این روزها، با بحرانی شدن هوای تهران و تعطیلی چند روزه مدارس پایتخت، شاهد انتشار انواع و اقسام خبر، گزارش، مصاحبه، تحلیل، تفسیر و اظهار نظر در صدا و سیما، خبرگزاری ها و مطبوعات بودیم. تا جایی که رئیس سازمان محیط زیست کشور مخاطب قرار داده شد که «خانم ابتکار در مراکش چه می کنید؟». بماند که شبکه های اجتماعی مثل اینستاگرام، تلگرام و واتس و ... هم محل بازنمایی مطالب مختلف در مورد آلودگی هوای تهران شد: از بررسی کارشناسانه عوامل و اثرات آلودگی هوا بین صاحبنظران، تا دست به دست شدن اعتراض های فردی، جوک های زیست محیطی و شعرهای انتقادی مابین کاربران و شهروندان کلافه از آلودگی.

رسانه های جمعی، سنتی و بزرگ، که برخی صاحبنظران ارتباطات از کمرنگ شدن تاثیر آنها نسبت به شبکه های اجتماعی می گویند هم، اتفاقا این بار ، همگام با دیگر رسانه های خرد، در کانون توجه مخاطبان قرار گرفتند. زیرا، همنوا با عموم، با برجسته کردن موضوع آلودگی هوای تهران، تیتر اصلی و عکس صفحه نخست خود را به آلودگی و تبعات و خسارات انسانی و اجتماعی آن اختصاص دادند.

روزنامه وطن امروز با رنگ قرمز تیتر زد: «تدبیر نمی کنید، تعطیل کنید.»؛ روزنامه ابتکار با نشان دادن آسمان آبی در تیتر یک خود با رنگ سفید و سایز درشت نوشت: «شهر من گم شده است»؛ همشهری با چاپ عکسی که منظره شهر تهران به زحمت در آن دیده می شد، تیتر زد: «ادامه بی تفاوتی مسئولان به آلودگی هوا، اعتراض از بهشت تا بهارستان»؛ حتی روزنامه ایران هم تیتر یک خود را به محیط زیست اختصاص داد و با انتشار سه عکس از منظره آلودگی در سال 89، 91 و 95 در پس زمینه مشکی تیتر زد: «وقتی هوا سیاسی می شود»؛ و روزنامه شهروند هم بیش از نیم تای صفحه اول خود را با رنگ مشکی، تیره کرد و نوشت: «به همین سادگی می میریم.» روزنامه دیگری هم دو نیم تای صفحه اول را به عکس آلودگی اختصاص داد و با رنگ قرمز نوشت:«ما دیده نمی شویم»

سوال اصلی این است:« ما در خوزستان دیده نمی شویم یا شما در مرکز ؟!!!! » جریان رسانه ای بالا را با اخبار ریزگردها و گرد و غبار و نفس تنگی مردم استان خوزستان در پاییز مقایسه کنید. اتفاقا در همان روزهای آلودگی تهران، خبرگزاری ایرنا در خوزستان، بیست و چهارم آبان ماه 95 ، فارغ از هرگونه تحلیل و واکاوی فقط به انتشار خبر ساده ی تعطیلی مدارس سه شهر داد: «تمامی مدارس سه مقطع شهرستان های اهواز، باوی و کارون به دلیل آلودگی هوا فردا سه شنبه تعطیل اعلام شد.»

حتی بدون بررسی علمی و تحلیل محتوای پیام های منتشر شده و محاسبه فراوانی آنها در رسانه های مختلف هم می توان کم توجهی خبرنگاران عمومی و حتی متخصص محیط زیست مرکز نشین به اخبار شهرستانی و به عبارت دیگر، «پیرامون» را مشاهده کرد.

براستی چرا باید مساله ای حتما در پایتخت رخ بدهد تا توجه خبرنگاران به آن جلب شود؟ نقش خبرنگاران محلی در انعکاس و جریان سازی اخبار محیط زیست مردم و حتی دیگر اخبار استانی چیست؟ آیا اشکال و ایراد از خبرنگاران استانی است یا خبرنگاران و سیاست گذاران رسانه های سراسری به پیرامون توجه ندارند و تنها اخبار مرکز برایشان مهم است؟

طبق پژوهشی که نگارنده انجام داده است، متاسفانه دربهترین حالت هم، تنها 43 درصد مطبوعات سراسری به دیگر مناطق جغرافیایی و انعکاس اخبار محیط زیست آنها توجه دارند. همچنین در این تحقیق که در پی ارائه ی مدلی جامع در مورد «روزنامه نگاری محیط زیست» است؛ یکی از این معیارهای اجماعی و مورد توجه، مسائل و مشکلات زیست محیطی مناطق جغرافیایی مختلف و بیان آنهاست.

