالگرد فرمان تاریخی امام راحل مبنی بر تشکیل بسیج مستضعفین را گرامی می‌داریم.