دکتر مهرعلیزاده ، از جهره های اصلاح طلب خوزستان اخیرا در پایگاه خبری شوشان در یادداشتی با عنوان" دموکراسی توافقی در مقابل دموکراسی رقابتی و انتخابات ایران" ، شکل گیری دموکراسی توافقی(تقسیم قدرت بر مبنای قوم، نژاد و خرده فرهنگ ها و ...) را از چالش های اساسی استان خوزستان می داند و آن را عامل افزایش ناکارآمدی نهادهای سیاسی و اقتصادی جامعه برای توسعه کشور ارزیابی می کند.

با توجه به اینکه علل شکل گیری چنین گفتمانی در یادداشت ایشان تشریح نشده است، این سوال مطرح می شود که تشکیل مدل های انتخاباتی مبتنی بر دموکراسی توافقی و انتخاب بر اساس معیارهای قومی صرفا به دلیل عدم توسعه سیاسی فرهنگ ها و خرده فرهنگ ها می باشد؟ و شیوه حکومتداری نقشی در تقویت یا تضعیف انگیزه قومی در انتخابات ایفا نمی کند؟

واقعیت این است که جغرافیای ایران دارای تنوع مختلفی از اقوام، فرهنگ ها و خرده فرهنگ ها می باشد، لذا انتخاب براساس معیارهای محلی، قومی و مذهبی از دیرباز در کشور وجود داشته است، آنچه این نوع انتخاب را سلبی می کند، شیوه کاملا احساسی و ناآگاهانه و یا مبتنی بر نفع گروهی در مقیاس اندک آن است.

اما صرفه نظر از این نوع انتخاب، در برخی از مناطق کشور، با وجود رشد آگاهی های اجتماعی، سیاسی و گسترش وسائل ارتباط جمعی، کماکان شاهد شکل گیری نوعی از گفتمان مبتنی بر انگیزه های محلی، مذهبی و قومی هستیم که آگاهانه و واکنشی در مقابل شیوه حکومتداری جریان های مطرح کشور می باشد.

این گفتمان محلی مانند گذشته جهل محور و یا منفعت محور در مقیاس کوچک نیست. بلکه توسط نخبگان و فعالان اجتماعی هدایت می شود. با توجه به گستردگی بحث، برخی عوامل شکل گیری چنین گفتمانی از زاویه توسعه ای بررسی می شود.

1- عدم شکل گیری شیوه حکومت داری مختلف:

وجود شیوه های حکومتداری مختلف از نتایج ایجابی انتخابات کشور بویژه انتخابات ریاست جمهوری می باشند. که معمولا مردم ساکن در مناطق مرکزی، اثرات آن را در زندگی خود زودتر و بیشتر لمس می کنند.

اما در شهرهایی با ترکیب قومی و مذهبی مختلف که غالبا از مرکز فاصله دارند، به چند دلیل، الگوهای حکومتی مختلف با تغییر دولت ها اصولا عینیت پیدا نمی کند.

وجود نابرابری های اجتماعی در توزیع فرصت ها (قدرت و ثروت)، توجه بیشتر به مرکز و در مقابل توسعه نامتوازن و استمرار محرومیت ها در مناطق دورتر، در همه دولت های اصولگرا و اصلاح طلب وجود داشته و از عمده ترین موانع شکل گیری و احساس وجود شیوه حکومتداری مختلف در کشور می باشند.

2- نگاه سودجویانه به منابع محلی:

الگوی توسعه پایدار از قدمتی بیش از 60 سال در جهان برخوردار است. اما کشور ما به دلیل نگاه بخشی و سودجویانه به منابع محلی و شیوه بهره برداری از آنها، فاقد چنین الگویی است. بهره برداری و مدیریت غیراصولی منابع، و وضعیت بحرانی محیط زیست شاهدی جدی بر این مدعاست.

بهره برداری بی رویه از منابع نفتی و به تبع آن آلودگی هوا، آب و خاک، طرح های به ظاهر توسعه ای نظیر نیشکر، طرح های انتقال آب بین حوزه ای برای آبادانی فلات مرکزی و کمبود آب سالم در مقیاس آشامیدنی و بحران هایی مانند گرد و خاک همگی از نگاه سودجویانه به منابع محلی نشات می گیرند.

این بحران ها که بعضا قدمتی بیش از دو دهه ای دارند، نتیجه شیوه حکومتداری یک جریان نیستند. بلکه همه دولت ها با هر گرایشی در ایجاد و یا بی توجهی در رفع آنها سهیم بوده اند.

3- ضعف گفتمان های اصولگرایی و اصلاح طلبی در مقیاس محلی:

یکی از مشکلات گفتمان های اصلاح طلبی و اصولگرایی در کشور این است که گفتمان های یادشده با وجودیکه ناظر بر مسائل کلان و مقیاس ملی هستند. اما منافع آنها غالبا به دلیل مشکلات ساختاری و مدیریتی کشور، محدود به مرکز و مناطق نزدیک به آن است.

تجربیات انتخابات گذشته و حضور هر یک از جریان ها در قدرت نشانگر آن است که هیچ کدام از جریان های اصلی کشور در مقیاس محلی چیزی برای ارائه کردن نداشته و بعضا با وجود نمایندگی چهره های اصولگرا یا اصلاح طلب از میان فرهنگ ها و خرده فرهنگ ها، لیکن گفتمان آنها غالبا در تقابل و تعارض با مطالبات و گفتمان های محلی بوده اند.

از این رو، ریشه بسیاری از انگیزه های قومی در انتخابات صرفا به دلیل توسعه نیافتگی سیاسی فرهنگ ها و خرده فرهنگ نیست. بلکه ریشه چنین رویکردی در مرکز کشور و نوع نگاه جریان های سیاسی غالب به مناطق با ترکیب جمعیتی قومی و مذهبی مختلف می باشد. و لاجرم راه حل آنها را نیز باید در مرکز جست وجو کرد.

متاسفانه این عوامل که غالبا از زاویه توسعه ای به آنها نگریسته شده است به عاملی بنیادین جهت تشدید اختلافات و عدم اعتماد فرهنگ ها و خرده فرهنگ های موجود در حوزه های انتخابی به یکدیگر و تلاش آگاهانه جهت حذف یکدیگر در تمام عرصه ها نظیر انتخابات شده است

برچسب ها: هادی اهوازیان

X Share

Stumble Upon Delicious Cloob

Digg

تمام حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به شوشان است و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.

طراحی و تولید: ایران سامانه