پایان فراستی، مشهورترین منتقد ایرانی؟

صبح روز گذشته محمود گبرلو سردبیر و مجری برنامه هفت در گفتگو با سایت سوره سینما اعلام کرد که از این پس دیگر فراستی به عنوان منتقد ثابت با برنامه هفت همکاری نخواهد کرد. این پایان چند سال تسلط بی‌پایان فراستی بر تک برنامه سینمایی زنده تلویزیون و مهمترین رسانه سینمایی ایران بود. حالا دیگر جمعه شب‌ها در بخش انتهایی هفت نباید منتظر نوع نشستن خاص فراستی بر روی صندلی محبوبش و شنیدن تعابیر جالب و تند او در مورد فیلم‌ها و سینماگران ایرانی باشیم.

فراستی با هفت جیرانی به تلویزیون آمد و لحن رک و نقادی صریح او، در آن روزگار برای تلویزیون ایران و همه کسانی که به تعارفات معمول برنامه‌های زنده تلویزیونی و سینمایی آشنایی داشتند یک غافلگیری بزرگ بود. فراستی با کسی تعارف نداشت و شدیدترین انتقادات را با زبانی غیرمتعارف به سمت فیلم و سینماگری که دوستش نداشت روانه می‌کرد. تعبیر تند فراستی در مورد آخرین فیلم مسعود کیمیایی اوج کلام صریح و تند فراستی در مورد برخی از سینماگران ایرانی بود. تعبیری که برای او دردسرساز شد و انجمن منتقدان ایران در بیانیه‌ای تند اعلام کرد که نظرات فراستی فقط نظرات شخصی اوست و فراستی اصلا منتقد نیست.

هفته بعد فراستی به هفت نیامد تا شایعه ممنوع شدن حضورش در هفت تقویت شود. اما جمعه هفته بعد در بخش انتهایی برنامه، دوباره مرد موبور و ریشوی سینمای ایران  روی صندلی‌اش نشست و با لبخندهای معروفش از فیلم آن هفته استقبال کرد. فیلمی که به نظر او ماقبل نقد بود و بازیگرانش همه مقوا بودند و کارگردانی در آن بیشتر به یک شوخی شبیه بود.

با تغییر جیرانی محور برنامه هفت، تصور می‌شد که فراستی هم جایگاه خاص خود را از دست خواهد داد؛ اما اولین برنامه هفت گبرلو با حضور دوباره فراستی پایانی بر همه شایعه‌ها بود.در تمام این مدت خیلی از سینماگران ایرانی به دلیل حضور فراستی در برنامه و هراس از نشستن در مقابل او، از حضور در هفت سرباز زدند اما فراستی کاری به حواشی سینمای ایران نداشت. سینمای داستان گو سینمای ایده‌الش بود و با سینمای روشنفکری و سینمای به تعبیر خودش ارزشی نفتی به شدت مخالفت می‌کرد.

حضور دائم و همیشگی فراستی در همه این سال‌ها در مطرحترین رسانه سینمایی کشور، نگاه فراستی به سینما را به تکرار انداخته بود و این دیگر چیزی نبود که شایعه رسانه‌ها باشد. فراستی هر هفته مجبور بود در مورد همه فیلم‌های روی پرده اظهارنظر کند و علاوه بر اینکه دیگر نگاه صریح و رکش غافلگیرکننده نبود، تکرار تئوری‌های سینمایی‌ محبوبش و نگاه به همه فیلم‌ها از چند زاویه خاص، فراستی را دیگر مثل گذشته محبوب باقی نمی‌داشت.

گبرلو در مصاحبه دیروزش گفته بود که از همان ابتدای ورودش به هفت تمایل داشته است تا از نظر منتقدان مختلفی درباره مسائل سینمایی و نقد فیلم‌ها استفاده کند و حالا این فرصت فراهم شده است.

فراستی در این ماه‌های اخیر یک تریبون ثابت دیگرش را هم از دست داده است: نشست «عصر اقتباس» که هر هفته در محل بنیاد ادبیات داستانی با حضور او برگزار می‌شد.بعد از چند ماه حضور فراستی به صورت رسمی در رسانه‌ها اعلام شد که از این پس فراستی در برنامه‌های آنها شرکت نخواهد کرد و یک دلیل خاص هم برای این مساله از سوی بنیاد ادبیات داستانی رسانه‌ای شده بود: تاخیر و بی‌نظمی در رفت‌وآمد.

فراستی مرد جنجال‌های نقد سینمایی است. چند شب پیش در برنامه ققنوس، برنامه‌ای که از سوی جایزه گفتمان انقلاب اسلامی به روی آنتن شبکه چهار برده می‌شود شرکت کرده بود و به شدت به برخی از سیاست‌های سینمای ارزشی در این سالها حمله برده بود و گفته بود که" ابتذال ارزشی‌ها در سینما به دلیل نابلدی آنها در سینماست" برنامه‌ای که به نقل از سایت رسمی برنامه ؛ سینما انقلاب منجر به واکنش مجری و سردبیر برنامه هفت شده بود و او آوردن فراستی به برنامه ققنوس را اشتباه دانسته بود.

بحث معروف فراستی در مورد فرم و محتوا هم در این سالهای اخیر برای او حاشیه ساز شده است.

فراستی فارغ التحصیل  اقتصاد سیاسی و جامعه شناسی از فرانسه است و خود را شاگرد مستقیم شهیدآوینی می‌داند و معتقد است که آوینی در سینمای ایران درک نشده است.خیلی‌ها توجه اواخر عمر شهیدآوینی به فیلمساز معروف آمریکایی هیچکاک را تحت تاثیر فراستی می‌دانند.

حالا دیگر شهرت فراستی در سینمای ایران از خیلی از سینماگران ایرانی بیشتر شده است، در روزگاری که نقد در سینمای ایران بیشتر به یک حاشیه مزاحم تعبیر می‌شود، فراستی منتقد خودش تبدیل به یک عامل مهم در سینمای ایران تبدیل شده است. رایج است که خیلی از تهیه‌کننده‌ها قبل از نمایش فیلمشان آن را به فراستی نشان می‌دهند تا علاوه بر اینکه از حملات تند او قبل از اکران فیلمشان آگاه شوند، ذائقه سینمایی مخاطبان ایرانی را هم بسنجند. یکی از این تهیه‌کنندگان، یک شب در غیاب فراستی در برنامه هفت به عنوان یک استدلال در خوب بودن فیلمش گفت: فراستی فیلم را دیده است و خوشش آمده است. حالا دیکر فراستی در برنامه هفت  حضور ثابتی ندارد. روزگار اوج فراستی تمام شده است؟