گزارش تفصیلی آئین نکوداشت بانوی ایران بان" سردار بی‌بی مریم بختیاری" در اهواز

تنی چند از مسئولان شهر اهواز و  استان خوزستان از جمله غلامرضا شریعتی استاندار خوزستان  هدایت اله خادمی نماینده مردم ایذه و باغملک  محمدرضا ایزدی، اسکندر لطفی زاده و فتح اله حاجتی اعضای شورای کلان شهر اهواز،دکتر بابک مختاری رئیس پارک علم و فناوری خوزستان، غلامرضا جلیلی نیا رئیس میراث فرهنگ و گردشگری اهواز و علیرضا زراسوندی در نکوداشت بی‌بی مریم بختیاری حضور یافتند.

نماینده مردم اهواز، باوی و حمیدیه و کارون در مجلس شورای اسلامی در سخنانی با تجلیل از شخصیت بی‌بی مریم بختیاری اظهار داشت: افتخار بزرگی برای ما بختیاری‌ها است که رهبر معظم انقلاب تعابیر پرمعنایی درباره شیرعلی‌مردان خان و بی‌بی مریم دارد.

همایون یوسفی با تقدیر از برگزارکنندگان آئین نکوداشت بی‌بی مریم بختیاری گفت: در این مدت حجت‌الاسلام والمسلمین امینی امام جمعه محبوب مسجدسلیمان تلاش زیادی کردند تا تاریخ بختیاری زنده شود.

وی رمز  پایداری ملت و تمدن بزرگ ایرانی را  انسجام اقوام مختلف ایرانی دانست و با تاکید بر این نکته که در ایران اقوام مختلف همیشه در کنار هم مسالمت آمیز زندگی کرده‌اند، خاطرنشان کرد: قوم‌های مختلف در استان خوزستان و کشور عزیزمان با هم بوده‌اند و سال‌های طولانی با هم زیسته‌اند که این نشان از تمدن بزرگ اسلامی ایرانی دارد.

یوسفی در ادامه سخنان خود با بیان اینکه باید میراث خوبی برای آیندگان خود به یادگار بگذاریم عنوان کرد: بی‌بی مریم و سردار شهید شیرعلی‌مردان خان بزرگان تاریخ بختیاری هستند که باید واقعه نگاری و تاریخ‌نگاری آنها انجام شود تا برای نسل‌های آینده باقی بماند و مردم نیز با این عزیزان آشنا شوند.

وی در بخش دیگری از سخنان خود به شهدای والامقام و بزرگان استان خوزستان اشاره کرد و گفت: در استان خود شهیدان بزرگی داریم که سردار شهید علی هاشمی بزرگمردی از قوم عرب از جمله این شهیدان گلگون کفن است و می‌تواند برای همگان الگو باشد.

نماینده مردم اهواز، باوی و حمیدیه و کارون در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: سردار شهید بهنام محمدی‌راد نیز از شهدای بزرگ بختیاری است که می‌تواند به عنوان الگو برای تمام تاریخ معرفی شود.

وی شاعر نامدار ایران زمین قیصر امین‌پور را یکی از مفاخر بزرگ استان خوزستان و قوم بختیاری دانست و گفت: امنیت امروز ما مرهون فداکاری بزرگانی چون سردار محسن رضایی، امیر دریابان علی شمخانی و سردار غلامعلی رشید است.

یوسفی در ادامه بر کتابت زندگی بزرگان استان خوزستان تاکید کرد و افزود: برای پاسداست مفاخر خوزستان باید یک فرهنگسرای نام‌آوران راه‌اندازی شود و بزرگان همه اقوام جزو هیئت امنای آن باشند.

وی به بیان مزایای فرهنگسرای نام‌آوران استان خوزستان پرداخت و تصریح کرد: با این کار می‌توانیم تاریخ گذشته و حال استان خود را بنویسیم و برای نسل‌های آینده به یادگار بگذاریم.

وی بیان کرد: امیدواریم زمینی برای راه‌اندازی فرهنگسرای نام‌آوران استان خوزستان در نظر گرفته شود و مردم نیز برای ساخت آن ما را یاری رسانند.

امام جمعه مسجدسلیمان گفت: بی‌بی مریم بختیاری با توجه به مبارزات خود، یک شخصیت بی‌نظیر است که مصداق دیانت و صداقت یک بانوی ایرانی است.

 حجت‌الاسلام والمسلمین محمدصادق امینی در آیین نکوداشت بانو سردار بی بی مریم بختیاری در  سخنانی با تجلیل از شخصیت بی‌بی مریم بختیاری مادر سردار شهید شیرعلی‌مردان خان بختیاری اظهار داشت: این همایش به منظور بزرگداشت بانویی نجیب از قومی خوش سابقه و پرافتخار یعنی بی‌بی مریم برگزار شد، در این اجتماعات انسان به گذشته‌ها، سنت‌ها و آداب و رسوم پیوند می‌خورد و احساس سرزندگی و نشاط به او دست می‌دهد، به سهم خودم تشکر می‌کنم از چهره‌های ‌گمنامی که برای برگزاری نکوداشت بی‌بی مریم بختیاری مادر سردار شهید شیرعلی‌مردان خان بختیاری صادقانه زحمت کشیدند و از هیچ تلاشی فروگذار نکردند.

وی در بخش دیگری از سخنان  خود با اشاره  به اینکه امروزه بانوان نقش خیلی مهم در جامعه و در عرصه‌های گوناگون دارند، خاطرنشان کرد: یکی از بانوان تاثیرگذار معاصر بی‌بی مریم بختیاری است که مصداق دیانت و صداقت یک بانوی ایرانی است.

 رئیس شورای فرهنگ عمومی مسجدسلیمان تصریح کرد: در صداقت، حقانیت و دیانت بی‌بی مریم همین بس که جوانی دلیر و قهرمان به نام سردار علیمردان بختیاری در دامان او پرورش یافت.

وی توضیح داد: شیرعلی‌مردان خان در زمان خود در تنهایی و غربت در مقابل نظام طاغوت رضاشاه پهلوی ایستاد و مظلومانه نیز به شهادت رسید.

امینی شخصیت بی‌بی مریم را در زمان خود بی‌نظیر دانست و تصریح کرد: این بانوی بختیاری یک خانم دین‌دار و مبارز که مجموعه خاطرات وی امروز تبدیل به یک کتاب شده است و نسل جدید می‌تواند زندگی او را مطالعه کنند و از وی الگو بگیرند.

وی با تاکید بر اینکه ما به دنبال شخصیت‌سازی نیستیم، عنوان کرد: با برگزاری این برنامه‌ها می‌خواهیم حقیقت وجودی بی‌بی مریم را به آیندگان معرفی کنیم تا الگو باشد.

در آئین نکوداشت بی‌بی مریم بختیاری مادر سردار شهید شیرعلی‌مردان خان بختیاری تعداد زیادی از فعالان پژوهشگر و فرهنگی،  بختیاری نیز شرکت کردند.

 سردار مریم بختیاری با ارایه مقاله پژوهشی زن مسلمان، با اشاره به آیات و روایات قرآن کریم درباره مقام زن  در سخنانی یادآور شد: زن و مرد از یک جوهر یگانه اند؛ به تعبیر قرآن کریم از نفس واحده، میان زن و مرد در هویت انسانی تفاوتی نیست و ویژگی‌های متفاوت جسمانی و روانی این دو برای تکامل و بقای انسان است، به فرموده قرآن: مردان و زنان باايمان، يار و ياور يكديگرند... وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْض.  در زمانی که جامعه در تاریکی مطلق به سر می‌برد، دختران را زنده به گور می‌کردند  و زن را حتی به عنوان انسان قبول نداشتند. آیات نورانی قرآن چهره زن را به گونه‌ای دیگر نشان داد ، قرآن در کنار هر مرد بزرگوار و قدسی، از یک زن بزرگ و قدیسه یاد می‌کند،

فاطمه زهرا را به عنوان عطیه‌ای بنام کوثر برای پدرش معرفی می‌کند: انا اعطیناک الکوثر.

