زندگی در گذشته، حال یا آینده؟

شوشان - نوید قائدی :

   این روزها زمانه بحران‌های مداوم و پی‌درپی است. خصوصاً در ایران روزگار ما دوران بلاتکلیفی سیاسی و اقتصادی است و چشم‌انداز روشنی از آینه وجود ندارد و می‌توان گفت به‌غیراز قشر محدودی که خود را در پیله‌ها و حصارهای مالی اندوخته به راه‌های مختلف تنیده‌اند بقیه احساس آرامش و امنیت روانی ندارند. با تحلیل شرایط فعلی و پیش روی بعید است بتوان در آینده‌ای نزدیک در سایه پیشرفت‌های فنّاوری شرایط فعلی را بهبود بخشید و بحران‌های مالی و بیکاری و مخاطرات زیست‌محیطی مثلاً ریز گردها، کم‌آبی و خشک‌سالی و آلودگی‌های زیست‌محیطی را بهبود بخشید. در این اوضاع‌واحوال پیش روی هستند کسانی که در رویای زندگی‌های آرام گذشته به سر می‌برند و با تخیلی آمیخته با حس نوستالژی روزگار سپری می‌کنند. مثلاً آرایه‌های خانه را سنتی کرده و نوای گرام گوش می‌دهند و به آهنگ‌ها و موزیک‌های دهه‌های گذشته پناه برده‌اند و در خانه دم‌نوش و عرقیات می‌نوشند و خلاصه با ایام قدیم روزگار را می‌گذارند و خود را به عالم خلسه برده‌اند. دسته دیگر مردم کسانی هستند که با رویای بهبود و پیشرفت در آینده سیر می‌کنند و به امید روزی نشسته‌اند که روزی مشکلات کاهش یابد و بتوانند در امنیت کامل روانی روزگار بگذارند. مثلاً به امید رفتن دانشگاه و راه‌اندازی کار و کاسبی مطلوب و یا پیدا کردن شغل مورد دلخواه یا خرید ماشین و خانه مطلوب خود به اهداف از پیش تعریف‌شده برسند که البته وقتی می‌رسند که درواقع به نقطه پایان یک هدف رسیده‌اند که احساس می‌کنند کار زیادی نکرده‌اند و هنوز حجم بالایی از مشکلات روی دستشان تلنبار شده است. و دسته سوم مردم کسانی هستند که مانند عالم درویشان و صوفیان زندگی خود را در حال و لحظه سپری می‌کنند. و به‌قول‌معروف همین‌که خانه‌ای دارند و می‌توانند با هر کیفیتی شب را روز و روز را شب نمایند راضی و خوشنود هستند. مثلاً وقت گذراندن با دوستان و خانواده و گوش دادن موسیقی و بازی فوتبال و غیره.. از بهترین لحظه‌های آنان محسوب می‌شود.

    بیشتر وقت ما صرف رسیدن به اهداف آینده می‌شود تا بتوانیم معنا و مفهومی نو در زندگی خود ایجاد کنیم. اما به هزاران دلیل پیش روی و شرایط حاکم در اقتصاد و سیاست کشور وقتی آمال و آرزوهای خود را ازدست‌رفته می‌بینیم سرخورده و نگران و مضطرب می‌شویم. به‌عنوان‌مثال در عرض دو روز قیمت دلار هزار تومان افزایش می‌یابد و شما کلی زحمت‌کشیده‌اید و پولی را اندوخته‌اید تا فردا فلان وسیله را خریداری کنید اما دیگر قدرت خرید آن را ندارید. یا تلاش کردید‌ و مدرک ارشد گرفته‌اید اما شغلی مناسبی برای شما که رابطه و رانت ندارید نیست و ...... اگر قرار باشد فقط در لحظه زندگی کرد و روزگار گذراند درواقع ترویج بی‌مسئولیتی است. این فکر که با عزلت و تنهایی می‌توان خود را از مخاطرات روحی بر حذر داشت درواقع توهمی بیش نیست.

 در شرایط فعلی چاره‌ای جز تدبیر کردن و صبر داشتن و برنامه‌ریزی در زندگی نیست؛ یعنی باید به‌گونه‌ای زندگی کرد که هم درگذشته و حال و آینده بود و ترکیبی از این مدل را در پیش گرفت مگر نه فرد دچار صدمات روحی شدید می‌شود. باید به‌گونه‌ای زیست کرد که رضایت خاطر درونی حاصل گردد. به‌طور مثال اگر در لحظه وقت می‌گذرانیم نباید از آینده غم غافل بود. در کل باید به کارها و افکار عینیت و هویت ارزشی بخشید. مثلاً اگر در مورد موضوعی اعتراض مدنی داریم و نتیجه مثبت حاصل نمی‌شود نباید در پای بیهودگی حرکت و اعتراض گذاشت بلکه همین حرکت و اعلام اعتراض هم خود هویت‌بخش و ارزشمند است. کوتاه‌سخن همیشه قرار نیست نتایج کار درست و صحیح باشد بلکه باید روش و نوع انجام درست و مطلوب انتخاب گردد؛ یعنی اگر قرار است درگذشته و حال یا آینده بود باید سعی شود این مدل‌ها درست ترسیم و اجرای شوند تا خود عواقب تخریبی و یاس و ناامیدی نداشته باشند. وقتی روش صحیح در پیش‌گرفته شود بعد درنهایت نتایج مطلوب هم نمایان خواهند شد.