صاحبنظران و مصاحبه شوندگان در این پژوهش، یکی از نقاط ضعف رسانه ها را کم توجهی به اخبار مناطق جغرافیایی پیرامون دانستند و تاکید داشتند که توجه به اخبار محیط زیست استان ها و حتی شهرستان ها باید جزو معیارهای تخصصی «روزنامه نگاری محیط زیست» قرار گیرد. در واقع، نه تنها «مرکز»، بلکه « پیرامون» هم مهم است؛ به این معنا که محیط زیست یک پدیده جهانی است و پدیده های مختلف، متنوع و پراکنده ی محیط زیست از همدیگر متاثر هستند و نمی توان با نگاهی جزیره ای، مابین مناطق خط کشی کرد؛ و گرنه معضل آلودگی و گرد و خاک «غیر تهرانی!!!» حتی با وجود جریان سازی خبرنگار محلی حرفه ای، مورد بی توجهی دروازه بانان تهران نشین قرار می گیرد.

نمونه ی این اتفاق ضد توسعه ای لابلای گفتگوی دبیر یکی از صفحات روزنامه های معروف و کثیرالانتشار پایتخت و خبرنگار خوزستانی مستتر است؛ آنجا که می گوید:« هر روز که نمی توانیم از یک استان خبر و گزارش بزنیم. صفحه همش شده خوزستان.» در حالی که در روزنامه نگاری محیط زیست و طبق گفته دکتر محمد مهدی فرقانی «برای رویدادهای محیط زیست حتما نباید ارزش ها و عناصر خبری را ملاک قرار داد و حتی نفس تنگی چند نفر یا آلودگی آب یک منطقه کوچک هم ب اید به شکل وسیع مورد توجه قرار گیرد و پوشش خبری داده شود.»، چه برسد که خفه شدن پنج میلیون نفر شهروند بی دفاع در استانی استراتژیک و موثر همچون خوزستان محوریت داشته باشد!!.

بی تردید بررسی این موضوع چندعاملی، نیازمند توجه به عوامل مختلف و موثر دیگر در پوشش رسانه ای مطلوب مسائل زیست محیطی است. کم تعداد بودن خبرنگاران متخصص محلی، خصوصا در مناطق کم برخوردار، که بتوانند فارغ از همه دیدگاه های جناحی و تعصبات قومی، منطقه ای و استانی، اخبار را در سطح ملی ارایه دهند و در پی یک اجماع یا باور عمومی مشترک در اجتماع باشند، به وضوح احساس می شود.

قطعا تربیت نیروهای علاقمند، متخصص و کاربلد از جمله ضرورت ها و ماموریت های مجامع علمی و رسانه ای است و در راه، راه اندازی و توسعه ی رشته دانشگاهی «روزنامه نگاری محیط زیست» در کشور می تواند در پوشش خبری و برجسته کردن مسائل و مشکلات محیط زیست به شکل تخصصی و حرفه ای موثر باشد و سهم ناچیز اخبار شهرستان ها در رسانه های سراسری را بیشتر کند.

فراموش نکنیم تبعات زیست محیطی یکپارچه است و محدود به مرزهای قراردادی جغرافیایی نخواهد شد و «بخشی نگری رسانه ای» و نادیده گرفتن عوارض احتمالی، می تواند عواقب جبران ناپذیری به جامعه و شهروندان تحمیل کند.

برچسب ها: زینب شریفی ، آلودگی تهران ، گردغبار خوزستان

X Share

Stumble Upon Delicious Cloob

Digg

نظرات بینندگان

غیر قابل انتشار: ۰

انتشار یافته: ۳

ناشناس

۱۳:۱۰ - ۱۳۹۵/۰۹/۰۷

پاسخ

باتشکرازمقاله وتحلیل سرکار خانم شریفی متاسفانه غول رسانه ای دراختیارمرکز نشینان است.تاسف عمیق تر اینکه رسانه های استان شامل شبکه استانی وروزنامه ها وسایت های محلی خوزستان هم دربسیاری ازموارد منفعلانه عمل کرده وگذرا ااز کناراین موضوع عبور می کنند.سایتهای خبری می توانندبه عنوان اهرم فشارعمل کرده وبا واقع بینی وحساسیت موضوع آـلودگی هوامسئولین استان را مثلا در روزهایی که ادارات ومدارس بایدتعطیل شوندرا تحت فشار قرار دهند تا این امرصورت گیرد.

سید

۲۲:۳۰ - ۱۳۹۵/۰۹/۰۸

پاسخ

باید فضای غبار آلود افکار اصحاب رسانه پایتخت نشینان پاک شود تا مردم دیگر استان ها دیده شوند . شیشه عینک مدیر مسئولان روزنامه ها ی پایتخت کدر شده .

ناشناس

۰۸:۳۴ - ۱۳۹۵/۰۹/۰۹

پاسخ

درود و احسنت بر شما

تمام حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به شوشان است و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.

طراحی و تولید: ایران سامانه