رویای سبز یک پروفسور

شوشان - عبدالرحمن نیک سرشت:

چنانچه اگر در طرح تقابل با ریزگردها، اصل مهم مبتنی بر مهار بحران در طی یک زمان ضربتی کوتاه با کمترین هزینه های مالی نیل بر تامین سلامت شهروندان خوزستانی باشد، در حقیقت اگر بشود در ۷ کانون موثر مولد ریزگردها، از سد موانع دست و پا گیر متزاحم گذشت، پس راهی نیست، به جزء این که، متولیان امر، مصمم شوند تا از فناوری های مربوط به انتقال آب دریا و تصفیه ی آن بهره مند گردند .

تا کنون چهار تکنولوژی شناخته شده برای مهار ریزگردها، در جلسه کارگروه گرد و غبار خوزستان به شرح مختصر زیر مطرح گردید؛ که متاسفانه هیچکدام آنها به ظرفیت بالقوه ی آب دریا و بهره مندی از تکنولوژی های آن اشاره  نکرده اند.

1- بهره مندی از تکنولوژی روش مالچ‌پاشی MNF که در ایران تجربه شده است و مواد اولیه ی آن قیر رقیق با آب که یک فناوری رایج در طرح مقابله با کاهش ریزگردها و تثبیت شن های روان است.

2-بهره مندی از تکنولوژی کاهش گرد و غبار با استفاده از "ویناس"(یک نوع مالچ گران قیمت زمینی است، که مشتقی از محصولات الکی صنایع نیشکر است، که به  موجب چسبندگی بالایی که دارد، استفاده ی آن ازسوی محققان پیشنهاد گردید.)

3-بهره مندی از تولید سیالات نانوتکنولوژی و معدنی برای مهار و مقابله با ریزگردها، که این روش هم بسیار پیچیده، موثر ولیکن گرانقیمت است که در زمان کوتاه، عملیاتی شدن آن میسر نیست.

4- بهره مندی از تکنولوژی مهار کانون‌های ریزگرد با استفاده از نوعی گیاه که رشد سریعی دارد، که با لحاظ کمبود آب شیرین و هزینه های زمانبندی شده ی آن  با توجه به تلفات بالا، در دمای بیش از ۵۰ درجه خوزستان، این کار بدون تردید خالی از درد سر نیست، ولی متولیان امر متاسفانه بدلیل عدم دقت در پایش نظارتی نقطه به نقطه ی این طرح، قادر به ثمر رساندن مطلوب آن نیستند.

ناگفته نماند، علاوه بر این پیشنهادات چهارگانه، طرح پرفسور کردوانی مبنی بر پاشیدن شن های دانه ریز ، در مناطق بحرانی کانون ریزگردها، که اتفاقا از سرعت عملیاتی بالایی برخوردار و نیز بدون عوارض زیست محیطی است، می توانست در بعضی از کانون هایی غیر تالابی  اعمال شود، که متاسفانه دست اندرکاران این کار مفید بی درد سر را بدلیل هزینه های گزافش کنار گذاشتند‌.

 البته، این وسط یک طرح در حال مطالعه ی دیگری وجود دارد که، اعلب متولیان امر، نسبت بدان واقف نبوده لذا، نگارنده آن را به شرح زیر  بیان می نماید.

مبتکر این طرح تحقیقاتی پروفسور احمد سواری دارای مدرک دکترای اقیانوس شناسی از دانشگاه ساوتمپتون انگلستان (تخصصی اکو فیزیولوژی آبزیان و اثرات آلاینده ها) است.

پرفسور سواری 28 سال سابقه تدریس در دانشگاه های شمال و جنوب کشور را داشته و عمده کارهای انجام شده توسط ایشان بر روی خلیج فارس و دریای عمان بوده است.

