قبل از مبعوث شدن پیامبر، عربها در میان خودشان قراردادی گذاشته بودند که در چهار ماه جنگ نکنند و دین اسلام هم این سنت را تایید کرد
یکی از درسهایی که از محرم می گیریم این است که: محرم یعنی ماهی که مردم قبل از اسلام سنتی گذاشته بودند که در آن جنگ نکنند و اسلام هم این سنت را پذیرفت و مورد تایید قرار داد و ما نیز باید امروز بدانیم که هر قانونی که در میان مردم گذاشته می شود، چه نوشته شده باشد و چه نانوشته باشد، اگر خلاف عقل و دین نبود باید مورد احترام قرار گیرد. پس باید به همه قوانین کشور و به قوانین اجتماعی و فردی و حتی قانونی که پدر و مادر در خانه برای اعضای خانواده می گذارد احترام بگذاریم و پایبند به آن باشیم.
استاد احمد عابدی در نوشتاری با عنوان اوفو بالعقود (درسهای عاشورا-۱) آورده است :
ایام محرم، ایام عزای اباعبدالله علیه السلام را به همه برادران و خواهران تسلیت عرض می نمایم.
بسم الله الرحمن الرحیم
سال قمری با ماه محرم آغاز می گردد و سال شمسی با فروردین و سال سیر و سلوک با ماه رمضان آغاز می گردد.
یعنی اگر کسی اهل راز و نیاز و ارتباط با خدای متعال باشد ماه رمضان را باید اول سال عبادت قرار دهد. در بعضی از کارها مثل کشاورزی براساس سال شمسی عمل می گردد و در بعضی از مسائل از قبیل روزه و حج با ماه های قمری، که آغاز ماه قمری ماه محرم است.
در میان ماه های قمری چهار ماه، را به عنوان ماه حرام می گویند و محرم هم محرم الحرام است. یعنی ماهی که تحریم شده است و جنگ کردن، مقاتله و دعوا و نزاع در این ماه حرام است. یکی از کارهایی که بنی امیه انجام دادند این بود که بنی امیه احترام ماه مبارک محرم را نگه نداشته و در این ماه با امام حسین علیه السلام جنگ آغاز کردند.
یک مسئله شرعی این است که اگر کسی انسانی را عمداً و یا سهواً بکشد و حکم دیه داشته باشد دیه اش مثلاً ۵۰ میلیون تومان است در ماه حرام یک سوم اضافه می شود، بخاطر احترامی که دین برای ماه حرام قائل شده و مقصود از توضیح این است که ماه حرام قبل از اسلام وجود داشت یعنی قبل از مبعوث شدن پیامبر، عربها در میان خودشان قراردادی گذاشته بودند که در چهار ماه جنگ نکنند و دین اسلام هم این سنت را تایید کرد و در واقع هر قراردادی که در میان مردم پیمان مودت، صلح و دوستی، آشتی و… برقرار کند، اینطور قراردادها در هر شرایطی از نظر اسلام محترم است و از اینجا می توانیم استفاده ای بکنیم که هر چیزی که در عرف مردم پسندیده بود و عقلاء مردم آن را تائید کردند، اگر خلاف مسلمات عقل و خلاف شرع نباشد، از نظر اسلام مورد تائید است. بنابراین قوانینی که الان در کشور گذاشته می شود، مثل قانون راهنمایی و رانندگی، قانون مجلس، و… که عقلا و بزرگان ملّتی فکر می کنند و به تصمیم جمعی می رسند از نظر اسلام مورد تائید است.
یعقوب بن اسحاق کندی مسلمان نبود، نشست که قرآن را مطالعه کند تا علیه قرآن کتابی بنویسد. وقتی که به آیه اول سوره مائده رسید، ” یا ایهاالذین امنو اوفو بالعقود” ای مومنان به عقد و قراردادها پایبند باشید. تا به این آیه رسید، از کتاب نوشتن علیه قرآن دست برداشت و خودش هم مسلمان شد و یک کتاب نوشت فقط درباره اینکه قران می گوید مسلمانان باید به یکدیگر احترام بگذارند و به قوانینی که در میانشان وجود دارد احترام بگذارند. مثلاً باید به مرزهای شناخته شده ی بین المللی احترام گذاشت(قانون مرز) یا مثلاً یک افرادی سابقه ی در کاری بیشتر دارد، درجه بالاتری دارند، باید به اینها احترام گذاشت، این را اسلام تایید می کند. آن چیزی که قانون پذیرفته شده ی مردم است باید مورد احترام قرار گیرد.
سید الشهدا علیه السلام در محرم، جنگی به او تحمیل شد، و امام حسین علیه السلام هرگونه تلاشی را انجام داد تا جنگ محقق نشود تا قانونی که از قبل گذاشته شده بود و اسلام آن قانون را تایید می کرد، رعایت بشود. و سیدالشهدا علیه السلام هرگز حاضر نشد آغاز کننده جنگ باشد بخاطر اینکه قانونی بود که هرکس آغاز کننده جنگ است متجاوز است.
بنابراین یکی از درسهایی که از محرم می گیریم این است که: محرم یعنی ماهی که مردم قبل از اسلام سنتی گذاشته بودند که در آن جنگ نکنند و اسلام هم این سنت را پذیرفت و مورد تایید قرار داد و ما نیز باید امروز بدانیم که هر قانونی که در میان مردم گذاشته می شود، چه نوشته شده باشد و چه نانوشته باشد، اگر خلاف عقل و دین نبود باید مورد احترام قرار گیرد. پس باید به همه قوانین کشور و به قوانین اجتماعی و فردی و حتی قانونی که پدر و مادر در خانه برای اعضای خانواده می گذارد احترام بگذاریم و پایبند به آن باشیم.
امام خمینی(ره) مدتی که در پاریس بودند وقتی که یک گوسفندی در سفارتخانه ایران در پاریس ذبح شد، با اینکه طبق شرع بود اما چون خلاف مقررات دولت فرانسه بود از گوشت آن گوسفند نخورد. یعنی امام معتقد بود ما در عین حال که به قانون شرع احترام می گذاریم و عمل می کنیم، قانون عرف و جامعه را هم باید پایبند باشیم و عمل کنیم.