نعمت یا نغمت نفت !

شوشان - علی عبدالخانی :  یقیین در اصطلاح به اعتقاد و باور استوار و محکمی گفته می شود که اولا: مطابق با حقیقت باشد، ثانیا: احتمال خلاف در او راه ندارد.

یقیین مراتبی دارد که شامل علم یقیین، عین یقیین و حق یقیین است.

وقتی معلم جغرافی بگوید، بیروت پایتخت لبنان است، در اینجا  علم یقیین اتفاق افتاده زیرا فرض منطقی صحت گفتار معلم است.

حال اگر همان دانش آموز از شیشه هواپیما کلیتی از شهر بیروت را ببیند، یک درجه از علم اولیه ارتقاء می یابد و به مرتبه ای بنام *عین یقیین* می رسد.

فرض کنید آن دانش آموز به پایتخت لبنان سفر کند و در خیابان های آن قدم بزند، در چنین فرضی آن دانش آموز به بالاترین درجه یقینی نسبت به وجود شهری بنام بیروت دست می یابد، یعنی به مرحله ای بنام *حق یقیین* می رسد.

با این مقدمه این سئوال قابلیت طرح پیدا می کند که آیا پدیده نفت برای خوزستان و اهواز نعمت بوده است یا نغمت؟

از نگاه یک بیننده غیر خوزستانی که از داده های اطلاعاتی غیر یقینی برخوردار یا غرض ورزانه به این موضوع می نگرد، طبعاً پاسخ به این سئوال نعمت بودن نفت برای خوزستان خواهد بود.

برای نسلهایی که تراکم داده های یقینیشان همزمان با تولد نفت آغاز و به عین و حقیقت یقین دست یافته اند، پاسخ چیزی جز نغمت بودن نفت برای این استان نیست.

اگر فرض را بر این بگذاریم که اصلا نفتی در این سرزمین کشف نمی شد، در آن صورت این جلگه حاصلخیز و پر آب چه سیما و چهره ای بخود می گرفت و مردمان آن از جهت سلامتی و برخورداری مادی در چه وضعی قرار می گرفتند؟

آیا آرامش مردم و سلامت آنها که ناشی از خرمی زمین و تعادل آب و هوا و عدم تباه شدن همه چیز در میان دود و آهن و آتش و تخریب و بیماری و فلاکت و مهاجرت و ... بمراتب بیش از دستاوردهای ناموجود و شبه معدوم نفت نیست؟

از دیدگاه توسعه ای در مناطق نفتی جهان توسعه یافته، عنصر عدالت از اهمیت ویژه ای برخوردار است و سعی میشود تا میان میزان تخریب ناشی از استخراج و انتقال و سایر عملیات مربوط به نفت و گاز و تاثیر این تخریب بر محیط اطراف، معادله ای مبتنی بر عدالت و منطق ایجاد شود اما در اینجا چطور؟

طنز نیست اگر بگوییم محرومترین مناطق کشور از جهت ناآبادانی و فقدان توسعه دقیقاً مناطق باصطلاح نفتی واقع در استان هستند.

اهواز در محاصره صدها چاه و تاسیسات مختلف نفت و گاز و محیطهای اداری و پشتیبانی شرکت ملی نفت و گاز قرار گرفته است اما چه نصیبی عایدش شده است؟

تصور بکنید اگر بابت حفر هر چاه نفت و ایجاد هر مشعل گاز و واحدهای متنوع صنعت نفت یا استخراجهای صورت گرفته، تنها احداث یک واحد بیمارستان، درمانگاه، پل، پارک، کتابخانه، تصفیه خانه آب و ... بعنوان حق السهم استخراج یا آلودگی هزینه می شد، واقعا به چه درجه ای از توسعه و آبادانی و رفاه شهری و روستایی می رسیدیم. باید به این نکته توجه کرد که اصل مشکل در نگاه و تلقی بهره کشانه سیاستگذاران نفتی و عدم اعتقاد آنها به موضوع مهمی بنام حق طبیعی مردم خوزستان است.

چندین دهه است که خوزستان به ایران امنیت، نان و آبادانی می دهد و برخلاف تصور غیر یقینی آنان که تنها نگاهشان به این استان انتفاع و بهره کشی است، اما بخش عمده ای از خوزستانیان گرسنه و شهرها و روستاهایشان نا آبادان و از جهت اقتصادی بویژه در بخش آب و هوا و اشتغال در شرایط کاملا نامطلوب بسر می برند که این ناموازنه با هر توجیه و ترفند استدلال گونه هم اگر همراه بشود، نشان دهنده حقیقتی بنام تبعیض و پرده از نغمت بودن نفت بر می دارد.