وی برای سالهای متمادی در مراکز تحقیقات شیلات جنوب و شمال کشور، مراکز محیط زیست به ویژه در خوزستان، بوشهر و هرمزگان، سازمان بنادر و دریانوردی، مرکز ملی اقیانوس شناسی، موسسات دریایی در انگلستان به ویژه ساوتمپیتون و لیورپول، موسسات دریایی در هالیفکس، انستیتو دریاچه های بزرگ کانادا در وینزر، مراکز علوم دریایی هند، کمیته علمی موسسه اقیانوس شناسی بین الدول اسلامی، کمیته تخصصی گروه علوم و فنون دریایی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، اکثر مجلات علمی در زمینه علوم آبزیان و .... فعالیت داشته است.

پرفسور سواری معتقد است، طرح مقابله با ریزگردها، باتوجه به خشکسالی درازمدت، فقر منابع آب شیرین و فرسایش تصاعدی خاک، بایست ضربتی، دقیق و در مدت زمان کوتاهی پیش برود،  وی با پروفسور کردوانی در مورد بی عوارض بودن پیامدهای زیست محیطی طرح های مقابل با ریزگردها، کاملا موافق است.

بنابراین، پروفسور سواری معتقد به بهره مندی از ظرفیت بیکران و تمام ناشدنی منابع آب دریا، از طریق انرژی جزر و مد ( Tidal Energy) که سبب افزایش ارتفاع سطح آب خلیج فارس شده و می شود آب دریا را، از خور دورق و خور موسی و نیز خروجی رود اروند به دهانه ی خلیج فارس از سمت بندر آبادان، بواسطه احیای کانال های قدیمی با اصلاح شیب بندی های جدید به کانون های بحرانی ریزگردها بشرح زیر انجام داد .

1- انتقال آسان و کم هزینه ی آب دریا، از مناطق ساحلی آبادان(بندرچوئبده) تا کانون ریزگردهای شهرستان هندیجان به عرض 5 کیلومتر ، در جهت رونق اقتصادی پرورش آبزیان و نیز ایجاد منطقه های وسیعی جنگلی از درختان حراء «مانگرو» که روايت همزيستی آن درخت را،با آب و نمک در ميان جزر و مدهای بسيار مواج خليج فارس، بصورت طبیعی،  بعنوان رؤيایی سبز  ملاحظه می نماییم،  ونیز کشت گونه های گیاهی بومی حاشیه ای این مناطق که با آب شور خلیج فارس سازگاری دارند، امید است با عملیاتی شدن این طرح، شاهد یک انقلاب اقتصادی زیست محیطی براساس تثبیت خاک و پدیداری جنگل های مانگرو و افزایش رطوبت تشکیل دهنده ی سپر دفاعی اتمسفر آن منطقه باشیم.

2-  تامین بخش عمده ای از آب تالاب های شادگان و منصوره بواسطه ی انرژی جزر و مد( Tidal Energy)  آب خلیج فارس از  "خور دورق" و انتقال آن به کانون فوق بحرانی شرق اهواز موسوم به غیزانیه از طریق کانالی که در مسیر خود مجهز به سیستم های تصفیه ی آب شیرین هستند.

3- تامین کم و کسری آب تالاب هورالعظیم از تلاقی آب شیرین اروند و نیز آب لب شور دهانه ی خلیج فارس از سمت آبادان بواسطه ی انرژی جزر و مد ( Tidal Energy) از طریق کانال های مناسب با شیب مورد نظر که مجهز به سیستم های تصفیه ی آب شیرین هستند.

پرفسور سواری معتقد است، گوش شنوایی در استان خوزستان نیست و نوعی کمکش های فنی و تخصصی یکنواخت و عاری از ابتکار بر روی این مساله وجود دارد.

ایشان معتقد است اگر دست اندرکاران ایده ی او را جدی بگیرند دیری نخواهد پائید که به آنها اثبات خواهد شد که ظرفیت موجود در طرح های اقتصادی آب دریا چه آثار مثبتی در برگردندان سپر رطوبتی اتمسفر خوزستان در جهت طرح مقابله با ریزگردها، در بر خواهد داشت.