تایید افزایش افسردگی در جامعه

نگین باقری: رئیس انجمن پیشگیری از خودکشی می‌گوید: ایرانیان نسبت به ۱۰ سال پیش افسرده‌تر هستند و همین واقعیت می‌تواند جواب این سوال باشد که چرا در ماه‌های سپری شده از سال جاری موارد بیشتری از خودکشی رسانه‌ای شده و وضعیت این آسیب اجتماعی هشدار آمیز تلقی شده است. هر چند میزان خودکشی در ایران نسبت به میانگین جهانی پایین‌تر است، اما رسانه ای شدن مواردی از خودکشی در ماه‌های سپری شده از سال جاری این نگرانی را به وجود آورده است که آمار این آسیب اجتماعی بالا برود. کار تا جایی پیش رفته که وزیر بهداشت هم نسبت به اپیدمی شدن خودکشی هشدار داده است.

«جایگاه ایران در مورد ‌وضعیت خودکشی اجتماعی صد و ششم در جهان است.» این اظهارنظر مرداد امسال توسط رضا محبوبی، معاون مرکز امور اجتماعی وزارت کشور انجام شد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که معضلات بسیاری از جمله اعتیاد، بیکاری، امنیت اقتصادی، بیماری روانی، جبر فرهنگی و... باعث گسترش پدیده خودکشی شده است؛ چرا که برخی افراد در شرایطی قادر به تحمل رنج و درد روانی نیستند و به همین دلیل اقدام به خودکشی می‌کنند، تا جایی که اردیبهشت امسال رئیس سازمان پزشکی قانونی کشور اعلام کرد که در سال ۹۴ آمار تلفات خودکشی در کشور ۸/۱ درصد کاهش یافت و در سال ۹۴، ۴۰۲۰ نفر بر اثر خودکشی در کشور جان خود را از دست دادند، در حالی که این رقم در سال قبل از آن ۴۰۹۵ نفر بود. احمد شجاعی تصریح کرد: در سال گذشته از کل تلفات خودکشی در کشور ۲۸۸۷ نفر مرد و ۱۱۳۳ نفر زن بودند. بر همین اساس عده ای بر این باورند که باید هر چه زودتر برای کاهش و رفع معضلات اجتماعی و اقتصادی گام برداشت.

از سوی دیگر، خودکشی‌ها اخیرا آنچنان روند رو به رشدی داشته که رسانه‌ها با بازتاب آن سعی در مهم جلوه دادن این معضل داشتند تا بلکه مسئولان با ارائه راهکارها و اقدامات موثر علل خودکشی‌ها را کاهش دهند، اما این مساله منتقدان خود را نیز داشته است؛ چرا که برخی کارشناسان بر این باورند که انعکاس اخبار خودکشی ممکن است زمینه ساز خودکشی‌های تقلیدی شود. بر همین اساس اردیبهشت امسال رئیس انجمن روانشناسی ایران گفت: خبر خودکشی مانند خبر تصادفات جاده‌ای یا سقوط هواپیما نیست و باید ملاحظات زیادی در انتشار آن صورت گیرد. البته منظور سانسور خبری خودکشی نیست، بلکه رعایت بهداشت روانی مردم است. به گزارش فارس، احمد جلیلی با اشاره به پدیده خودکشی تقلیدی اظهار داشت:‌ در صورتی که خودکشی در سطح وسیعی منتشر شود، تعداد زیادی خودکشی به همان شکل منتشر شده نیز  رخ خواهد داد. بنابراین برای حفظ سلامت جامعه و پیشگیری از چنین مشکلاتی خبرگزاری‌ها و نشریات و همچنین روزنامه‌ها باید در انتشار اخبار خودکشی دقت لازم را داشته باشند، گرچه باید در انتشار اخبار مربوط به خودکشی مواردی را در نظر گرفت، اما مساله به این جا ختم نمی‌شود؛ چرا که در تعریف خودکشی آمده است که خودکشی خاتمه دادن عمدی به زندگی با میل و به دست خود فرد است، اما به قول تیفانی بارتولو نویسنده آمریکایی - ایتالیایی «هیچکس برای اینکه می‌خواهد بمیرد، خودکشی نمی‌کند، پس چرا آنها این کار را می‌کنند؟ چون آنها می‌خواهند جلو دردی را بگیرند.» به همین دلیل متولیان امر موظفند که تا هر چه زودتر جلو عوامل این بحران را بگیرند، چون سن خودکشی نیز به مراتب کاهش یافته است. این در حالی است که معضل خودکشی پیامدهایی را به دنبال دارد و جدا از خانواده فرد بر جامعه نیز تاثیر گذاشته و قطعا ناامیدی را ترویج می‌دهد.