مریم را به عنوان نذری نیکو از مادرش قبول می کند: فَتَقَبَّلَها رَبُّها بِقَبُولٍ حَسَن.

و از آسیه به عنوان زنی یاد می کند که از خدا می خواهد در کنار خودش یک خانه برایش بسازد در بهشت: رَبِّ ابْنِ لي‏ عِنْدَكَ بَيْتاً فِي الْجَنَّه.

و به مادر موسی وحی می‌کند که فرزندت را در صندوقچه‌ای به آب بینداز تا از دست فرعونیان نجات یابد: وَ أَوْحَيْنا إِلى‏ أُمِّ مُوسی.

زن نيز مى‏تواند به مقامى برسد كه مورد الهامات خاص الهى قرار بگيرد وی افزود: زنان در تاریخ انبيا، بسیار ايفاى نقش كرده‏اند، پیامبر اکرم در هنگام بیعت گرفتن از زنان اعلام کرد شما از عناصر اصلی اجتماع و ارکان بنیادی جامعه هستید و برای حفظ سلامت جامعه باید به میزان سهم خود پاسداری کنید،  و خود آن رسول گرامی نیز در کنار زنی شایسته به معراج رفت، حضرت خدیجه(س) با وجود مقام و موقعیت ممتازی که در میان اشراف و زنان عرب داشت، به سبب ازدواج با پیامبر اکرم(ص) مورد بی‏مهری زنان مکه قرار گرفت و به رنج و زحمت‏های فراوان دچار شد، اما گام‏های استوار این بانوی فداکار از پیمودن راه دشواری که خود آگاهانه آن را انتخاب کرده بود سست نشد و لحظه‏ای در دفاع از اهداف و آرمان‏های رسول خدا(ص) تردید نکرده وی ادامه داد: مهر و عطوفت پایان‏ناپذیر خدیجه(س) و حمایت‏های بی دریغ وی از پیامبر اکرم(ص) در شرایط دشوار صدر اسلام چنان در عمق جان پیامبر نفوذ کرده و روح او را متأثر ساخته بود که آن حضرت همواره می‌فرمودند: «كجاست مثل خدیجه؟ او مرا تصدیق كرد آنگاه كه مردم مرا تكذیب نمودند و با مال خود مرا بر دین خدا كمك و یاری كرد، مجلس تفسیر حضرت زینب در کوفه در هنگام حکومت امام علی علیه‌السلام نیز نمونه ای از نقش آفرینی زن مسلمان است. کربلا در کربلا می‌ماند اگر زینب نبود.

وی  در توصیف صفات شخصیتی و رسالت  الهی زن اظهار داشت: زن خوب، موجودی بهشتی، زیبا، ظریف، آرام‌بخش، گرم و نورانی است که خداوند او را معلم عاطفه و عشق و مایه شور و نشاط زندگی قرار داده است و مأموریت آسمانی کردن انسان به او سپرده شده است  دختری که این کرامت و شأن و مقام والا و رسالت الهی خود را می‌فهمد، هرگز از زن بودن خود متنفر و بیزار نیست.

حسنپور همچنین بااشاره به  صفات و نقش زن ایرانی مسلمان عنوان کرد:  زن ایرانی مسلمان در سه گروه شهری، روستایی و عشایری در طول تاریخ با وجود محدودیت‌ها در عرصه‌های مختلف زندگی پابه‌پای مردان تلاش کرده‌ است و در موقعیت‌های گوناگون مادری، همسری، معلمی و دیگر نقش‌ها، خوش درخشیده‌ است و در حد توان خود معمار تاریخ این کشور بوده است.

این پژوهشگر با اشاره ای اجمالی به برخی زنان تاثیرگذار تاریخ کشورمان از جمله بانوانی همچون ختکخاتون» ، «سیده ملک خاتون»، «ترکان خاتون»، «گوهرشاد بیگم»، «دولت خاتون» یادآور شد:

«سیده ملک خاتون» زنی بود که در زمان حاکمیت آل بویه پس از مرگ شوهرش با سیاست و درایت زمام امور را به دست گرفت و به حکام ولایات نامه‌هایی نوشت و آنان را به عدل و انصاف فرا خواند،

نامۀ معروف او به دشمن سرسختش یعنی سلطان محمود غزنوی در نوع خود جالب است و نشان از هوش و ذکاوت این زن دارد وی در آن نامه نوشت «اگر با من از در ستیز و نزاع درآیی و پیروز گردی و حکومت ری را تصاحب کنی، می‌گویند پیرزنی را شکست داد، ولی اگر در این نبرد از من شکست بخوری تا آخر عمر خواهند گفت سلطانی با این قدرت و ابهت از زنی سالخورده ضربه خورده و موفق نشد به او تسلط یابد!»  و همین نامه جلو حملۀ سلطان محمود غزنوی به سرزمین آل بویه را گرفت. 

وی ادامه داد: مهد علیا «ملکه گوهرشاد بیگم» از زنان بزرگ خراسان و از نامداران و سیاستمداران دورۀ تیموریان است وی همسر سلطان شاهرخ تیموری بود. از بناهایی که به دست این بانو شناخته شد می‌توان از دو «مسجدگوهرشاد» که یکی در مشهد است و دیگری در شهر هرات افغانستان نام برد. وی پس از مرگ همسرش، نوۀ مورد علاقه خود را به تخت نشاند و برای ده سال عملاً فرمانروای ایران شد.

دبیر علمی آیین نکوداشت بی بی مریم همچنین به ویژگی های زنان ممتاز دوره قاجار اشاره کرد و اظهار داشت:

در دوران قاجار اگرچه زنان به صورت مستقیم در ادارۀ امور کشور دخیل نبودند اما با نام زنان «ادیب و شاعر و هنرمند و خوشنویس و سیاستمدار»، نسبت به هر دوره، بیشتر برمی‌خوریم تا جایی که این دوره را می‌توان «از دوره‌های زاینده و بارور در تاریخ فرزانگی زنان ایران» به شمار آورد، یکی از ویژگی‌های مهم عصر قاجار «گرایش‌های مذهبی زنان و تلاش آنان برای رسیدن به حد اجتهاد است» از زمره زنانی که در این زمینه نام خود را به تاریخ سپرده‌اند تعداد قابل توجهی از خاندان‌های مذهبی متشخص قزوین، اصفهان، بروجرد، و خراسان برخاسته‌اند. این بانوان که دست‌پروردگان پدران و برادران و همسران عالم خود بوده‌اند از جانب آنان نقل حدیث داشته‌اند. از این زنان مذهبی و فعال در عرصه‌های مذهبی می‌توان به «آقا بیگم طباطبائی» مادر آیت اله عظمی بروجردی مرجع تقلید عصر، اشاره کرد.

