صادق زيباكلام
كمتر شخصيت انقلابي را ميتوان سراغ گرفت كه به سرنوشت غمانگيز آيتا... هاشمي در طول حياتش دچار شده باشد. مرحوم آيتا... هاشميرفسنجاني از يك سو بيشترين تلاشها را در مبارزه با رژيم شاه نمود، سالها به گوشه زندان افتاد، تبعيد شد، شكنجه شد، مخفيانه زندگي ميكرد تا سرانجام انقلاب به ثمر رسيد. بعد از انقلاب هم بيشترين تلاش وخدمات را براي نظام انجام داد. يكي از بالاترين خدمات وي به ايران پايان بخشيدن به جنگ با عراق بود. معذالک كسي که آن كارنامه درخشان را درخدمت به نظام داشت در دو دهه پاياني حياتش مورد بيحرمتيهاي باورنكردني، انواع توهينها، بيمهريها وجفاها قرار گرفت. اتهام وجسارتي نمانده بود كه تندروها به وي نسبت ندادند. اين افراد زماني كه مرحوم آيتا... هاشمي سرگرم مبارزه با شاه بود، هنوز از مادرمتولد نشده بودند. اما به خودشان اجازه دادند هر چه از دهانشان درميآمد، به آیتا... هاشميرفسنجاني بگويند. علت خشم تندروها نسبت به آن مرحوم مشخص بود.
آيتا... هاشميرفسنجاني در دو دهه آخر حياتش به تدريج به اين درك رسيد كه تندروي چون موريانه انقلاب را از درون جويده و آن را از بين ميبرد. او به فراست دريافت كه بزرگترين خطري كه آينده ايران اسلامي را تهديد ميكند، نه اقتصادي، نه سياسي، نه اجتماعي، نه كمبود آب و باران است و نه هيچ تهديد خارجي است، بلكه آنچه بالاترين خصم نظام ايران است در حقيقت تندروي است، تندروي در داخل كشور نسل بعد از انقلاب را از انقلاب جدا ميسازد و درخارج از كشور هم جهان ومنطقه را عليه ايران اسلامي بسيج ميكند. هر قدر او بيشتر دريافت كه تندروي چه اثرات منفیای براي انقلاب دارد، بيشتر اصرار داشت كه از تندروي فاصله بگيرد و نه تنها خودش فاصلهگرفت، بلكه در برابر تندروها تا آنجا كه ميتوانست ايستاد. از اين نكته هم نميتوان گذشت كه از زماني كه وي دريافت تندروي چه آفتي براي انقلاب دارد، با تمام توان و با وجود تمام تيغ و تيشههايي كه تندروها به ایشان وارد كردند، برسر موضعي كه به آن رسيده بود، مردانه ايستاد. روحش شاد و راهش پر رهرو باد.