درست است که شرایط زندگی به همگان سخت گرفته است، اما برخی افراد به جای حل مساله صورت مساله را پاک کرده و برای همیشه به زندگی خود پایان می‌دهند. به همین دلیل باید تا حد امکان زمینه خودکشی برای این افراد مهیا نشود. «از آنجا که مرگ با قرص برنج سهل‌الوصول است، نباید به راحتی در دسترس باشد و باید از طرف دستگاه‌های ذیربط همچون وزارت بهداشت یا نیروی انتظامی به گونه‌ای برنامه‌ریزی شود که در دسترس افراد قرار نگیرد.» این اظهار نظر روز گذشته توسط رئیس انجمن پیشگیری از خودکشی انجام شد. به گفته کاظم ملکوتی فروش قرص برنج در بعضی شهر‌ها در عطاری‌ها ممنوع شده است، اما در مابقی شهر‌ها چنین نیست.

او با تاکید بر اینکه در تمام جهان یکی از راه‌های پیشگیری از خودکشی، کاهش دسترسی به روش‌های خودکشی است، اظهار کرد: اقداماتی همچون ایمن‌سازی توسط شهرداری‌ها، جلوگیری از خودکشی در خط‌های مترو و دسترسی به بنزین، نفت و قرص برنج از جمله راهکارهای پیشگیری از خودکشی است.

 رئیس انجمن پیشگیری از خودکشی تاکید کرد: پیشگیری از خودکشی مجموعه‌ای از اقدامات پیشگیرانه و درمانی است؛ به این معنا که از یک طرف باید با اقدامات پیشگیرانه از اقداماتی همچون پریدن از بلندی و آتش زدن جلوگیری کرد و از طرف دیگر اقدمات درمانی و مشاوره‌ای انجام داد. او با بیان اینکه این‌طور نیست که اگر به قرص برنج دسترسی نباشد، فرد از طریق دیگری اقدام به خودکشی کند، افزود: هرچه دسترسی به روش‌های خطرناک کمتر باشد، یک عامل خطر کم می‌شود.

 این روانشناس عنوان کرد: در بسیاری موارد فردی که قصد خودکشی دارد، آخرین شانس خود را برای زنده ماندن امتحان می‌کند و در این راستا ممکن است با یک دوست درددل کرده و یا نزد مشاور و پزشک برود. بنابراین ما باید این امور را تقویت کرده و جلو روش‌های خطرناک را بگیریم. ملکوتی با تاکید بر اینکه براساس مطالعات انجام شده افسردگی در جامعه ما نسبت به ۱۰ سال گذشته افزایش یافته است، گفت: یکی از عوامل خطر اقدام به خودکشی افسردگی است و این موضوع شانس خودکشی را شش بار بیشتر می‌کند و اگر یکی از عوامل خطر بیشتر باشد، خودکشی افزایش می‌یابد. رئیس انجمن پیشگیری از خودکشی وجود سابقه اقدام به خودکشی را از دیگر عوامل خطر خودکشی منجر به مرگ خواند و افزود: وجود سابقه اقدام به خودکشی ۲۵ بار شانس مرگ در اثر خودکشی را افزایش می‌دهد. این روانشناس در مورد عوامل بروز افسردگی در جامعه بیان کرد: در این موضوع عوامل ژنتیک و فامیلی موثر است و افزایش این پدیده نشان‌دهنده آن است که مولفه‌های عدم سلامت اجتماعی همچون بیکاری، فقر و فرهنگ خشونت افزایش یافته است.

 به گزارش ایلنا، او تاکید کرد: با توجه به عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، بهداشتی و درمانی باید سعی در کاهش این آسیب در جامعه داشت، زیرا این موضوع بسیار جدی است. این در حالی است که در سال ۹۰ پژوهشی در قالب طرح پیمایش ملی سلامت روانی بر روی هفت هزار و ۸۸۶ فرد ۱۵ تا ۶۴ ساله انجام شد که نتیجه آن به این صورت بود که ۷/۱۲ درصد از جامعه ما دچار اختلال افسردگی هستند. بر اساس این مطالعه ۳/۱۰ درصد مردان و ۴/۱۵ درصد زنان اختلال افسردگی داشته ‌اند. همچنین سن ابتلا به بیماری افسردگی ۲۰ تا ۵۰ سال و متوسط آن در ۳۰ سالگی بوده است. از سوی دیگر، بر همگان واضح است که تبعات افسردگی در بیشتر موارد جبران ناپذیر است و ممکن است افراد را در شرایطی قرار دهد که دست به هر اقدامی بزنند.