قابل انکار نیست که تمام ناگفتهها در نهایت یک روز گفته خواهد شد و از سوی دیگر پردهها هم کنار میرود تا پشت پردهها هویدا شود. این زنجیره پنهانماندن و علنیشدن سالهای سال است که تداوم دارد و افسوس که برخی مواقع ناگفتههای زیادی گفته میشود که یک طرف موضوع در قید حیات نیست.
ماند آنچه دیروز به نقل از آیتا... مصباح یزدی درباره مرحوم آیتا... مهدوی کنی منتشر شد؛ دو آیتا... در قم که دارای احترام و جایگاه ویژه خود نزد جامعه هستند و سالهای سال هدایت اقشاری از جامعه را بر عهده داشتند و اکنون آیتا... مصباح یزدی که در قید حیات است، رهبری سیاسی یک مجموعه اصولگرا را بر عهده دارد. این دو آیتا... دارای مدارج بالای علمی و دینی بودند، اما در روشها و مشی رفتاری دچار تفاوت دیدگاههایی بودند که در سالهای آخر حیات آیتا... مهدوی کنی به تدریج نمایان میشد. دیروز پس از گذشت ۲ سال از رحلت آیتا... مهدوی کنی بود که آیتا... مصباح یزدی روایت خود از اختلافاتش با دبیرکل جلمعه روحانیت را بیان کرد.
مصباح یزدی چه میگوید؟
تسنیم نوشت؛ انتخابات مجلس سال ۹۰ و انتخابات ریاستجمهوری سال ۹۲، بهانهای بود که یک اختلاف نظر معمولی بین آیتا... مصباح یزدی و آیتا... مهدویکنی درباره مصادیق گزینههای اصلح، به سوژه رسانههای خارجی و برخی مخالفان داخلی تبدیل شود. پاسخ آیتا... مصباح یزدی به ادعای مطروحه درباره آنچه اختلاف او با آیتا... مهدویکنی توصیف میشد، چیست؟ او پاسخ داد: نفس اختلافنظر بین انسانها طبیعی و حتی مفید است.
قرار نیست درباره روشهای پیشبرد اهداف انقلاب اسلامی همه ما مثل هم فکر کنیم و هرکس یک روش را انتخاب کند و دیگران هم بگویند فقط آن روش صحیح است. وی با بیان اینکه همه از ارادت و علاقه خاص حقیر به آیتا... مهدویکنی مطلع بوده و هستند، گفت: حقیر با آیتا... مهدویکنی سالها در مدرسه حجتیه همسایه بودیم و سالها در دوران طلبگی با هم دوستی داشتیم؛ خدا میداند و شاهد است که حقیر، آیتا... مهدویکنی را همانند چشمانم دوست داشتم و به ایشان ارادت قلبی داشتم. منتها برای داشتن چنین علاقهای نیاز و لزومی نبود که ایشان همانند من فکر کند و نظر من را تکرار کند. اصلا اینطوری نیست و نباید باشد.
آیتا... مصباح یزدی، آیتا... مهدویکنی را یار و همراهی صدیق و ولایتمدار برای امام راحل و مقام معظم رهبری توصیف کرد و گفت: «آیتا... مهدوی از بزرگان انقلاب و یاران وفادار به امام راحل بود که وفاداریشان به مقام معظم رهبری تا آخر عمر مبارکشان ادامه داشت.» آنچه دیروز در رسانهها با تیتر «مصباح یزدی برای اولین بار از اختلافش با آیتا... مهدویکنی روایت کرد» درست نبود؛ چرا که پیش از این هم در ۷ دی ۹۳ مصباح یزدی در مصاحبه با نشریه «صادق» همین اظهارات را داشت و در آنجا البته صریحتر به اختلافات اشاره کرده بود.
حلقه ۸ نفره بدون مصباح یزدی
بر همگان مبرهن است که آیتا... مهدوی کنی دارای مشی میانهرو و اعتدالی بود. در سال ۵۶ بود که آیات خامنهای، بهشتی، مطهری، مفتح، باهنر،هاشمی، مهدویکنی و موسوی اردبیلی تصمیم گرفتند تا اولین تشکل روحانی را تاسیس کنند و هدف از این اقدام هم این بود که یک نهاد برخاسته از روحانیت عهدهدار تحرکات انقلابی و بر علیه رژیم شاه شود. این روحانیون پس از انقلاب اسلامی هم سالها در کنار هم بودند و مناصب مهمی داشتند، اما در این میان نامی از مصباح یزدی نبود.
