آموزش و تربیت یا فربهی در ادعا و گفتار؟!

بخش زیادی از فرزندان ما در این زمانه، به دلایل گوناگون، متاسفانه حامل خصلت ها، عادات و رفتارهایی هستند که با هنجارهای اجتماعی و خانوادگی ما تا حدود زیادی در تضاد می باشند؛ بدخوابی، عادت های بد غذایی، کم حوصلگی، پایین بودن آستانه ی تحمل، گوشه گیری، دوری از جمع خانوادگی، بی علاقه بودن به فعالیت های اجتماعی، کمی اعتماد بنفس، نداشتن مهارت های زندگی، پوشش نامناسب، بهانه گیری، عصبانیت، بی نظمی، افراط در دوستی ها، خسته از رعایت آداب معاشرت، مخالفت با سنت ها و آداب و رسوم، رفتارهای تهاجمی، تندخویی، خودراُیی و... تنها بخشی از آنهاست. همه ی این رفتارها و خلقیات باعث شده است تا نه تنها خانواده ها بلکه سطوح اجتماعی جامعه نیز دچار مشکلات و معضلاتی گردیده و به مقدار زیادی آرامش خود را از دست بدهند. البته بروز و ظهور چنین معضلاتی آنهم در سطحی وسیع و تقریبا به وسعت یک کشور(با شدت و ضعف متفاوت در مناطق مختلف کشور)، علت های شناخته شده و از آن مهمتر تجربه شده ای وجود دارد که مهمترین و زیربنایی ترین آنها؛ "آموزش و تربیت" ی است که خانواده ها و آموزش و پرورش می بایست بصورت صحیح، کامل و مسئولانه آنرا عملی سازند، ولی متاسفانه اینگونه نیست.!

امروز نه خانواده ها و نه اصلی ترین و بزرگترین دستگاه آموزشی کشور! کودکان و نوجوانان را هرگز برای زمانه ی خودشان تربیت نمی کنند(امام علی علیه السلام درحدیثی عمیق و زیبا میفرماید: لا تَقسِروا اَولادَكُم عَلى آدابِكُم، فَاِنَّهُم مَخلوقونَ لِزَمانٍ غَیرِ زَمانِكُم/ آداب و رسوم خود را به فرزندانتان تحمیل نکنید، زیرا آنان براى زمانى غیر از زمان شما آفریده شده‏ اند. شرح ابن ابى الحدید، جلد۲۰ حکمت۱۰۲) و در این امر ظریف و حیاتی، کمتر به نیازها و شاخص های زمانه ی آنها توجه دارند. آموزش ها و برنامه های تربیتی در تخصصی ترین و حساس ترین دستگاه آموزشی و تربیتی کشور به مقدار زیادی به شیوه های قدیمی و سنتی اجرا شده و در این شیوه های کهنه و مندرس و کم نتیجه، استفاده از روش های تحکم آمیز و دستوری حرف اول و آخر را می زند و هنوز علیرغم پیشرفت علوم تربیتی، جایگزین مطمئن و مناسبی عملا برای آن پیدا نشده است. هر چند در کتابها و مقالات تربیتی و سمینارها و همایش ها در این خصوص چه بسیار "ادعا و فربهی در گفتار" وجود دارد.!

دوست بودن، دوست شدن و همراه گشتن با فرزندان و کودکان و نوجوانان توسط والدین و اعضای خانواده ها و معلمان و مربیان، البته با حفظ مرزهای اخلاقی و شئونات شناخته شده و قابل احترام در مسیر آموزش و تربیت آنان، مهمترین فاکتوری است که هم اکنون به دلیل نداشتن و نبودن حوصله، شکیبایی و همچنین عدم تخصص و دانش لازم، گویی از یادها رفته و توجهی اندک نیز به آن نمی شود.

آموزش و تربیت؛ زیربنایی ترین اقدام همه ی کشورهاست که آنرا با حساسیت، مدیریت و صرف هزینه های بسیار زیاد نسبت به اقدامات دیگرشان انجام می دهند و اگر در کشور ما نیز بصورت دقیق، منسجم، برنامه ریزی شده و مستمر همراه با امکانات نرم افزاری و سخت افزاری کافی، خصوصا منابع انسانی متخصص، متعهد و دلسوز عملیاتی نشود، مطمئناً این درب همچنان بر همین پاشنه خواهد چرخید و مشکلاتی که در بالا بدان اشاره شده است، نه تنها کمتر نشده، بلکه روزبروز بیشتر و عمیق تر و بر دامنه ی آن تا مقاطع سنی بالاتر افزوده خواهد شد.