از دیگر زنان که در تاریخ این دوره خوش درخشیدند «بی بی خانم استر آبادی» است وی را می‌توان یک دانشمند و منتقد دانست بی بی خانم استرآبادی «زنی فروتن و شوخ طبع بود که عقایدش را بی پرده و بی پروا درباره رساله ای بیان کرده و خطاب به نویسنده می‌نویسد: «مگر تاریخ ادیان نخوانده که نه هر مردی از هر زنی فزون‌تر و نه هر زنی از هر مردی فروتر .... آسیه، مریم [مقدس]، زهرای [اطهر] و خدیجه کبری از زنان‌اند و فرعون و هامان و شمر از مردان. فضیلت به انسانیت است نه به مرد یا زن بودن ...» «خداوند تعالی مردان را عاشق و معشوق با زنان خلق کرده و نه ظالم و مظلوم. اگر قرار بر اندرز شنیدن باشد همه باید بشنوند و اگر قرار بر تربیت است همه باید تربیت پذیرند.» 

وی اضافه کرد: از دیگر بانوان سخنور و هنرمند عصر قاجار می‌توان به کسانی چون رشحۀ کاشانی دختر هاتف اصفهانی اشاره کرد. و بانو مجتهده اصفهانی معروف به بانو امین  نیز از زنان اهل فضل و دانش تاریخ معاصر است. که در مقابل سیاست رضا شاه، خود را «بانوی ایرانی» لقب داد.

نویسنده کتاب آیین گئوگری در بختیاری در ادامه سخنران خود جایگاه زنان در جامعه ی بختیاری را یادآور شد و عنوان کرد: زنان در بختیاری همیشه از جایگاه والایی برخوردار بوده‌اند  در فرهنگ زاگرس‌نشینان خصوصاً بختیاری‌ها، زنان علاوه بر نقش‌آفرینی در سرپرستی خانوار و تربیت فرزندان، گاه به عنوان کلانتر زن و بی بی زن نامیده می‌شدند و جایگاه ایشان به عنوان یک رهبر اجتماعی به رسمیت شناخته می‌شد  برخی زنان به لحاظ خانوادگی شرایط بهتری داشتند و نقش اجتماعی آنان نمود بیشتری می‌یافت.

وی تصریح کرد: اکثر مورخان تاریخ بختیاری بر این اعتقادند که نقش بی بی بزرگ در به قدرت رسانیدن پسرش حسینقلی خان ایلخانی (پدر بی بی مریم) به مقام ایلخانی بختیاری بسیار با ارزش و چشمگیر بوده است. 

وی از بی بی کوکب بختیار بعنوان زنی ادیب و فرزانه یاد کرد و گفت: حاجیه بی بی کوکب بختیار از دیگر زنان فرزانه و ادیب بختیاری و نخستین بانوی ایرانی است که به نگارش سفرنامۀ فرنگستان پرداخت، نگاهی به سفرنامه ایشان حکایت از دینداری و تقوای این بانوی پاکدامن در سفر او به خارج از کشور دارد. وی در قسمتی از سفرنامه‌اش چنین می‌نویسد: «حال که به تفضل و توفیق الهی ... اولاً محض تشرف به زیارت و دستبوس حضرت ابوی و در ثانی به نیت استعلاج از هر حیث آماده شده، توکل به درگاه بنده نواز و کارساز حقیقی و التجاء به شفاخانۀ غیبی دارم ذره‌ای چشم امید به حکیم جسمانی و اسباب و وسائط دنیوی ندوخته‌ام برآنچه برقلم تقدیر و رقم مشیت و رضای احدیت رفته باشد خشنود و راضی‌ام به رضای او.

دردم نهفته به ز طبیبات مدعی/ باشد که از خزانۀ غیبم دوا کنند»

دبیر سلسله همایش های سردار مریم بختیاری در اصفهان و شهرکرد با تاکید براینکه سردار مریم بختیاری از زنان تاریخ ساز کشورمان بود عنوان کرد: از دیگر زنان این عصر می‌توان به بی بی مریم بختیاری معروف به سردار مریم اشاره کرد، ایشان از جمله بانوان متدین، شجاع، فرهیخته و تاریخ ساز است که سردار شهید علیمردان خانِ استبداد ستیز را در دامان خود پرورانید و خود نیز که روحیه استبداد ستیزی داشت  در جنگ جهانی اول خانه‌اش پایگاه امنی برای بسیاری از رجال سیاسی مانند دهخدا، مصدق، وحید دستجردی و مانند آن بود.

 یحیی حسنپور به جایگاه بی بی مرسم از نگاه مورخان و شاعران ایران اشاره کرد و توضیح داد: 

باستانی پاریزی در وصف او می‌نویسد: در همین کوهستان زنی می‌زیسته که برابر صد مرد در تاریخ معاصر ما دخیل بوده است، و وحید دستجری اینگونه سروده است:

زنی در کشورآرایی یگانه 

ز پوران دخت در ایران نشانه

همه بر خوان نعمت میهمانش

امان جستند در دار الامانش

عضو هیئت علمی دانشگاه شوشتر در این همایش به شرح شخصیت بی بی مریم بختیاری و نواندیشی او در عصر قاجار پرداخت.

دکتر غفار پور بختیار با بیان اینکه بی بی مریم بختیاری یکی از زنان برجسته و صاحب نام نه تنها ایل بختیاری بلکه کشور ایران بود، گفت: او زنی صاحب نفوذ و مقتدر نه در سطح ایلی و محلی، بلکه در سطح ملی بود. بی بی مریم به روزگار قاجار با   اندیشه‌ای والا و با فکری روشن به مبارزه با کهنه گرایی و عقب ماندگی و ارتجاع پرداخت. در خاطرات ارزشمندی که از او به  به یادگار مانده است، علاوه بر این که شرح خاطرات خود و وقایعی که بر او گذشته است را می نویسد بلکه در لابه لای خاطرات خود، اندیشه و افکار خود نسبت به مسائل مختلف از ایل بختیاری گفته است.

پور بختیار با بیان این که آرایش گفتمان بی بی مریم در خاطرات خود حول سه مسئله یا سه محور است، تاکید می کند:  افشاگری بر ضد استبداد دولت قاجار و دفاع از آزادی، تشریح عقب‌ماندگی‌های ایران و بختیاری و بررسی علل و عوامل آن و  پیگیری حقوق زنان ایرانی؛ به ویژه زنان بختیاری از جمله محورهای خاطرات اوست.

وی در بیان محورها از زبان این بانوی استبداد ستیز به تشریح افشاگری و انتقاد از استبداد دولت قاجار و دفاع از آزادی در خاطرات بی بی مریم پرداخت .

پور بختیار گفت:یکی از مهم ترین مسائلی که بی بی مریم در خاطرات خود به آن می‌پردازد، تشریح استبداد دولت قاجار می‌باشد. او دولت قاجار را دولت ظالم و مستبدی معرفی می‌کند و به و به تنقید از آن می پردازد مثلا ًدر  صفحه ۱۰۶ خاطرات خود در این باره می نویسد:« تمام اینها از دو چیز به وجود آمده یکی لاقیدی سلاطین قاجاریه نسبت به مملکت ایران و یکی بی علمی خود ملت».

