ملاحظاتی پیرامون منشور حقوق شهروندی ریاست جمهوری

سخنرانی در دعوت کانون وکلای خوزستان

شوشان - دکتر آقایی جنت مکان دانشیار دانشگاه شهید چمران اهواز

درود بر دوستان و همکاران ارجمند. در خصوص منشور حقوق شهروندی لازم می‌دانم نکاتی را به عرض برسانم. نخست آنکه، منشور کاملا قانونی و اخلاقی و شرعی است. منشور کاملا متکی به اسناد بین المللی، اسناد فرادستی ملی و قوانین و مقررات دیگر است. نگاهی به مستندات و منابع قانونی در ذیل هر ماده منشور گویای این امر است. اصول متعدد قانون اساسی از جمله اصول ۱۱۳ و ۱۳۴ به رییس‌جمهور این حق را می دهند که در راستای پاسدار ی از قانون اساسی تدابیر لازم را به کار بگیرید. منشور از نطر حقوقی سند یا برگه ای است که در آن سیاست ها، خط مشی ها، استراتژی ها و... بیان می شود.

منشور یک‌مانیفست است که در آن برنامه ها و اهداف یک‌ حکومت بیان می شود. برای مثال در انگلستان خط مشی دولت در سندی به نام Green paper مشخص و اعلام می شود. در طول تاریخ منشور های زیادی داشته ایم لازم هم نیست آن را با قانون، آیین‌نامه، بخشنامه یا دستورالعمل شبیه سازی نماییم.

دوم، منشور کاملا مطابق با موازین اخلاقی دینی و انسانی است. بسیاری از عبارت منشور بر گرفته از کتاب های آسمانی به ویژه آیات قرآن و روایات می باشد. آیات قرآن از جمله آیه و [لقد كٓرٓمنا بني آدم] بیان گر این امر است.

سوم، محتویات منشور کاملا برابر و منطبق بر معارف و اموزه هاي ملی است. کاوشی کوتاه در معانی شعر و ادب فارسی معلوم می سازد مقررات منشور بیان دوباره مضامین شعر و ادب فارسی است. برای نمونه حق دادخواهی موضوع ماده ۵۶ منشور مصداق این شعر پارسی گوی شیرین سخن فردوسی است‌ که می فرماید

در داد بر دادخواهان مبند

ز سوگند بگذر، نگهدار پند

چهارم، مقررات منشور هماهنگ با اسناد و مقررات بین‌المللی است. مقررات منشور جمع بین مقررات حقوق بشر بین المللی، حقوق بشردوستانه بین المللی و حقوق کیفری بین المللی است. به عبارت دیگر دیگر منشور درصدد است تا حقوق ایران را اعتلا بخشیده و آن را به استاندارد های بین المللی نزدیک نماید.

پنج، منشور به دنبال ایجاد حکمرانی مطلوب، شفاف سازی امور، گردش آزاد اطلاعات و پاسخگو کردن قوه مجریه است.

ششم، منشور در ۱۲۰ ماده در ۲۲بخش به ازای هر وزارتخانه و معاونت ریاست جمهوری تهیه و تنظیم شده است.

هفتم، مقررات منشور دارای ضمانت اجراهایی لازم و کافی است زیرا منشور تاسیسی نیست بیانی است، یعنی اینکه مقررات منشور پیش تر در قوانین مختلف دارای صیانت اجرای لازم ‌ وكافی هستند. شکنجه در قانون مجازات اسلامی جرم است. نادیده گرفتن حقوق دادرسی عادلانه و منصفانه با ضمانت اجرایی های مختلف همراه است و....

هشتم، منشور انسانی است یعنی اینکه به دنبال اعتلای انسانی است شاید یکی از دلایل مخالفت های احساسی با این‌ منشور همین امر باشد.

نهم، منشور ضد تمامیت خواهی و اقتدارگرایی است.‌

دهم، منشور نیازمند دو چیز است: یک آگاهی بخشی،  دوم ‌مطالبه گری.‌

از حوصله تان سپاسگزارم