118 سال پیش، جمعی از روحانیون، اندیشمندان و تجار ایرانی که از سلطه خارجی ها بر بازار لباس ایران به ستوه آمده بودند، دست در دست یکدیگر گذاشتند و با تاسیس "شرکت اسلامیه" به تولید پارچه و لباس ایرانی پرداختند.

دکتر زهرا نظری مهر* - "سالانه ۲.۵ میلیارد دلار پوشاک قاچاق به کشور وارد می‌شود"(1) ؛ این یعنی یک ششم کل حجم ارزی قاچاق کالا در ایران و این یعنی فاجعه اقتصادی و حتی اجتماعی و فرهنگی.

118 سال پیش، جمعی از روحانیون، اندیشمندان و تجار ایرانی که از سلطه خارجی ها بر بازار لباس ایران به ستوه آمده بودند، دست در دست یکدیگر گذاشتند و با تاسیس "شرکت اسلامیه" به تولید پارچه و لباس ایرانی پرداختند. این آغاز نهضت خودکفایی ایران در عصر جدید بود. محصولات شرکت اسلامیه در اندک زمانی مورد استقبال مردم ایران قرار گرفت و واردات لباس و پارچه های خارجی، به شدت کاهش یافت.

هر چند به علل متعددی از جمله عدم حمایت دولت وقت از این حرکت ملی، شرکت اسلامیه در نهایت متوف ماند ولی این تجربه ، موتور محرک صنعت نساجی ایران در سال های بعدی شد و کشورمان برای دهه ها عنوان قطب نساجی منطقه خاورمیانه را به خود اختصاص داد. دهها کارخانه در نقاط مختلف کشور به تولید انواع پارچه، لباس و پتو پرداختند و هزاران نفر در رشته نساجی تحصیل کردند.

با این حال، عدم نوسازی صنعت نساجی در ایران از یک سو و برنامه ریزی صحیح برخی کشورها مانند ترکیه برای ورود به صنعت نساجی از سوی دیگر باعث شد که ناگهان چشم بگشاییم و ببینیم از بازار 7 میلیارد دلاری پوشاک در ایران، تنها 2 میلیاردش در اختیار تولید کنندگان داخلی است و باقی آن متعلق به خارجی هاست که نیمی از واردات نیز به صورت قاچاق انجام می شود!(2)

واقعیت این است که هر گاه واحدهای تولید داخلی توانسته اند با اتکا به نیروهای داخلی و تجهیز دستگاه های تولیدی شان به امکانات مدرن امروزی، به تولید پارچه و لباس بپردازند، بسیار مولق بوده اند. موفقیت چند برند معدود لباس داخلی نیز مؤید این مدعاست.

اما از آنجا که نوسازی صنعت نساجی در کشور بسیار هزینه بر است، بخش خصوصی فعال در این عرصه که به ویژه در دهه های اخیر تضعیف مالی هم شده است ، قادر به تامین مالی این فرایند نیست.
نتیجه نیز این می شود که کارخانه های نساجی تعطیل می شوند و تولید لباس، از حالت صنعتی و حرفه ای به سطح کارگاه های کوچک تنزل می یابد که نه R&D دارند، نه برندینگ بلدند، نه توان تجهیز دارند، نه امکان صادرات دارند و نه در کیفیت و قیمت، توان رقابت با محصولات خارجی، اعم از قاچاق و غیر قاچاق.

در چنین شرایطی، مشتری متعارف که طبیعتاً کیفیت و قیمت برایش مهم است، به سمت محصولات خارجی می رود.

به نظر می رسد وزارت صنعت، معدن و تجارت، فارغ از این دولت و آن دولت، به وظیفه خود در زمینه احیای صنعت نساجی در ایران ، که سال ها صنعت بومی این کشور شده بود، به درستی عمل نکرده است.
اگر راهبرد درستی در این زمینه اتخاذ می شد و صنعت زمین خورده نساجی به مدد هزاران متخصص داخلی که در دسترس هستند، دوباره قد علم می کرد، اکنون نه تنها مردم ایران، با افتخار لباس های با کیفیت و زیبای ایرانی پوشیده بودند، نه تنها واردات لباس های خارجی به حداقل می رسید، نه تنها قاجاق منسوجات مهار می شد، بلکه ایران صادر کننده محصولات نساجی هم بود.

صورت مسأله بسیار ساده است: لباس بیشترین حجم قاجاق را تشکیل می دهد.
راه حل نیز مشخص است: باید صنعت نساجی ایران مدرن و احیا شود.

نساجی به ویژه نوع مدرن و امروزی آن، هر چند صنعتی پیچیده است اما نه به اندازه ای که توان داخلی از عهده آن بر نیاید. برای کشوری که متخصصان آن به راحتی توانسته اند در زمینه علوم نوینی چون نانوتکنوژی و هسته ای سرآمد باشند، تولید لباس و پارچه که از دیرباز در این کشور مرسوم بوده است، که بسیار سهل الوصول است چرا که هم زیرساخت هایش موجود است، هم نیروی آموزش دیده و تحصیل کرده فراوان داریم و هم بازار 80 میلیونی در داخل.

تا وزارت صنعت،معدن و تجارت به طور جدی وارد عرصه نشوند و طرحی نو برای نوسازی و رقابت پذیری نساجی داخلی در نیندازد، قاچاق لباس و پارچه، چون خنجر پیکر اقتصاد ملی را زخم خواهد کرد.

نساجی، بیمار شده است و وزارت صنعت، معدن و تجارت که در جایگاه پزشک معالج قرار دارد، هنوز هوای بیمارش را ندارد.

*مدیر مسوول پول نیوز

برچسب ها: پول نیوز ، زهرا نظری مهر ، قاچاق

X Share

Stumble Upon Delicious Cloob

Digg

تمام حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به شوشان است و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.

طراحی و تولید: ایران سامانه