این استاد و پژوهشگر تاریخ دانشگاه ادامه داد: بی مریم در خاطرات خود اینگونه می نویسد: «در تاریخی که یکی از پسرهای خود فتحعلی شاه نوشته است مدون به تاریخ عضدی می باشد مطالعه نمودم  در ماه ۱۲ هزار تومان پول سبزی آشپزخانه یکی از خانم‌های فتحعلی شاه بود که ایشان طرف توجه پادشاه ایران واقع شده بود حال این خرج را حساب نماییم اگر همان پول‌ها را در سلطنت خود به خرج آبادی ایران صرف می نمود و یعنی جور پول های دیگر ، حال ما به آن فقیری نبودیم. اگر در یکصد و پنجاه سال و شاید بیشتر یا کمتر سالی یک متر خط آهن درست می کردند چه میشد؟ وجود سلطان برای یک مملکت یعنی چه ؟ هنوز نمی دانند معنی سلطنت چیست؟

یک ملتی جمع می شوند یک نفر از میان خود را انتخاب می‌کنند که آن شخص از همه نظر از آنها امتیازش بهتر باشد... واقعاً شخص سلطان نوکر ملت میباشد، اما بدبختانه بعضی از ملت های دنیا عموماً و ملت ایران خصوصاً، سلطان را آیت خدا می دانند و خدا را بنده او می دانند و شخص سلطان را از جنس دیگری می دانند»

وی تاکید کرد:  بی بی مریم در این نوشته ها به انتقاد شدید نه تنها از سلاطین قاجار بلکه حتی از مردم آن روزگار می پردازد و علت اصلی و اساسی حکومت استبدادی قاجار را، نداشتن علم و دانش مردم و عدم آشنایی آنها با حقوق خود می دانند.

او به بیان خاطرات بی بی مریم ادامه داد:  

«اگر این مردم دارای علم بودند از سلاطین قاجار می‌پرسیدند چه می کنید؟ آیا پول ملت را باید خرج عیش و عشرت خود و خانم های اندرون کنید ؟ فکر کنید ببینید چه خاموش و تاریکیم... هنوز فکر انسان به آنجا نرسیده است که آن کسانی که از اول سلطنت را در دنیای ما قرار داده‌اند مستخدم زحمت کش برای ملت درست کرده اند نه خالق؛ پس هر وقت این مستخدم برای ملت خوب کار کرد او را باید دعا کرد و بر قرار داشت و اگر بد کار. او را معزول نمود و حسابش را رسید و پدرش را سوخت اینکه ستایش نمود و بگویند پادشاهان دولتشان حق است...« بی بی مریم صفحه ۱۰۶»

این استاد دانشگاه به خاطرات بی بی مریم در صفحه ۱۸۲ اشاره کرد و افزود: بی بی مریم در جای دیگری از خاطرات خود درباره میزان علاقه و اشتیاقش به آزادی می نویسد :«افسوس دارم که چرا من یک نفر زن بدبختی هستم که نمی توانم برای آزادی ملت جانفشانی کنم و چرا نمیتوانم مثل زن های اروپایی با ارد و جهت پرستاری جوان های  رشید بختیاری حرکت کنم. وجود من امروز به چه درد می خورد ؟ حالا که تصمیم دارید در این کار متعهد و مردانه باشید اگر تمام مردهای رشید بختیاری شهید شدند، تمام زن های بختیاری را جمع نموده و کفن به گردن، تفنگ به دست برای شکست دادن دشمن رو به طرف اردوی استبداد حرکت می کنیم ...

پوربختیار در ادامه گفت: دومین مبحث مورد علاقه بی بی مریم در کتاب خاطرات خود، تشریح عقب‌ماندگی‌های ایران و بختیاری و بررسی علل و عوامل آن از جانب وی است، بی بی مریم در خاطرات خود به نحوه بسیار جالبی فقط از مسائل مشکلات سخن نگفته یا گله و شکایت نمی کند بلکه به آسیب‌شناسی مسائل و مشکلات می‌پردازد و راهکارهایی نیز ارائه می دهد.

وی افزود:  بی بی مریم  در تشریح عقب ماندگی ایران می نویسد: «افسوس و هزار افسوس که ما بدبخت ترین مردم روزگار هستیم زیرا که ما در عصر تمدن زندگانی می‌کنیم که تمام وحشی های روزگار در تمام نقاط کره ارض رو به آبادی گذاشته اند ولی واقعاً دنیای امروز ما را عصر مشعشع بگویند اما ما ایرانی ها از این اثر مشعشع، بی نصیب باشیم اگر ما هم خط آهن داشتیم اگر ما هم راه شوسه داشتیم، تمام محصول این جنگل های بختیاری به قیمت طلا در خارجه به فروش می رفت... افسوس که می ترسم بمیرم و ایران را مثل اروپا و امریکا یا ملت های دیگر نبینم» « بی بی مریم ص۸۴»

دکتر پوربختیار در ادامه با اشاره به خاطرات بی بی مریم در خصوص نبود قانون و قانون گرایی در کشور، گفت: این بانوی قانون طلب در کتاب خود می نویسد:« امان از وحشیگری؛ امان از بی قانونی؛ امان از بدبختی مردم ایران که زمام خود را به دست چند نفر دزد بی شرف داده اند که هر کس ۲۰۰ اشرفی به یکی از شاهزادگان قاجار داده بدون فکر ، حکم غارت و قتل هر خانواده یا هر ایلی یا هر آبادی یا هر بلوکی را می دهند. ای کسانی که روزنامه مرا مطالعه می نمایید اگر در عصر شما، ایران وطن عزیز مرا و خودتان را دیدید که به دانش و علم نورانی و مشعشع شده و قدم در راه و خاک آزادی گذاشتید یا در سایه علم و تمدن زندگانی نمودید، از من بیچاره که یگانه آرزویم تمدن ایران است یادی بنمایید. آیا ساعتی که من در قعر گور خوابیده ام شما ایرانی های بدبخت آزادید و با کمال سرافرازی قدم‌های شمرده شمرده می زنید؟...«بی بی مریم ص۱۴۲_۱۴۳»

پوربختیار اظهار کرد: سومین مسئله ای که بی بی مریم در خاطرات خود به صورت مبسوطی و حتی بیشتر از دو مسئله قبل به آن پرداخته، مسئله حقوق زنان به ویژه زنان بختیاری است. 

این پژوهشگر حوزه بختیاری تاکید کرد : بی بی مریم توجه ویژه ای نسبت به حقوق زنان دارد و از ظلم و ستمی که به روزگار قاجار در حق زنان روا داشته می‌شد، به شدت شکوه و انتقاد می‌کند اما او تنها به انتقاد و شکایت بسنده  نمی‌کند بلکه این موضوع را آسیب‌شناسی کرده و علل آن را نیز ذکر می‌کند.

پوربختیار به بیان بخش دیگری از  خاطرات بی بی مریم که در صفحه ۱۱۶_۱۱۵ کتاب وی آمده است،  پرداخت : در تمام کره ی ارض از ما زن های ایرانی خصوصاً زنان بختیاری بدبخت تر و ذلیل تر نیست. تمام بدبختی های ما از خودمان می باشد زیرا که نه علم داریم و نه حقوق خود را می دانیم اگر ما بدانستیم که برای چه خلقت شدیم البته در اطراف حقوق خود جانفشانی ها می کردیم ما حالا فکر می‌کنیم فقط برای رفع شهوت مرد ها خلق شده ایم یا برای کنیزی و اسارت خلق شده‌ایم... امروز قرن بیستم میباشد و ما و به اصطلاح فرهنگی ها عصر طلایی امروز زن های اروپایی در تمام اداره جات دولتی و ملتی مقام بزرگی را دارا می باشند. کرسی وکالت را اشغال نمودند اما ما زن های ایرانی ابدا از عالم انسانیت خارجیم خصوصا زن های بختیاری....

