سید محمد طاهر موسوی زاده
با بالا گرفتن بحران آلودگي هوا در كلانشهرهاي كشور در سال ۱۳۷۴ و جهت ايجاد حساسيت در مردم و جلب مشاركت آنها براي حفظ محيط زيست، كنترل و دفع آلودگي هوا، صرفهجوئي در مصرف، بهويژه مصارفي كه به آلودگي هوا و تخريب محيط زيست منجر ميگردد، روز ۲۹ ديماه بهنام روز هواي پاك و هفتهِ منتهي به اين روز بهنام هفته هواي پاك نامگذاري شده است تا ضمن بالا بردن آگاهي ها نسبت به موضوع هواي پاك و زيانهاي آلودگي هوا، نقش بسيار تأثير گذار مردم در جلوگيري از آلودگي هوا يادآوري شود.
آلودگي هوا سالانه جان ميليونها نفر را ميگيرد و افزايش آن موجب افزايش اختلالات ذهني و ژنتيكي، تنشهاي عصبي حمله قلبي، سرطان و كاهش عمر نسبت به گذشته شده است و بارانهاي اسيدي ناشي از آلودگي هوا به بروز بيماريهاي تنفّسي، مسموم شدن آبهاي زيرزميني، تخريب فضاي سبز و فرسايش بناهاي تاريخي منجر ميگردد، در آلودگي هوا اگرچه عوامل طبيعي همچون آتش فشانها و طوفانهاي طبيعي نيز سهم دارند ليكن عامل عمده آلودگي هوا بخصوص در شهرها و مناطق مسكوني ناشي از تمدني است كه در جهت تأمين هرچه بيشتر منافع كلان سرمايه داران حريص و طمّاع نظام سرمايه داري در حال گسترش است و از آسيب آن خشكي و دريا و فضا و انسان و حيوان و گياه در امان نيستند.
انسانها با مصرف سوخت در صنايع و خودروها، اصلي ترين عامل آلودگي هوا شناخته مي شوند و طبيعي است كه كشورهاي صنعتي و صاحبان كارخانجات بزرگ كه تنها به منافع خود مي انديشند در آلوده سازي هوا بيشترين نقش را دارند.
گفتني است كه امريكا به عنوان بزرگترين آلوده كننده هواي كره زمين تاكنون بيشترين بي اعتنائي را به معاهدات جهاني براي كاهش آلودگي هوا از خود نشان داده است.
گزارش مسئولين نشان مي دهد كه در كشور ما بخش حمل و نقل بدليل وفور خودروهاي فاقد كيفيت، فرسوده و يا معيوب عامل عمدهِ آلودگي هوا به ويژه در كلان شهرهاست و سهم خودروهاي شخصي در اين ميان حدود ۶۰ درصد است و به همين علّت در غالب شهرهائي كه تراكم جمعيّت و خودرو در آن بالاست، مردم به ندرت از هواي پاك برخوردارند، بنابراين گرچه وظيفهِ دولت در سامان بخشي عوامل آلوده كنندهِ هوا مهم و انكار ناپذير است ليكن، بر اساس اين آمار دارندگان وسيلهِ شخصي در صورت استفاده از وسايل عمومي حمل و نقل در شهرها مي توانند نقشي بسيار تأثير گذار در جلوگيري از آلودگي هوا داشته باشند.
ناگفته نماند كه آلودگي هوا در مناطقي چون استانهاي گرفتار ريزگردها و بارانهاي اسيدي ناشي از آلاينده هاي نفتي و مانند آن، عمدتاً به ناتواني سهل انگاري و خيانت مسئولين فاقد صلاحيتي مربوط مي شود كه انتصاب و ابقايشان براساس روابط بوده و دستگاههاي نظارتي با اعمال ضوابط در اينگونه عزل و نصبها مي توانند مشكلات زمين ماندهِ اين مناطق را در موضوع آلودگي هوا حل كنند.