این نبودن چنان محسوس بود که محمد جواد حقشناس در جایگاه یک فعال سیاسی چندی قبل گفته بود: «چيزي كه مشخص است، اينكه جناب آقاي مصباح جزو حلقههاي نزديك امام در اوج مبارزه نيست و هم در جريان مبارزه و هم در روند انقلاب از امام فاصله دارند. اتفاقي كه بعد از سال ۶۸ رخ ميدهد، اين است كه وقتي امام فوت ميكنند، ايشان آرامآرام خود را آماده ميكنند تا وارد صحنه شوند.» هر چند برخی شاگردان مصباح یزدی مانند روانبخش چنین میگویند که «در کتاب مبارزات جامعه مدرسین جلد سوم، همه بیانیهها از سال۴۲ تا ۵۶ درج شده است که امضای آیتا... مصباح در آن بیانیهها مشهود است، و کسانی که میگویند علامه مصباح یزدی از سال۴۸ در مبارزات حضور نداشته و آن را حرام میدانستند، این اسناد را چه میکنند.»
به هر حال موضوعاتی ازاین قبیل سبب ایجاد شکاف میان مصباح یزدی با یاران حلقه اول نزدیک به امام شد که در مقاطع مختلف این اختلافات نمایان میشد که یک نمونه آن نحوه تعامل با آیتا...هاشمی است؛ به نحوی که آیتا... مهدوی کنی درباره آیتا...هاشمی نظری مثبت داشت و همواره دیدگاهها و تصمیمات او را راهگشا میدانست، اما آیتا... مصباح یزدی چنین جایگاهی برایهاشمی قائل نبود که مصداق آن را واضحتر از هر برهانی میتوان در اظهارات و مواضع شاگردان علامه مصباح مشاهده کرد.
نشانههایی از اختلافات قدیمی
باید به این موضوع توجه شود که به غیر از تفاوت دیدگاه درباره آیتا...هاشمی موضوعات دیگری هم هست که میتوان آنها را تعبیر به اختلاف مصباح یزدی با مهدوی کنی کرد؛ مانند عدم صدور پیام تسلیت از سوی او پس از رحلت آیتا... مهدوی کنی که این موضوع از دید ناظران پنهان نماند، چنان که نشریه صادق برای اطلاع از این موضوع به نزد مصباح یزدی رفت و او پس از تشریح زمان آشنایی خود با مرحوم آیتا... مهدوی کنی، در پایان با بیان این جملات که «من انکار نمیکنم که در بعضی موارد تشخیصمان در مسائل اجتماعی و سیاسی با هم تفاوت داشت، ولی در مبانی، در منش، در ارادت ما به ایشان، کمترین خدشهای نبوده و نیست و یکی از بزرگترین ضایعات برای نظام اسلامی و جامعه روحانیت را من ضایعه درگذشت ایشان میدانم.
خدا انشاءا... ساعت به ساعت بر عُلُوّ درجاتشان بیفزاید»، بر باقی ماندن اختلافات قدیمی صحه گذاشت. اختلافات در دیدگاههای سیاسی میان دو آیتا... هم اظهر من الشمس بود، چنان که مهدوی کنی به دلیل چهره کاریزمایی که داشت، از محبوبیت بیشتری در میان سیاسیون باتجربه برخوردار و جامعه روحانیت مبارز به مدیریت او دارای جایگاه ویژهای در اداره کشور بود، اما مصباح یزدی تمرکز خود را معطوف به موسسه امام خمینی کرد که شاگردان آن از دلواپسان سیاسی هستند.
در پایان گفتنی است که آیتا... مهدوی کنی نه تنها هیچگاه بر طبل مخالفت با مصباح یزدی نکوبید، بلکه به حمایت از او هم پرداخت، چنان که وقتی تعدادی از دانشجویان دانشگاه امام صادق(ع) نامهای بر علیه مصباح یزدی نوشتند، آیتا... مهدوی کنی در واکنش به تخریب و هتک حرمت علامه مصباح یزدی، با انتقاد از انتشار نامههای بدون امضاب منتسب به دانشجویان این دانشگاه از مسئولان دانشگاه امام صادق(ع) خواست با افرادي كه عامدانه به دنبال تخريب فضاي اخلاقي و علمي دانشگاه هستند، برخورد نمايد.