چند نکته درباره سرنگونی جنگنده اسرائیلی توسط سوریه

شوشان - هادی اهوازیان :  ارتش اسرائیل شنبه 21 بهمن ماه از سرنگونی یک جنگنده خود توسط پدافند هوایی سوریه خبر داد.

این جنگنده از نوع F16 بوده که با هدف بمباران اهدافی در خاک سوریه وارد این کشور شده بود و در منطقه مرزی جولان توسط پدافند هوایی سوریه سرنگون شد. در این رابطه چند نکته قابل ذکر است.

1)جنگنده اسرائیلی حدودا سه هفته بعد از آغاز عملیات نظامی ترکیه در شمال سوریه موسوم به "شاخه زیتون" سرنگون شد.

علاوه براین یک هفته قبل (14 بهمن) یک فروند جنگنده سوخو 25 نیروی هوایی روسیه توسط گروه تروریستی موسوم به احرارالشام در منطقه ای در شرق استان ادلب با شلیک موشک دوش‌پرتاب سرنگون شد.

با توجه به فاصله زمانی بین اتفاقات یادشده، سرنگونی دو فروند هواپیمای جنگی در ارتباط کامل با تحولات میدانی سوریه بعد از عملیات نظامی ترکیه در عفرین و نیز تعاملات پشت پرده تمام طرف های درگیر در رابطه با عملیات ترکیه است.

2) با توجه به حضور قدرت های منطقه ای و بین المللی در بحران سوریه، سرنگونی هواپیمای نظامی طرف مقابل در منازعه مسبوق به سابقه بوده است و این کار زمانی که منافع یکی از طرف های درگیر در بحران به نحوی در معرض تهدید قرار می گیرد، غالبا بعنوان واکنش و پیامی برای طرف مقابل محسوب می شود.

نخستین مورد از این نوع مربوط به سرنگونی جنگنده ترکیه در تیر ماه 91 توسط پدافند هوایی سوریه در دریای مدیترانه است.

هرچند سوریه نقض حریم هوایی را دلیل اقدام خود عنوان کرد اما در واقع این اقدام سوریه واکنشی در برابر سیاست ترکیه در حمایت از مخالفین و تلاش برای براندازی نظام این کشور تفسیر شد.

البته ترکیه اندکی بعد انتقام گرفت و به همین بهانه نقض حریم هوایی، یک جنگنده سوریه را سرنگون کرد.

مورد بعدی مربوط به هدف گیری جنگنده سوخوی 24 روسیه توسط هواپیماهای F16 ترکیه در مرز سوریه در ابتدای آذر 94 است. ترکیه نقض حریم هوایی خود توسط جنگنده های روسیه را دلیل اقدام خود برشمرد، در حالی که این اقدام ناشی از نارضایتی ترکیه به مداخله نظامی روسیه در بحران سوریه و ارسال پیامی جدی به روس ها در رابطه با عملکردشان در سوریه تعبیر شد.

3) علیرغم حملات مکرر جنگنده های رژیم صهیونیستی در سوریه، با اینجال این برای نخستین بار بعد از جنگ اسرائیل و سوریه در جنگ 6 روزه است که یک جنگنده اسرائیلی در سوریه مورد هدف پدافند سوریه قرار می گیرد و سرنگون می شود.

اسرائیل ادعای تجاوز پهباد ایرانی به حاکمیت خود را دلیل حملات اخیر به اهدافی در سوریه عنوان کرد و در مقابل حسین سلامی جانشین فرمانده سپاه شنبه 21 بهمن در پاسخ به این ادعای اسرائیلی‌ها اظهار داشت: "ما هیچ خبری از جانب اسرائیل را تأیید نمی‌کنیم اگر سوری‌ها تأیید کنند ما نیز تأیید خواهیم کرد چون اسرائیلی‌ها دروغگو هستند"

لذا با توجه به موضع گیری های مختلف ایران و اسرائیل، جزئیات ماجرا و انگیزه های آن هنوز در هاله ای از ابهام قرار دارد.

درصورتی که ادعای رژیم صهیونیستی درخصوص تجاوز پهباد ایرانی دروغ باشد، دو انگیزه برای اقدام سوریه می توان متصور بود. نخست اینکه این اقدامی تلافی جویانه نسبت به حملات هوایی چند روز قبل ائتلاف تحت رهبری آمریکا به نیروهای طرفدار دولت بشار اسد در نزدیکی دیرالزور است و دوم؛ با توجه به اعلام نابودی داعش در سوریه، اعلام استراتژی ایالات متحده به ادامه حضور در سوریه و نیز عملیات نظامی ترکیه در شمال سوریه، این اقدام بشار اسد را می توان پیام جدی به ترکیه و آمریکا در احترام به حاکمیت سوریه و خروج از این کشور ارزیابی کرد.

اما درصورتیکه معلوم شود حملات اخیر جنگنده های اسرائیلی به تلافی نفوذ پهباد ایرانی به اسرائیل صحت داشته است، در این صورت این موضوع احتمالا بیانگر وجود اختلاف بین ایران و سوریه با روسیه در قبال عملیات نظامی ترکیه در عفرین است.

زیرا این ادعا وجود دارد که عملیات ترکیه با چراغ سبز صرفا روسها انجام شده است. عملیاتی که ابتدا با سکوت تلویحی ایران همراه بود اما با ظهور نشانه هایی از طولانی شدن احتمالی حضور ترکیه در سوریه و عدم پایبندی ترک ها به توافقات انجام شده در خصوص ابعاد عملیات نظامی این کشور، به تدریج مخالفت ایران با عملیات نظامی یادشده در حال نمایان شدن است که در این صورت این اقدام سوریه را می توان با حمایت ایران و با هدف جلوگیری از تاثیرگذاری مستقل روسیه بر آینده سوریه و پذیرش واقعی نقش ایران در آن قلمداد کرد.