یک متخصص بیماریهای پوست و مو با اشاره به راههای انتقال شپش سر از فردی به فرد دیگر گفت: این تصور که "شپش سر تنها به سراغ افراد کثیف و با سطح پایین بهداشت میرود" به هیچ عنوان درست نیست.
دکتر سیما رسایی در گفتوگو با ایسنا اظهار کرد: شپش یک عفونت انگلی سطحی پوست و مو است که به دنبال تماس مستقیم فرد آلوده با دیگران ایجاد میشود. نوعی از شپش بیشتر موی سر، ابرو و مژه و نوعی دیگر نیز ناحیه عانه و همچنین عفونت لباس (شپش بدن) را درگیر میکند.
وی ادامه داد: بحث عمده درباره شپش سر است چرا که شپش عانه بیشتر از طریق تماس جنسی ایجاد میشود، ولی آنچه که جامعه را بیشتر گرفتار میکند، شپش سر است.
رسایی گفت: شپش سر عمدتا در کودکان و در مهدهای کودک، مدارس و سپس خوابگاهها و پادگانها ایجاد میشود. چنانچه کودک از دیگر کودکان مبتلا به شپش در مهد یا مدرسه دچار آلودگی شده باشد، در خانه نیز به مراتب مادر بیشتر از پدر در معرض سرایت شپش از طریق کودک خود قرار دارد.
متخصص بیماریهای پوست و مو مرکز آموزشی درمانی امام خمینی(ره) اهواز افزود: شپش سر در سال یک یا دو بار به صورت اپیدمی شیوع پیدا میکند؛ شپش یک انگل اجباری خونخوار است که از خون انسان تغذیه کرده و رشد و تکثیر مییابد. طول عمر شپش سر حدود سه روز (یک ماه) بوده و روزانه بین 4 تا 6 تخم میگذارد و پس از طی مدت زمانی به شپش بالغ تبدیل میشود.
رسایی اظهار کرد: شپش حشرهای است که نه پرواز میکند و نه جهش میکند بلکه حرکت شپش به صورت لغزشی آهسته بوده و مهمترین راه انتقال آن از طریق تماس نزدیک و نشستن کنار فرد مبتلا است. استفاده از شانه و حوله مشترک نیز میتواند در انتقال این حشره از فردی به فرد دیگر نقش داشته باشد.
وی ادامه داد: حشره بالغ شپش دور از بدن انسان در نهایت تا 24 ساعت میتواند زنده بماند بنابراین وابسته به انسان است. شپش سر در میان دختربچه ها شیوع بیشتری دارد و علامت اصلی آن که منجر به تشخیص شپش سر میشود، خارش شدید سر و ناحیه پشت گردن است.
این متخصص بیماریهای پوست و مو گفت: معمولا ابتلا به عفونت شپش سر اولین تشخیصی است که برای افرادی که به دلیل خارش شدید سر به پزشک مراجعه میکنند، در نظر گرفته می شود. البته به ندرت حشره بالغ شپش را میتوان در لابهلای موها یافت؛ آنچه که رویت میشود تخم شپش است.
رسایی عنوان کرد: شپش بالغ اندازهای حدود سه میلیمتر دارد و رنگ آن خاکستری یا قهوهای است. اما آنچه که در موی سر مبتلا به شپش سر میبینیم تخم شپش یا در اصطلاح رِشک بوده که به رنگ زرد کثیف است و با فاصله چند میلیمتری از ریشه مو و بیشتر در ناحیه پشت گوش و پشت سر دیده میشود.
وی افزود: مشخصهای که رشک دارد و میتوان آن را از پوسته سر(شوره) جدا کرد این است که شوره با حرکت مو و شانه کردن به راحتی جابهجا میشود این در حالی است که رشک به ساقه مو چسبیده و حرکت نمیکند.
این متخصص بیماریهای پوست و مو اظهار کرد: این تصور که "شپش سر تنها به سراغ افراد کثیف و با سطح پایین بهداشت میرود" به هیچ عنوان درست نیست؛ در حقیقت عفونت شپش سر ارتباطی به بهداشت و سطح اجتماعی و اقتصادی فرد ندارد. نوعی بیماری است که میتواند در افرادی با بهداشت و سطح اجتماعی و اقتصادی بالا و حتی در طبقات مرفه هم ایجاد شود زیرا راه انتقال شپش تماس نزدیک با فرد آلوده است بنابراین حتی اگر فرزندتان بهداشت را رعایت کند ممکن است در مدرسه یا مهد دچار این عارضه شود.
رسایی گفت: برای پیشگیری از ابتلا به هر نوع عفونت از جمله عفونت شپش سر توصیه میشود از وسایل شخصی مانند شانه، شال، روسری، مقنعه و کلاه به صورت مشترک استفاده نکنید. چنانچه یک فرد از خانواده یا در خوابگاه و یا پادگان به شپش شر مبتلا شود باید همه افراد مرتبط معاینه شوند تا در صورت ابتلا به سرعت درمان شوند.
وی درباره لزوم جداسازی دانش آموز مبتلا به شپش سر از دیگر دانشآموزان در مدرسه گفت: با توجه به اهمیت تحصیل و نگرانی والدین از افت تحصیلی دانش آموز، چنانچه دانشآموز به شپش سر مبتلا باشد با یک بار استفاده از شامپوهای موثر مانند شامپوی پرمترین، قابلیت سرایت به حد زیادی کاهش پیدا میکند و میتوان فرد را به مدت 6 هفته در مقابل عفونت مصون نگاه داشت. بنابراین جداسازی دانش آموز مبتلا به مدت طولانی به هیچ وجه نیاز نیست.
این متخصص بیماریهای پوست و مو اظهار کرد: همچنین برای درمان شپش سر میتوان از سرکه سفید استفاده کرد؛ در این صورت موها را به مدت 10 تا 15 دقیقه به سرکه سیب آغشته و موها را با شانههای چوبی دارای دندانههای ریز شانه کنید تا تخمها از طریق سرکه از ساقه مو جدا شوند. همزمان هم توصیه میشود از شامپوهای ضدشپش مانند پرمترین استفاده کنید.