آیا روابط عمومی ممکن است؟

شوشان – لفته منصوری :

پرسش از امکان یا امتناع موجودِ 64 ساله‌ای به نام روابط عمومی در خوزستان یک پرسش بنیادی است. چراکه خوزستان دولتی‌ترین استان ایران است. هیچ جای خوزستان بی‌سازمان نیست و هیچ سازمانی بی روابط عمومی نیست؛ و هیچ جای ایران عمر روابط عمومی به درازنای خوزستان ندارد؛ اما بدون تردید روابط عمومی فرزند مدرنیته است. برخلاف نظر رابرت، ال، هیث اعتقادی به ریشه‌ی چهارهزارساله برای روابط عمومی در امپراتوری‌های باستانی، ایران، مصر، هند و چین ندارم.[1] روابط عمومی 120 سال پیش برای پاسخگویی به نیازهای انسان مدرن در آمریکا متولد شد.[2] انسان مدرن، انسانی که حاکم بر سرنوشت خویش بوده و اسیر هیچ موجود دیگری نیست. انسانی که با حذف خدا، خود را در محور مختصات هستی قرار داده، به علوم تجربی تکیه زده، فن‌سالار، صنعت محور، رفاه‌طلب، طرفدار سرمایه‌داری، سکولار، اومانیست و فردگرا بوده و در نظام سیاسی به دموکراسی لیبرال و در سیستم فکری به عقل خود بنیاد منقطع از وحی، اصالت می‌دهد. روابط عمومی در غرب برای پاسخ به نیازها، ارزش‌ها و خواسته‌های این انسان متولدشده است.

هنگامی‌که روابط عمومی در سال 1332 از دروازه‌ی نفت خوزستان وارد ایران شد و تا به امروز در خاستگاه شرقی – ایرانی خود کارکردی متفاوت پیداکرده است؛ زیرا که سازمان و انسان ایرانی با نوع غربی آن تفاوت دارد. کافی است موقعیت روابط عمومی‌های خوزستان را بر اساس محور مختصات الگوی چهارگانه‌ی روابط عمومی گرونیک و هانت (1984)[3] بررسی کنید. روابط عمومی‌های خوزستان کجا قرار دارند؟ انتشاراتی و تبلیغاتی، اطلاع‌رسانی عمومی، دوسویه ناهمسنگ یا دوسویه همسنگ هستند؟

امروزه روابط عمومی مدرن بر اساس الگوی دوسویه همسنگ جریان ارتباط را کاملاً دوطرفه کرده و موقعیت هژمونیک سازمان بر مخاطب را به رابطه‌ی گروه – گروه تغییر داده است. سازمان و مخاطب، به‌عنوان دو گروه  هم‌سطح برای دستیابی به تفاهم و همدلی با همدیگر مذاکره کرده و راهبردهای مشترک برای همزیستی اتخاذ می‌کنند.

آیا در خوزستان این امکان برای روابط عمومی و سازمان وجود دارد؟ مسلماً خیر! اینجاست که با یک امتناع بزرگ مواجه می‌شویم. کافی است نگاهی گذرا به پدیده‌ی «مرگِ سازمانی» در سال جاری در خوزستان - مرگی که به دلیل قصور یا تقصیر سازمان‌های مختلف جان انسان‌ها را گرفته-  بیندازید! مرگ ناشی از تصادف جاده‌ها، غرق شدن در رودخانه‌ها، افتادن کودکان و کهن‌سالان در چاه‌های شهری، سوختن در پتروشیمی‌ها و فولادها، درگیرهای عشایری، تیراندازی در مراسم جشن‌ها و فاتحه‌ها و ... سپس جایگاه روابط عمومی سازمان‌های ذی‌ربط را بررسی کنید که دقیقاً کجا هستند؟

روابط عمومی در خوزستان باید پوست‌اندازی کند. باید بر اساس ارزش‌ها، هنجارها و آرمان‌های خوزستانی خود، مدلی تعاملی بسازد. بدون تردید این هدف تنها در صورتی محقق خواهد شد که سازمان دچار دگردیسی شود. سازمان باید از موقعیت «استعلایی» به زمین فرود آید تا امکان روابط عمومی فراهم شود؛ در غیر این صورت روابط عمومی در خوزستان ممتنع است.

پانویس منابع و مآخذ :

[1] - هیث، رابرت، ال (1384)، «پیشگامان روابط عمومی نوین» دایره المعارف روابط عمومی، ترجمه‌ی مهدی باقریان و عزیز معصومی، تهران: کارگزار روابط عمومی، ص 73.

2- Cutlip, Scott (2002). "Public Relations". In: The Encyclopedia Americana. Vol:22. New York, Grolier p 763.

[3] - سفیدی، هوشمند و کمال‌الدین نیک‌رفتار خیابانی (1383)، ماهیت و کارکردهای روابط عمومی، تهران: موسسه تحقیقات روابط عمومی، ص 24-22.