خشم و هیاهو؛ بررسی دومین مناظره انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا

کاندیدای جمهوری‌خواه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در حالی مناظره دوم را آغاز کرد که در مناظره نخست شکست خورده بود و انتشار ویدئویی از سخنان نامناسب وی درباره زنان، شرایط را هر چه بیشتر برای او دشوار کرده بود.

به گزارش ایلنا، دونالد ترامپ مناظره اول را باخت. پوشش خبری بعد از مناظره هم که با تکرار توئیت‌ها و رفتارهای خارج از عرف وی، علیه او بود. در حالی که در نظرسنجی‌ها دوباره از هیلاری کلینتون، رقیب دموکرات خود عقب افتاده بود، با ماجرای افشاگری نیویورک‌تایمز درباره مالیات‌هایش مواجه شد. بعد از آن، درست یکی دو روز قبل از مناظره، رسوایی بزرگ فیلمی که واشنگتن پست منتشر کرد، ضربه سنگینی به او وارد کرد و سپس موج واکنش‌های منفی رهبران جمهوری‌خواه و محافظه‌کار و راست‌گرا که تا لغو برنامه تبلیغاتی مشترکش با پل رایان پیش رفت، عملاً کمپین او را از مسیر خارج کرد. با این پیش‌زمینه، ترامپ با هدفی تقریباً غیرممکن وارد مناظره دوم می‌شد. او باید علاوه بر رد همه تردیدهای پیشین درباره توانایی‌هایش و از بین بردن اثر مناظره اول، ماجرای مالیات‌هایش را توضیح می‌داد و درباره اظهارات منتشر شده‌اش هم توضیح می‌داد و از میان همه اینها آنقدر موفق می‌بود که بتواند فاصله زیادش با کلینتون را کاهش دهد؛ هدفی که برای یک سیاست‌مدار و مناظره‌کننده کارکشته هم سخت می‌نمود، تا چه رسد به ترامپ. گزارش نیویورک‌تایمز از اوضاع ترامپ در میان مشاورانش نشان از سردرگمی و کلافگی داشت تا آمادگی: ترامپ که قبل از مناظره اول بدون این فشارها هم به آمادگی نپرداخته بود، قبل از این مناظره فقط جلساتی پراکنده برای کنترل ماجرای فیلم منتشر شده داشت و خبری از آمادگی برای مناظره نبود. خبر می‌رسید که تاکتیک انتخابیش در پاسخ به ماجرای ویدئو، به میان کشیدن پای رسوایی‌های بیل کلینتون بود؛ در حالی که هم کارشناسان جمهوری‌خواه یک عذرخواهی واقعی و بدون اضافات را لازم می‌دیدند و هم نظرسنجی انجام شده درباره دغدغه‌های مردم نشان داده‌بود که مطرح‌کردن رفتارهای غیراخلاقی بیل کلینتون در این انتخابات را ۵۶ درصد به ۳۳درصد، کاری نادرست و نامناسب می‌دانند.

اوضاع سمت دموکرات‌ها هم چندان بی‌اشکال نبود. ویکی‌لیکس که از ابتدای کمپین قصد خود را برای تأثیرگذاری روی انتخابات اعلام کرده بود، در همین بازه زمانی اقدام به افشاگری درباره کلینتون کرد. اظهاراتی که از میان ایمیل‌ها و سخنرانی‌های غیرعلنیش درباره کشته‌شدن غیرنظامیان سوری و داشتن یک دیدگاه در انظار عمومی و یک دیدگاه در فضای شخصی از او منتشر شده بود، در یک کمپین عادی می‌توانست برای کاندیدای دموکرات دردسرساز باشد؛ اما در فضای خبری و سیاسی روزهای قبل از مناظره، جز در میان ترامپ و هوادارانش، توجه چندانی به این اخبار نشد و این افشاگری‌ها زیر سایه رسوایی اخلاقی ترامپ قرار گرفت. افشاگری از نوع «۴۷درصد» میت رامنی در سال ۲۰۱۲ وقتی یک حزب در فاصله یک ماه مانده به انتخابات درگیر یک جنگ داخلی تمام‌عیار شده بود، چندان مهم نمی‌نمود.

پیش از مناظره، ترامپ در فاصله کمتر از دو ساعت قبل از مناظره کنفرانسی خبری با حضور چهار زن از اتهام‌زنندگان به بیل کلینتون برگزار کرد که بیش از هر چیز تعجب رسانه‌ها را به همراه داشت. اظهارات این کنفرانس، همان حرف‌هایی بود که در سایت‌هایی مثل بریت‌بارت و حلقه‌های اینترنتی هواداران ترامپ گفته شده بود و البته تحت تأثیر مناظره، پوشش چندانی هم دریافت نکرد. ترامپ که این زنان را با خود به جلسه مناظره آورده‌ بود، قصد نشاندن آنها در جایگاه خانوادگی را داشت که با مخالفت برگزارکنندگان مواجه شد. هر چند در طول مناظره چون اشاره‌ای تکراری استفاده دیگری از آنها نشد. باز هم مثل مناظره قبل، هیلاری از درگیر شدن در این موضوع مطرح‌شده توسط ترامپ خودداری کرد و حرف خودش را زد.