این استاد دانشگاه شوشتر تصریح کرد:  بی بی مریم با توجه به خاطراتش به دنبال تغییرات ساختاری در ایل بختیاری و ایجاد قانون و آبادانی در این ایل بوده است، در صفحه ۱۱۶ خاطرات خود می‌نویسد: « اگر عمرم باقی باشد قانون بختیاری را می‌نویسم.  در جای دیگری در این خصوص می‌نویسد: « چقدر آرزو داشتم که در بختیاری کارهای نیک بکنم، خصوصاً برای زن های بدبخت چقدر میل داشتم یک قدرت فوق العاده داشته باشم که بتوانم سنت های پوسیده بختیاری را از بیخ و بن برکنم... بختیاری یک حاکم قادر می خواهد که در سایه قدرت خود کارهای بزرگ بکند. چون که بختیاری قابل ترقیات دنیای امروزی است و قابل  عصر طلایی میباشد. بختیاری دارای یک مدرسه و یک بهداری  نیست، هنوز از هزار نفر، ۱۰۰ نفر سواد جزئی ندارند ... آرزو داشتم یک شوهر داشته باشم که بتوانم به دستیاری و به کمک او بختیاری را قانونی بکنم.» « بی بی مریم ص ۱۲»

پور بختیار در پایان در تشریح خاطرات بی بی مریم کفت: بدین وسیله با بررسی خاطرات سردار مریم بختیاری متوجه می‌شویم که ایشان برخلاف سایر خاطره نویسان بختیاری تبار در آن روزگار تنها به شرح روزنامه خاطرات و حوادث زندگی خود بسنده نکرده است بلکه افکار و اندیشه های خود در زمینه های مختلف همچون مبارزه با  استبداد به دفاع از آزادی، حمایت از حقوق ایرانیان، به ویژه پیگیری حقوق و مطالبات زنان  ایرانی و بختیاری و نیز بررسی علل و عوامل عقب ماندگی ایران و بختیاری به رشته تحریر درآورده است لذا از این منظر خاطرات وی نسبت به سایرین، خاطرات بدیع و بی نظیر می باشد که عمق ضمیر روشن و اندیشه نورانی ایران را نشان داده است.

محسن حیدری  روزنامه نگار و پژوهشگر تاریخ و فرهنگ بختیاری سخنران بعدی همایش نکوداشت سردار مریم بختیاری بود که در ابتدای اظهاراتش متذکر شد: این انتظار از سخنران های نکوداشت سردار مریم می رفت که پس از ذکر نام خداوند و ائمه ی اطهار، نام سردار اسعد بختیاری را نیز بیان کنند.

وی گفت: سخن درباره ی بی بی مریم فراوان است و نکته ی بسیار مهمی که درباره ی این بانوی بزرگوار که برای نکوداشت ایشان گردهم آمده ایم باید عنوان شود آن است که چه زمینه هایی سبب ساز شد به  این مقام و جایگاه دست یابد؟ او چگونه پرورش یافت؟ اینکه بدواً بپردازیم بی بی مریم چنین است و چنان است ولی اشاره ای به پدرش حسینقلی خان که ناظم خوزستان نکنیم یا اشاره به معلم گرانقدر او حاج علیقلی خان سردار اسعد نکنیم درواقع این جفای به تاریخ است. 

مدیر انتشارات تمتی با اشاره به تاثیر پدر بر فعالیت های عام المنفعانه و  نیکوکارانه ی بی بی مریم بختیاری به فقرا و محرومان جامعه یادآور شد: سردار مریم بختیاری بنا بر تربیت خانوادگی اش به ویژه نوع تربیتی که نزد پدر گرانقدر خود حسینقلی خان ایلخانی بختیاری آموخته بود خوب می دانست دین داری در گرو رعایت عدالت و نوع دوستی است، بی بی مریم اشاره می کند که پدرم حسینقلی  خان بختیاری در گرمای تابستان خوزستان روزه ی مستحبی دوشنبه و پنج شنبه اش ترک نمی شد، مهمان را بر سر سفره  می نشاند و خودش به اندرون می رفت که مهمان خجالت نکشد و غذا میل کند و همزمان اشاره می کند پدرم که اهل  روزه ی مستحبی در گرمای خوزستان بود وقتی از خانه خارج می شد روزانه صد تومان جیب می گذاشت که اگر احیانا کسی محتاج بود یا نیازمندی عروس دم بخت داشت مراجعه می کرد پول نقد همراه داشته باشد که بتواند مشکل گشایی کند: بنابراین بی بی مریم با چنین تربیتی خودشناس می شود و درواقع جاپای پدر می گذارد و از کمک به فقرا نمی تواند غفلت کند.

وی ادامه داد: ایشان در میانه ی جنگ جهانی اول بنابر درس هایی که از پدر و برادر آموخته بود در حمایت از قشر ضعیف بختیاری در اصفهان خدمات عام المنفعه ای را از خود به یادگار می گذارد، فراموش نکنیم ایشان درس های بزرگی از برادر بزرگشان حاج  علیقلی خان سردار اسعد آموخت درواقع کسب تجربه در محضر سردار اسعد حکم یک دانشگاه ملی را برای این بانوی بزرگوار داشت خود ایشان در کتاب خاطراتش به صراحت اشاره می کند: برادرم حاج علیقلی خان سردار اسعد که هم پدرم بود و هم برادرم و هم استادم بود و همه مقامی را نسبت به من دارا بودند چقدر مرا به درس خواندن و نوشتن تشویق می فرمودند، همه شب کتاب ناسخ التواریخ را مطالعه می فرمود در هر کجای کتاب که حالت یک زن محترمه بود می فرمود و به من خطاب می فرمود اگر مانند این زن شدی آن گاه تعریف داری و این درس هایی است که از محضر پدر و برادر آموخت. 

حیدری با اشاره ی اجمالی به فعالیت های نیکوکارانه ی سردار مریم بختیاری در مقطع جنگ جهانی اول در اصفهان یادآور شد: در مقطع جنگ جهانی اول ارتش ایران از هم پاشیده بود، اشغالگران بیگانه انگلیس از جنوب و روسیه از شمال کشور ما را مورد تاخت و تاز قرار داده بودند، بی بی مریم در اصفهان بود و مواجه شده بودند با یک قحطی تحمیلی درواقع انگلیسی ها با کمک برخی تجار سودجو اقدام به احتکار می کردند این مسئله باعث شده بود گندم و ارزاق بسیار گران شود و فقرا به زحمت افتاده بودند البته انگلیس تعمداً این کار را می کرد و قصد داشت مقاومت ملت ایران را در هم بشکند و ایرانی ها اصفهان را که کانون مبارزه و مقاومت ملی ایرانیان در برابر اشغالگران بود ترک کنند و به روستاهای اطراف بروند تا انگلیس ها راحت تر بتوانند اصفهان را تحت نفوذ خودشان داشته باشند.

مدیر مسئول پایگاه خبری ایبنا نیوز در ادامه سخنرانی خود گفت: بی بی مریم در این دوره ی حساس تاریخی بر طبق گواهی اسنادی که باقی مانده است روزانه مبالغ بسیار زیادی را خرج فقرای شهر می کرد برای آنکه اقتصاد مقاومتی که در اصفهان و حومه ی آن برپا بود برقرار بماند چرا که اقتصاد مقاومتی رکن مهم در برابر با استبداد و  استعمار و اشغالگران بیگانه بوده است.

 وی تصریح کرد: بی بی مریم بختیاری نخستین خیریه ی مدرن ایران را در اصفهان تحت عنوان خیریه ی عمومی اصفهان تاسیس کردند و مقرری روزانه ای را برای این خیریه در نظر گرفتند و پسرشان مصطفی قلی خان ارشد بختیاری را به عنوان نماینده ی بی بی مریم در هیئت مدیره ی این خیریه عضویت دادند.

