شناسایی ۱۱۰‌هزار کودک بازمانده از تحصیل

نگین باقری: یک روز بعد از روز جهانی مبارزه با كار كودكان علاوه بر اینکه باز ماندن از تحصیل کودکان مورد بحث و بررسی قرار گرفت،بر توجه به کار کودکان اتباع بیگانه و محرومیت مضاعف آنها نیز تاکید شد. قائم مقام وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در چهارمین جلسه شورای ساماندهی کودکان کار و خیابان با اشاره به وجود ۱۰ تا ۱۲‌میلیون حاشیه نشین در ایران عنوان کرد: «حاشیه‌نشینی عوارض زیادی برای کودکان در این مناطق دارد.» در این جلسه معاون رفاهی وزارت رفاه از شناسایی ۱۱۰‌هزار کودک بازمانده از تحصیل خبر داد. در اظهار نظری جداگانه مدیر عامل جمعیت امام علی (ع) نسبت به سلامت کودکان زباله‌گرد هشدار داد و مدیرعامل انجمن حمایت از زنان و كودكان پناهنده در گفت‌و‌گویی از رنج مضاعف کودکان کار پناهنده سخن گفت.

معضل کودکان کار و خیابان بحث دیروز و امروز نیست. بارها و بارها با طرح‌های ضربتی کودکان خیابانی جمع‌آوری شده، ولی دوباره شاهد حضور آنها در سطح شهر هستیم. اکنون حاشیه‌نشینی و زباله‌گردی برخی از این کودکان زنگ‌ خطر را به صدا درآورده است. روز گذشته چهارمین جلسه شورای ساماندهی کودکان کار و خیابان برگزار شد. در این نشست قائم مقام وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت که حدود ۱۰ تا ۱۲‌میلیون جمعیت حاشیه‌نشین در کشور وجود دارد که عوارض زیادی را برای کودکان کار در این مناطق ایجاد کرده است.

ابوالحسن فیروزآبادی به تغییرات رشد جمعیتی اشاره کرد و موضوع کودکان کار را حائز اهمیت دانست. او عنوان کرد: حاشیه‌نشینی عوارض زیادی برای کودکان در این مناطق دارد و ایجاد 10 تا ١٢‌میلیون جمعیت حاشیه‌نشین تغییرات سریع جمعیتی را در این مناطق ایجاد کرده است. در این جلسه نمایندگانی از سازمان‌های مردم نهاد و همچنین دستگاه‌های دولتی به منظور حل مساله کودکان کار حضور داشتند. از جمله آنکه معاون رفاهی وزارت رفاه آماری را از تعداد کودکان بازمانده از تحصیل ارائه کرد. به گفته احمد میدری در جریان طرح شناسایی بازماندگان از تحصیل ۱۱۰‌هزار کودک شناسایی شدند که ۵۵‌هزار نفر آنها تحت پوشش نهادهای حمایتی قرار گرفتند. او به ایسنا گفت: 55‌هزار نفر از این کودکان تحت پوشش نهادهای حمایتی کمیته امداد و بهزیستی هستند، طوری که حدود ۳۸‌هزار کودک تحت پوشش بهزیستی ۲۵‌هزار تحت پوشش کمیته امداد و هشت‌هزار تحت پوشش هر دو نهاد قرار دارند. بر اساس این گزارش «زباله گردی» به عنوان بدترین اشکال کار کودک نیز مطرح شد و نماینده سمن جمعیت امام علی (ع) نتایج یک پژوهش را که در مورد بیش از 600 کودک زباله جمع کن بود، ارائه کرد.

جمعیت امداد دانشجویی مردمی امام علی‌(ع) سال‌هاست که برای کودکان کار و خیابان دل می‌‌سوزاند و تاکنون در این راستا گام‌های موثری برداشته است. روز گذشته مدیرعامل جمعیت امام علی (ع) با اشاره به اینکه فقر و مسائل ناشی از آن به دلیل سیاست‌های غلط به وجود می‌آید، بیان کرد: برای مثال سیستم غلط جمع‌آوری زباله در تهران وجود دارد. این زباله‌ها و پسماندها افراد زیادی را از شهرهای اطراف به اینجا می‌کشاند. زهرا رحیمی ادامه داد: کودکان زباله‌گرد روزانه ۱۰ تا ۱۵ ساعت با حقوق بسیار اندک و در مجاورت تعفن و آلودگی شهری و همزیستی با موش‌ها و اقسام حشرات موذی کار می‌کنند. او اظهار می‌کند: این سیستم غلط باعث مبتلا شدن آنها به انواع بیماری‌ها می‌شود. به گزارش ایسنا، او در ادامه عنوان کرد: هم اکنون در یکی از نواحی جنوبی تهران، یک حاشیه جدید در حال شکل‌گیری است. عده‌ای با مهاجرت از بلوچستان و پاکستان با انگیزه بازار کار گلفروشی وارد آن منطقه می‌شوند. این بازار کارهای کاذب باعث مهاجرت‌هایی می‌شود که باید در مبدا به آن فکر کنیم.