به هر حال مناظره، بدون دست دادن نامزدها با یکدیگر شروع شد. ۳۰ دقیقه اول مناظره، در ادامه همین شروع، صرف درگیری‌های شخصی و تند و بی‌سابقه بین دو نامزد شد؛ هم درباره اظهارات ترامپ، هم درباره سابقه بیل کلینتون و هم مسائل شخصی دیگر. ترامپ دیگر هیلاری را با عنوان رسمی و اسم خطاب نمی‌کرد و در مورد او فقط از ضمیر استفاده می‌کرد. در مقابل در یک نمونه، وقتی ترامپ حرف هیلاری را قطع کرد، کاری که در هر دو مناظره زیاد انجام داد، هیلاری علت عصبانیت ترامپ را به هم ریختگی کمپین و دور شدن رهبران حزب جمهوری‌خواه از او خواند. از تعارف و تکلف مرسوم بین نامزدها هیچ خبری نبود. در میان این درگیری حتی فرصتی به سؤال‌های مردمی که بخش اصلی این قالب مناظره بود هم نرسید. اوج این رفتارهای بی‌سابقه وقتی بود که ترامپ علناً اعلام کرد در صورت رأی آوردن رقیبش را محاکمه و احتمالاً زندانی خواهد کرد. از میان اظهارات بی‌سابقه متعدد توسط دو نامزد، این نمونه بیشترین واکنش را در میان تحلیل‌گرانی داشت که آن را یادآور رهبرانی مانند استالین خواندند.

در ادامه مناظره، از نظر محتوایی ترامپ نسبت به مناظره اول بهتر عمل کرد و هیلاری هم کمتر از مناظره اول کنترل را در اختیار داشت. حملاتی که ترامپ در این بخش انجام داد، بیشتر با دیدگاه‌های جمهوری‌خواهانه هماهنگ بود. هر چند این بار هم بر کلینتون برتری نداشت اما از نظر قالب مناظره که گفت‌وگوی آزاد مردمی بود، باز هم هیلاری مسلط‌تر نشان می‌داد. او در پاسخ به سؤال‌ها، همان‌طور که اغلب مناظره‌کنندگان در این قالب انجام می‌دهند، از جای خود دور می‌شد و مقابل جمعیت می‌رفت و گاهی کلماتی هم با آنها صحبت می‌کرد. همچنین گاهی محل ایستادن خود را طوری تنظیم می‌کرد که ترامپ در پس‌زمینه دیده‌شود؛ تاکتیکی که همسرش بیل در مناظره با جرج اچ. دبلیو. بوش و راس پرو استفاده کرد. بوش پدر در مناظره با بیل کلینتون صرفاً چهره‌ای متعجب و عجیب در پس‌زمینه داشت و این تاکتیک برای بیل جواب داد. اوضاع ترامپ در پس‌زمینه اما فراتر از این حرف‌ها بود. او که در مناظره اول پشت تریبون مدام پابه‌پا می‌شد، این بار رسماً در میان سالن مناظره قدم می‌زد و حتی در بعضی نمونه‌ها با فاصله‌ای کم پشت سر هیلاری ایستاد. برخلاف هیلاری که باز هم طبق عادت این قالب بعد از پاسخ به سؤال روی صندلی خودش می‌نشست، ترامپ اغلب یا به راه رفتن ادامه می‌داد یا پشت صندلی می‌ایستاد. چندین بار هم با مجری‌های مناظره درگیری کلامی داشت که دست بر قضا چهره‌های دارای اعتماد بودند: اندرسون کوپر و مارتا ردتز که کار کنترل زمان و دور نشدن نامزدها از موضوع صحبت و صحت اظهارات آنها را کاملاً جدی پیگیری می‌کردند.

نظرسنجی اولیه CNN/ORC بعد از مناظره این بار هم هیلاری را با فاصله خوبی برنده نشان می‌داد: گر چه بیشتر شرکت‌کنندگان در نظرسنجی گفته‌ بودند ترامپ بهتر از تصورشان ظاهر شده اما ۵۷ درصد در مقابل ۳۴ درصد هیلاری را برنده مناظره خواندند. نظرسنجی دیگر را YouGov برگزار کرده بود که فاصله بسیار کمتری گزارش داد: ۴۷درصد در مقابل ۴۲درصد.

اما واقعیت این است که این مناظره می‌توانست برابر یا حتی بردی با فاصله مشابه YouGov برای ترامپ اعلام شود و باز هم خبر خوبی برای کمپینش نباشد. ترامپ در این مناظره، مثل تیمی که بازی رفت را با اختلاف گل زیاد باخته، نیاز به بردی قاطع داشت تا بتواند خود را از زنجیره خبرهای بد این هفته نجات دهد. آنچه واضح است اینکه این اتفاق نیفتاد. با نزدیک شدن به انتخابات و به تصمیم رسیدن رأی‌دهنده‌های مردد، احتمال دارد درصد هر دو بالا برود اما فاصله بین هیلاری و ترامپ، به اندازه کافی زیاد هست و یکی‌- دو درصد کاهش هم برای امیدواری ترامپ کافی نخواهد بود. تصویر فعلی کمپین برای ترامپ تیره و تار است.

تنها موفقیت ترامپ در این مناظره احتمالا دل‌گرمی به هواداران وفادارش باشد. این احتمال هم هست که فاجعه نبودنِ مناظره ریزش صاحب‌نامان جمهوری‌خواه از اطراف او را متوقف کند. اما نه آن هواداران برای پیروزی در انتخابات کافی‌ است و نه اوضاع ترامپ در میان رهبران حزب، کارآمد. تا انتخابات هم فرصت زیادی نمانده و انتظار یک مناظره سوم قدرتمند از ترامپ هم انتظاری بیهوده خواهد بود. رهبران حزب، اگر هم به خالی‌کردن زیر پای ترامپ ادامه ندهند، احتمالاً تمرکزشان را روی نجات رقابت‌های کرسی‌های کنگره خواهند گذاشت.