حیدری تاکید کرد: این موارد نکات مهمی است که بیان نمی شود، این رویداد افتخار ایران است که  نخستین خیریه مدرن ایران توسط یک بانوی بختیاری تاسیس شده است. 

وی افزود مفصلا از افتخار آفرینی های بختیاری سخن گفته شد ولی به تلخی ها اشاره نشد، من نمی خواهم کام شما را در این شب شاد و شیرین تلخ کنم ولی می شود که از نیکوکاری های بی بی مریم در مقطع سال 1296 بگویم ولی از  تلخ کامی مردم بختیاری، در سال 1396 سخن نگوییم، امسال منطقه ی بختیاری متاسفانه رتبه ی نخست بیکاری را در کشور به دست آورده است و این مسئله مایه ی شرمساری است منطقه ی نفت خیزی که هشتاد درصد از میانگین درآمد یکصدسال اخیر ایران را تأمین کرده است و دین بزرگی بر گردن ایرانیان دارد رتبه ی نخست بیکاری را داشته باشد.

 وی ابراز داشت: بیان این واقعیت ها بطور یقین نیازمند درنگ نمودن و سبب درد کشیدن است و من دوست داشتم این نکته را خدمت شما بزرگواران بگویم که ما هنگامی که از مسجدسلیمان مظلوم سخن می گوییم بایست یادآور این مسئله باشیم که مسجدسلیمان امروز میانگین هشتاد درصد درآمد نفتی ایران در صد سال اخیر را تامین نمود ولی رتبه ی نخست بیکاری را در خوزستان دارد و رفع این مسئله همت دولتی ها را می طلبد و هم تلاش نیکوکاران را نیازمند است.

 وی عنوان کرد: اگر ما برپایی نکوداشت بی بی مریم را سفارش می کنیم و او را تحسین می کنیم، بایستی در نظر داشته باشیم که کارهای نیکوکارانه ایشان را هم ادامه دهیم، امروز چرا یک دختر جوان و نوجوان بختیاری برای تهیه ی بلیط هواپیما جهت حضور در مسابقات ورزشی تهران دچار مشکل شود؟ آیا شرکت نفت وظیفه ای برای حمایت از دختران نوجوانان و جوانان بختیاری ندارد؟ من نام هایی که در ذهنم است می گویم، بانوان شهپری، سلحشوری و پارمیس حیدری، این ها افتخارهای عرصه ی ورزش ما و بی بی مریم های جدید هستند ولی بدون حامی.

 مدیر انتشارات تمتی  ابراز امیدواری نمود: در کنار نکوداشت هایی که برای مفاخر و قله های تاریخمان برگزار می کنیم برای دردها و رنج های انسانی و نابسامانی های امروزیمان نیز اندیشه و چاره جویی کنیم و بتوانیم یا همدلی و همکاری این مسائل را کاهش بدهیم.

 دبیر اجرایی نکوداشت سردار بی بی مریم بختیاری یادآور شد:  هموطنان گرامی مستحضر هستید که اکثر مدارس، میادین، وخیابانهاو..... بنام اساطیر، مفاخر و مشاهیر بزرگ و همچنین شهدای سرافراز ۸سال دفاع مقدس و دیگر شهدای ایران زمین مزین و نامگذاری شده است، در همین‌ راستا اداره کل آموزش و پرورش استان خوزستان در شهر اهواز در یک اقدام شایسته و قابل تقدیر یک دبستان دخترانه را به نام سردار بی بی مریم بختیاری نامگذاری کرد. 

 محمدتقی اورکی ضمن سپاسگذاری از تمام بانیان و عوامل این امر خیر در ادامه  گفت: همانگونه که مطلع هستید سردار بی بی مریم بختیاری یک بانوی مسلمان و ضد استبداد و بیگانه ستیز و یک قهرمان ملی مشروطه خواه بود، که  کارشناسان و‌پژوهشگران به شرح زندگی و ابعاد شخصیت این بانوی بزرگ ایران زمین خواهند پرداخت.

وی افزود: نام گذاری مدرسه ای به نام سردار بی بی مریم باعث کنجکاوی بسیاری از هموطنان به خصوص هموطنان خوزستانی پیرامون شخصیت و اندیشه های این بانوی مسلمان شد. در همین راستا باهمفکری دوستان بر آن شدیم تا یک نکوداشت درخور و شایسته با حضور گرم همه ی هموطنان گرامی و هم استانی ها درشهر شهید پرور اهواز برگزار کنیم تا بلکه بتوانیم ابعاد شخصیت و اندیشه ها و ویژگی‌های این بانوی مسلمان را بیشتر تشریح کنیم و به نسل آینده بهتر معرفی کنیم.

دبیر اجرایی نکوداشت بی بی مریم بختیاری در ادامه با بیان اینکه در شناساندن این چهره ملی و ویژگی‌های برجسته ی بانوی بزرگ ایران زمین، بسیاری ازهموطنان و هم استانی ها همکاری و همراهی فراوانی داشته اند، اظهار کرد:   دست تک تک آنها را به گرمی می فشارم و برای این عزیزان از درگاه ایزد منان آرزوی صحت و سلامتی را دارم. امیدوارم با حضور همه ی شما عزیزان هموطن، برگ زرینی بر افتخارات جامعه ی ایرانی در استان خوزستان افزوده شود .

وی در پایان از حضور سایر اقوام بزرگ استان خوزستان در این نکوداشت قدر دانی کرد و گفت:  امیدوارم بختیاری در این همایش بتواند میزبان خوبی برای هم وطنان ارجمند باشد.

جمعی از عشایر عرب استان خوزستان از شهرهای مختلف از جمله اهواز نیز در آئین نکوداشت بی‌بی مریم بختیاری مادر سردار شهید علی‌مردان خان بختیاری حضور یافتند، یکی از جذابترین بخش‌های برنامه اجرای حامد نیسی خواننده عرب زبان استان خوزستان بود که ترانه‌ های  فولکلور بختیاری را با زبان بختیاری اجرا کرد.

دکتر حمید طرفی: تاریخ فداکاری های بختیاری ها را هرگز فراموش نمی کند. 

حاج حمید طرفی نویسنده و پژوهشگر مطرح خوزستان و کشور با درود فرستادن به اقوام استان و کشور گفت: قرار بود من در مورد سردار بی بی مریم مادر شهید علیمردان خان و خواهر سردار اسعد صحبت کنم و نگرشی به اقوام بختیاری و مردم عرب داشته باشم اما اکنون درباره ی مردم عرب استان و قوم بختیاری و همچنین همبستگی که از دوران های مختلف تاریخ بین این دو قوم تاریخی و بزرگ خوزستان بود سخن می گویم که در تاریخ هم نیامده است.