کافی است پای کودک کاری در میان باشد. حال از هر قوم و نژادی که بود، باید برای بهبود وضعیتش تلاش کرد. «آسیب‌پذیری کودکان کار مهاجر و پناهنده از دیگر کودکان کار بیشتر است.» این اظهار نظر روز گذشته توسط مدیرعامل انجمن حمایت از زنان و کودکان پناهنده انجام شد. به گفته فاطمه اشرفی كار این كودكان سطوح مختلفی دارد؛ هم بیرون از خانه و هم داخل خانه ناچارند که كارهایی را انجام دهند، به گونه‌ای كه بسیاری از این كودكان در كارگاه‌های خانوادگی كار می‌كنند. البته این مسائل با کودکان کار ایرانی مشترک است، اما یکی از مهم‌ترین پدیده‌هایی که امروز به ویژه در شهرهای بزرگ با آن مواجهیم، کودکانی است که از مرزهای شرقی قاچاق می‌شوند. او معتقد است: این بچه‌ها در کودکی مسئولیت و سرپرستی تامین اقتصادی خانواده‌هایشان را برعهده دارند و ممکن است با توجه به فضای نامناسب کشورشان از طریق روش‌های غیرقانونی وارد ایران شوند. به گزارش خبر آنلاین، مدیرعامل انجمن حمایت از زنان و کودکان پناهنده بیان می‌کند: کودکان مهاجر راه‌های سخت و ناهمواری طی می‎‌‎کنند و سوءاستفاده‌های نگران‌کننده‌ای از آنها می‌شود، حتی بعد از رسیدن به ایران وضعیتشان بهتر نمی‌شود و سوءاستفاده از این بچه‌ها توسط کارفرماها ادامه پیدا می‌کند.

یک فعال حقوق کودک درباره حاشیه نشینی کودکان کار و خیابان در گفت‌وگو با «آرمان» می‌گوید: حاشیه نشینی مساله‌ای است که برابر با محرومیت است. بنابراین اولین اتفاقی که در مناطق حاشیه‌نشین برای ساکنان و از جمله کودکان می‌افتد بی بهره بودن از نیازهای اولیه مانند داشتن سرپناه مناسب، دسترسی به آب آشامیدنی سالم و از مهم‌تر آموزش است. ثریا عزیزپناه عنوان می‌کند: در واقع حاشیه‌نشینی توام با عدم برخورداری از فرصت‌های برابر است. او بیان می‌کند: زمانی که کودکان حاشیه‌نشین در سنین آموزش دسترسی به آموزش نداشته باشند با محرومیت‌های بعدی نیز مواجه می‌شوند؛ یعنی فاقد مهارت و آموزش هستند و با گسترش و ادامه این مساله آنها همچنان در فقر باقی می‌مانند، چرا که آینده شغلی آنها تحت تاثیر بی‌سوادی است و در طول زمان با تنش اساسی مواجه می‌شوند.

 شاید این مهم‌ترین مساله حاشیه‌نشینی باشد. عزیزپناه اظهار می‌کند: دومین مشخصه، محرومیت معیشتی خانوارهای ساکنان مناطق محروم است که مجبورند کودکان خود را به عنوان نیروی کار وارد بازار اشتغال کنند. او با ذکر مثالی می‌افزاید: بخشی از این کودکان قطعا مشغول مشاغل سختی مانند زباله گردی هستند. این شغل فوق‌العاده آسیب رسان است، به دلیل اینکه به سلامتی کودکان لطمه وارد می‌کند و از طرف دیگر اکثر آنها سوء تغذیه داشته و از درمان هم محروم هستند. بنابراین این مساله مزید بر علت می‌شود. به گفته عزیزپناه نوع، ساعت و محل کار زباله گردی، این شغل را در زمره سخت‌ترین مشاغل در حوزه کودکان کار و خیابان قرار می‌دهد. این فعال حقوق کودک با بیان اینکه سال هاست که در مورد این معضل صحبت می‌کنیم، خاطرنشان می‌کند: برخی افراد در شهرداری حقوق کودکان را در نظر نمی‌گیرند و از آنجایی که بخشی از این کودکان غیر ایرانی هستند عملا از لحاظ قانونی هم دستشان به جایی بند نیست. او تاکید می‌کند: بنابراین سختی کار زباله‌گردی به دلیل محیط آسیب ساز و آلوده بسیار برای این کودکان طاقت فرساست، چرا که آنها عملا در شب مشغول زباله گردی هستند. عزیزپناه می‌گوید: باید هر چه زودتر به وضعیت کودکان مهاجر و حاشیه‌نشین رسیدگی کرد، چرا که وضعیت نا بسامان آنها تبعات ناگواری را به همراه دارد.