تعویض سه نفر از وزرای دولت یازدهم در سال پایانی ریاست جمهوری دکتر روحانی در چهارساله اول با تحلیل‌ها و بازخوردهای متفاوتی مواجه بوده است. به زعم بسیاری از اصلاح‌طلبان انجام این تغییرات در بدنه دولت ضروری و اجتناب‌ناپذیر و برخی از مخالفان دولت نیز از این موضوع به عنوان اهرمی برای تشدید فشارها بر دولت یازدهم استفاده کرده‌اند. توجه به چند نکته و بررسی تغییرات انجام گرفته از چند جهت حائز اهمیت و قابل توجه است:

1- تغییرات در بدنه وزرا و اعضای کابینه در هر دولتی امری مرسوم است. تغییر شرایط سیاسی، اجتماعی و پیچیدگی سیاست داخلی در کشور در دولت‌های مختلف روسای جمهور را نسبت به تعویض و ترمیم کابینه وادار ساخته است. در این میان دولت روحانی تا پیش از این تغییرات، یکی از باثبات‌ترین دولت‌های بعد از انقلاب به شمار می‌آمد که تقریبا به جز اندک تغییراتی که با نظر مجلس در کابینه صورت گرفت، روحانی ترجیح داد تا پیش از احساس نیاز عقلانی، هیچ تغییری در لیست اولیه وزرا صورت ندهد. از این رو می‌توان گفت یکی از نقاط مثبت و قابل توجه دولت یازدهم ایجاد ثبات و آرامش در کابینه بود که باعث شد این ثبات به بخش‌های مختلف اقتصادی، سیاسی، آموزشی، بهداشتی و .... نیز تزریق شود و از تغییرات هیجانی و عزل‌و نصب‌های غیرکارشناسی خبری نباشد.

2- تردیدی نیست تصمیم دکتر روحانی برای تغییر در کابینه متاثر از تغییر شرایط کشور به ویژه تشکیل مجلس دهم با ترکیبی جدید است. مجلس نهم با رویکرد مخالفت همه‌جانبه با دولت منتخب مردم، دست دکتر روحانی را در معرفی برخی گزینه‌ها ناکام گذاشته بود و طبیعی بود با تغییر فضای مجلس، روحانی به فکر ترمیم کابینه و معرفی برخی از مدیران موردعلاقه خود باشد. معرفی نجفی به عنوان وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش نشان می‌دهد تصمیم رییس جمهور بیش از آن که نارضایتی از عملکرد فانی باشد، متوجه امیدواری و حسن نظر به مدیریت نجفی است.

3- برخی از منتقدان دولت از شرایط فعلی و تغییر سه وزیر توسط روحانی به عنوان تداوم رویکرد احمدی‌نژاد در تغییر و تحولات مداوم نام می‌برند؛ فارغ از اینکه تغییرات سه‌گانه نه از لحاظ محتوا و شکل و نحوه پایان همکاری هیچ شباهتی به تغییرات دولت احمدی‌نژاد ندارد. تغییرات مداوم احمدی‌نژاد از لحاظ تعدد تا جایی پیش رفت که کابینه در آستانه رای اعتماد مجدد قرار گرفت. برخی از وزرا در ماموریت خارجی و برخی دیگر به صورت کاملا نامحترمانه از کار برکنار شدند. دلیل اصلی تغییرات نیز اختلاف میان وزرا با شخص احمدی‌نژاد بود که باعث شد بسیاری از وزرا بعد از اتمام دوران وزارت به جرگه مخالفان دولت نهم و دهم بپیوندند؛ اما دکتر روحانی تلاش کرد با هماهنگی و رعایت احترام سه وزیر فرهنگ و ارشاد، آموزش و پرورش و ورزش و جوانان رویکردی دموکراتیک و محترمانه در این تغییرات به کار بندد.

4- برخی منتقدان دولت ایجاد تغییرات در کابینه در سال پایانی دولت را ضعف دولت برمی‌شمرند و اعتقاد دارند وزرای جدید نمی‌توانند در فرصت شش ماهه برنامه‌های خود را عملی کنند. به نظر می‌رسد این منتقدان در تحلیل خود این متغیر مهم را نادیده گرفته‌اند که روحانی محتمل‌ترین گزینه برای دولت دوازدهم است و این تغییرات باعث می‌شود وزرای جدید با آشنایی بیشتر با حیطه کاری خود در چهارساله دوم دولت روحانی نقش موثرتری را ایفا کنند. به عبارتی اگر برخی وزرا در طول سه سال ونیم برای اجرای برنامه‌های دولت تدبیر و امید موفق نبوده‌اند، نمی‌توان انتظار داشت در فاصله 6 ماه باقی‌مانده نیز اقدام درخور توجهی انجام دهند، اما تغییر آنها می‌تواند وزرای جدید را با شناخت و آمادگی بیشتری مهیای اجرای برنامه در دولت دوازدهم کنند.

5- یکی از مهم‌ترین مطالبات اصلاح طلبان به عنوان پایگاه اجتماعی حامی دولت یازدهم استفاده از مدیران اصلاح‌طلب در اداره امور کشور است. این مطالبه نه به معنای تغییرات اتوبوسی مدیران، بلکه به جهت استفاده از مدیران همسو با رویکرد اصلاحات و اعتدال است.

یکی از انتقادات اصلی برخی از حامیان دولت در سه سال گذشته استمرار مدیریت چهره‌های مهم دولت نهم و دهم در دولت یازدهم است. این ماجرا به ویژه در شهرستان‌ها با انتقادات بیشتری مواجه است و انتظار می‌رود دکتر روحانی در ماه‌های باقیمانده تا انتخابات 96 با درک این واقعیت مهم از سرخوردگی و ایجاد یاس در میان فعالان سیاسی و نخبگان اصلاح‌طلب جلوگیری کند. ایجاد این مهم قطعا در موفقیت مجدد دکتر روحانی در انتخابات پیش رو تاثیرگذار خواهد بود.

6- رییس‌جمهوری به مثابه یک مربی فوتبال این امکان و اختیار را دارد که تا آخرین لحظات نسبت به انجام تغییرات موردنیاز برای بهبود عملکرد تیمی خود اقدام کند. گاهی تعویض طلایی یک بازیکن باعث می‌شود همان بازیکن تبدیل به برگ برنده مربی در بازی شود.

اصلاح‌طلبان نیز به عنوان هوادار دولت روحانی تغییرات سه‌گانه را به فال نیک می‌گیرند، به ویژه آن که قرار است دکتر نجفی به عنوان تعویض طلایی دولت روحانی وارد جریان بازی شود. پربیراه نیست به احترام چنین تصمیمی و ورود چنین بازیکنی ایستاد و تحسین کرد.

برچسب ها: شجاع‌ پوریان ، روحانی ، تغییر