وی با اشاره به یک روایت تاریخی  از همبستگی دیرینه  دو قوم بختیاری و عرب عنوان کرد: در 270 میلادی، جنگی بین اشک یکم پادشاه ایران و کورتاسیس فرمانروای رومی الرافدین (عراق) روی داد  در آن جنگ قوای ایران متحمل تلفات فزاینده ای شده به سوی "میسال" حکومت خود مختاری مردم عرب در  لطایح المویذه  عقب نشینی کردند،مردم عرب آماده رزم گردیدند اما به پادشاه ایران گفتند: شما و ارتش میهمان ما هستید تا چند روز دیگر برادرانمان می رسند بعد به دشمن حمله ور می شویم  اشک یکم پرسید: برادران شما چه کسانی هستند؟اعراب گفتند : برادران بختیاری، وی با اشاره به یک روایت تاریخی از همبستگی دیرینه دو قوم بختیاری و عرب عنوان کرد: فوراً  افرادی را به سوی مناطق بختیاری نشین اعزام داشتند و نیروهای عظیمی از سوی بختیاری آمدند و در حینی که نیروی ارتش ایران، به عنوان نیروی پشتیبان بودند، عرب ها و بختیاری ها با تمام توان رزمندگانش به ارتش رومی حمله ور گردیدند  جنگ چند روز ادامه یافت و با شکست رومی ها انجامید و کورتاسیس آن فرمانده مغرور، ناگزیر از فرار گردید و عرب ها و بختیاری ها تا نینوا وی را تعقیب و به زندگیش خاتمه دادند.

 این نویسنده ی برگزیده ی کشور همچنین با اشاره به ارزش و اهمیت خوزستان و مسجدسلیمان در صحنه اقتصاد ملی و بین المللی یادآور شد: خوزستان سرزمین خون و مقاومت و دفاع از ارزش های اسلامی است و از انقلاب امام دفاع کرده و می کنند نگرشی به مسجدسلیمان داشته باشیم  این شهر و نفت آن به بنابراین ارزش مردم بختیاری و مسجدسلیمان به اندازه جهان ارزش دارد. درود بر قوم بزرگ بختیاری، درود بر سردار بی بی مریم. درود بر همبستگی مردم خوزستان، خوزستانی که رزمید، خوزستانی که خون داد و خوزستانی که فرزندش سرلشکر پاسدار دکتر محسن رضایی، ایران و جمهوری اسلامی را از دست صدام و (51) کشور آزاد کرد.

طرفی تصویب کرد:به چشم خود دیدم محسن رضایی، که همراه شهید همیشه جاوید جنگ سیدعلی هاشمی از وسط مین عبور می کرد، ظرف نه ماه بعد از فرار بنی صدر جنگ را به آن سوی مرز کشاند، امنیت به مردم داد،عزت داد. وی ابراز داشت: شما مردم بختیاری عزیز ، شما قومی عزت آفرین هستید از شمشیر زدن برابر دشمنان هراسی به دل ندارید، در همه زمینه ها با وحدت و همبستگی اقوام خوزستانی و به ویژه مردم مسلمان عرب با دشمنان کشور ایران رزمیدید، در ایذه هزار شهید دادید، در اندیمشک هزارو چهارصد شهید تقدیم انقلاب و اسلام نمودید.

وی تأکید کرد:  تاریخ هرگز فداکاری های شما را فراموش نمی کند، شما افتخار تاریخ ایران هستید، سوگند به خدا که محسن رضایی عزیز  پس از مقام معظم رهبری شجاع ترین و با ارزش ترین افراد می باشد.

حاج حمید طرفی همچنین از انتشار چهار جلد کتاب پیرامون ایل بختیاری و یک جلد کتاب درباره زندگانی سردار مریم بختیاری خبر داد.

عشایر ایل قشقایی با حضور در کنار برادران بختیاری و عرب خود به تجلیل از مقام بی‌بی مریم بختیاری مادر سردار شهید علی‌مردان خان بختیاری از زنان مبارز دوران مشروطیت پرداختند، بهرامی قشقایی از شاعران ایل بزرگ قشقایی نیز شعری را که با لهجه بختیاری سروده بود برای حاضران در آئین نکوداشت بی‌بی مریم بختیاری خواند. 

استاد محمدباقر محب شوشتری شاعر مطرح خوزستانی نیز مهمان ویژه همایش سردار مریم بختیاری بود که ابتدا قطعه شعری با مطلع :

آیین پلنگ ‌کوهساری دارم  

 چون‌ کوه ستاده، استواری دارم

ایرانی ام و به خویشتن می بالم 

 بر سینه مدال بختیاری دارم . . . به ایل بختیاری تقدیم نمود و سپس قصیده ی بلندی در رسای شجاعت و رشادت های سلطان جلال الدین محمدخوارزمشاه رجال میهن پرست ایرانی که در برابر هجوم مغول ایستادگی نمود را برای حضار در سالن خوانش نمود. همچنین حضور بختیاری‌ها با لباس اصیل این قوم خود جلوه خاصی به آئین نکوداشت بی‌بی مریم بختیاری داده بود.

نوربخش احمدزاده ی بختیاری: سردار مریم بختیاری نشان بشکوه از زنان تاریخ ساز ایران زمین دارد.

نوربخش احمدزاده بختیاری  با بیان این تفسیر از شاهنامه که شاه نامه، کتاب کمان ابروانی کماندار نیز است یادآور شد:

شاهکار خرد و اندیشه ، تنها کتاب مردان نیست، به راستی بر این باورم اگر بانوی بزرگ و پاک دامنی  چون فرانک دانا نبود، اثری از فریدون فرخ هم نبود. 

این شاه نامه پژوه بختیاری تصریح کرد: حکیم فردوسی در کنارنام بردن از  مردان  شانه به شانه مردان از زنان نام دار و نام آور بسیاری نیز  نام برده است،  زنانی چون رودابه پرهنر، تهمینه با وفا، گردآفرید جنگ آور، جریره عاشق فرزند که پس از کشته شدن فرود؛ دژه را ، اسبان را ، جان را، و جهانش را به آتش می کشد، سیندخت خردمند ، فرنگیس دانا و دلسوز ، آرزو ، آزاده، مهناز،گلشهر ، ماه آفرید، و منیژه پاک دین.

احمدزاده بختیاری ادامه داد:  خداوندگار سخن پارسی  در کتاب بزرگ  خویش  از ۳۲ زن نام برده است و به نقش آفرینی آنان می پردازد ، زنان سرباز و سرداری که شهر هروم را به نیکی و خردمندی اداره کردند ، هروم شهری  که کاملا زنانه، مدیریت می شود، اداره  این شهر از طرف زنان، نشان از اعتبار و جایگاه ارجمند زنان در تاریخ پر حادثه ایران دارد.

این شاهنامه خوان برجسته با صلابتی توصیف ناشدنی با بیان اینکه زنانشان چنین اند ایرانیان، تصریح کرد: نقش زنان در تاریخ پرفراز و نشیب ایران در دوره های مختلف متفاوت بوده ، در دوران حکومت ایلامیان، مرد سالاری به شدت حاکم بوده ، در روزگار هخامنشیان وضعیت کمی بهتر شد و زنان آرام آرام حق مالکیت و ارث پیدا کردند، اوج حضور زنان در تاریخ سرزمین سپندینه ایران در دوره ساسانیان است که پوران دخت به پادشاهی می رسد  و به روایت تاریخ، حاکمیت بیش از ده کشور آسیایی امروز را به عهده داشته ، پوراندخت هزار و چهارصد سال پس از آن که  به پادشاهی می رسد  به عدل و داد رفتار می کند و خواهان برابری حقوق زن و مرد است.

وی اظهار کرد:  اگر بدانیم که  ۱۴۰۰ سال پیش در حاشیه شاخاب پارس دختران را زنده به گور می کردند ارزش کار پوراندخت ها در ایران بیشتر آشکار می شود .

احمدزاده بختیاری با بیان این که  فردوسی زن ستایی بی همتا و کم نظیر است، گفت: فردوسی از زنان بسیاری در بخش های سه گانه اثر خویش نام برده است ، فردوسی جنسیت را رد می کند و سفارش می کند که : 

چو فرزند باشد به فرهنگ دار

زمانه به بازی بر او تنگ دار 

چوفرزند باشد به آیین و فر

گرامی به دل بر چه ماده چه نر

این پژوهشگر شاهنامه ادامه داد: فردوسی در شاهکار خود اززنان بسیاری نام می برد . زنان عاشق ، زنان جنگجو، زنان وفاپیشه، زنان مهر ورز، زنان سیاستمدار ، زنان مدیر ، زنان مشاور، زنان همسر دوست و همراه.

وی گفت: تهمینه تنها و تنها یک شب همسر رستم است اما تا روزی که نفس می کشد به رستم عشق می ورزد و به او وفادار است . 

احمدزاده بختیاری با تاکید بر اینکه زنان شاه نامه امروز هم در روزگار معاصر می توانند الگوهای خوبی برای دختر ایرانی باشند، عنوان کرد: زنان شاهنامه در جامعه ای رشد کرده اند که درعین  آزادی در معاشرت، این تربیت زنان و  دختران است که پاسبانی برای حریم  ایشان است، نه ترس از پدر مادر و یا جامعه .

این استاد شاهنامه خوان اظهار کرد:  زنان شگفتی ساز شاه نامه در میدان نبرد، گُرد آفرینانی بی مانندند ...

شگفت آمدش گفت از ایران سپاه

چنین دختر آید به آوردگاه

سواران جنگی به روز نبرد

همانا به زیر اندر آرند گرد

نوربخش احمدزاده بختیاری در ادامه گفت:   شاهنامه  تنها کتاب مردان  نیست، شاهنامه کتاب زنان خردمند و نجیب نیز هست.

وی در پایان گفت: سردار بی بی مریم نیز  نشان از این زنان بشکوه  و جنگ آور  دارد و به درستی نشان دلیری و خردورزی و ایران دوستی و وطن پرستی خویش را از این استوره ها گرفته است و فرانک منش، شیر علی مردان شهیدش را تربیت می کند. امید که جامعه را از یاد این زنان بزرگ تاریخ ساز تهی نکنیم می توانیم  برای اداره کشور در سطوح مختلف به زنان اعتماد کنیم  تا دنیای بهتری پیش رو داشته باشیم. 

وی با خواندن این شعر، سخنان خود را به پایان رساند: 

زنانشان چُنین اند ایرانیان 

چگونه اند گردان جنگ آوران

شاهنامه‌خوانی 2 تن از نوجوانان بختیاری با لباس زیبای این ایل از دیگر برنامه‌هایی بود که در آئین نکوداشت بی‌بی مریم بختیاری اجرا شد و مورد استقبال حاضران قرار گرفت.

برنامه ی نکوداشت سردار مریم در سالن سینمایی مجموعه فرهنگی ورزشی امام رضا(ع) اهواز واقع در شهرک نفت با مجری گری ثریا زندیار و کیانوش بتواز و اجرای جمعی از هنرمندان موسیقی بختیاری، فرهاد بیژن پور، محسن جلیل آزاد، سیید محمد موسوی تا پاسی از شب ادامه داشت.

برگزار کنندگان آیین نکوداشت سردار مریم بختیاری با هدف معرفی و الگوسازی از چهره ها و مفاخر ایران و شناساندن آن ها به نسل جوان امروز جامعه در برابر با هجمه های فرهنگی بیگانه ، ایجاد وحدت، انسجام، همدلی و همبستگی بیش از پیش در میان همه ی اقشار مختلف به ویژه اقوام خوزستان اقدام به پریایی چنین رویدادی نمودند و فعالان فرهنگ و هنر خوزستان با عنایت به کارنامه ی سیاسی و اجتماعی این بانوی ایران بان و داشتن اعتقادات و روحیاتی  همچون استبداد ستیزی، بیگانه ستیزی، مشروطه خواهی، نیکوکاری و کمک به محرومان جامعه، مهمان نوازی، دفاع از امنیت و تمامیت ارضی کشور و چهره ای که در گذشته و حال همیشه سبب ساز و بانی انسجام و یکپارچگی اقوام مختلف و جوامع ایران زمین بوده و هست، بی بی مریم را الگوی فاخر بانوی ایرانی برای انتقال مفاهیم والای همدلی و میهن پرستی یافتند و امروز نیز بار دیگر این آرمان بزرگ و ارزشمند همبستگی ملی در آیین نکوداشت بی بی مریم بختیاری به هم پیوند خورد، استقبال از آئین نکوداشت بی‌بی مریم بختیاری به حدی بود که نه تنها کل سالن محل برگزاری این برنامه پر شده بود بلکه تعداد زیادی از حاضران، ایستاده برنامه را تماشا کردند.

این برنامه با حضور مردم استان خوزستان از شهرهای مختلف از جمله اهواز، خرمشهر، آبادان، شوشتر، دزفول، گتوند، هفتگل، مسجدسلیمان، لالی، باغملک، ایذه، قلعه تل، قلعه خواجه، رامهرمز، صیدون، حتی، بهبهان، تشان، امیدیه، آغاجاری، آبژدان، میداوود، گلگیر، اندیمشک، الوار گرمسیری، شوش، حسینیه و منطقه نفت سفید و جمعی از مردم بختیاری از استان‌های چهارمحال بختیاری، کهگیلویه و بویر احمد، لرستان و اصفهان نیز در آئین نکوداشت بی‌بی مریم بختیاری برگزار شد که حاضران به این شیرزن بختیاری ادای احترام کردند.

گفتنی است : در فواصل برنامه تنی چند از فعالان عرصه ی رسانه های شنیداری و روزنامه ها و پایگاه های خبری خوزستان  به پاس تلاش های رسانه ای در حوزه ی فرهنگ بختیاری و پوشش رسانه ای رویداد نکوداشت سردار مریم مورد قدرشناسی قرار گرفتند.

 در این برنامه با حضور مهندس یونس اسفندیاری از اعضای کمیته ی برگزاری همایش سردار مریم بختیاری و دکتر محمد جوروند مدیر کل  فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان از اعضای گروه رادیو رنگین کمان همدلی بخش صدای بختیاری، بانو کوتی عرب و آقایان بیژن ایروانی ، رضا رادمهر و آقای زارعی تجلیل شد.

همچنین افشار پرویزی بابادی، پدرام طاهری، ایمان کریمی، جهانگیر غیبی پور، ثریا زندیار، لیلی بهداروند، رضا نجف زاده مورد قدرشناسی قرار گرفتند و تندیس نکوداشت سردار مریم بختیاری به بانوی پیشکسوت رسانه ای خوزستان پروا آقاخانی اهدا شد.

شایان ذکر است: در بخش پایانی آیین نکوداشت سردار مریم بختیاری از عوامل، حامیان همایش و حضور چهره های پژوهش و هنر بختیاری همچون مهندس یونس اسفندیاری، سید عبداله حسینی فالحی، مهندس رحیمی مدیر کل صدا و سیمای خوزستان، دکتر یحیی حسنپور بختیاری دبیر علمی همایش ، دکتر غفارپور بختیار، محسن حیدری، نوربخش احمدزاده ی بختیاری، غفور سخندری، اشرف احمدی به نمایندگی کارگروه نکوداشت سردار مریم بختیاری در اصفهان، رشید کیوانی، کیانوش بتواز، محبوبه کمالی مدیر توانمند دبستان سردار مریم بختیاری، مصطفی اگدر، عبدالعلی برازش و آریسا سرقلی تقدیر بعمل آمد.