برای تهیه گزارشی در مورد اقتصاد رفتاری و تعیین خط مشی عمومی کتاب کج رفتاری ریچارد تیلر برنده جایزه نوبل 2017 را ورق می زدم و به این جمله رسیدم که دولت های خودتان را به راه اندازی تیم تلنگر تشویق کنید.

خوزنیوز نوشت: این موضوع همزمان شد با دیدن فیلم کوتاه تبریک نوروزی وزیر نیرو در کنار سفره هفت سین و ترویج انتشار هشتک سازگاری با کم آبی توسط ایشان، با خود اندیشیدم در این برهه از زمان که وزارت نیرو با بحران کم بارشی و بی رمقی روز افزون منابع آب کشور روبرواست ، تشکیل تیم بینش های رفتاری که به عنوان واحدهای تلنگر در دنیا شناخته می شوند مؤثرتر از دیگرراههای تغییر رفتار با هدف سازگارکردن با کم آبی باشد.

ریچارد تایلر اقتصاد دان رفتار شناس در کتاب «تلنگر: بهبود تصمیمات درباره سلامت، ثروت و شادکامی» که در سال 2008 با کاس سناستین نوشته این تئوری را مطرح کرده و مدعی است اگر نظریه تلنگر بیشتر از آموزش، قوانین و فشار مستقیم مؤثر واقع نشود، قطعاً به اندازه آن مؤثر است. كارامدترين تلنگرها بر باارزشترين كارها در علوم رفتاري( شامل اقتصاد رفتاري) متكي هستندو بنابراين بازتابدهنده دركي واقعبينانه از اين نكته هستند كه چگونه مردم به طرحها و ابتكارعملهاي دولت واكنش نشان ميدهند.

بر اساس این نظریه از سال 2010 واحدهای تلنگر در سراسر دنیا با هدف ایفا نقش مشاورانی که پیشنهادهای سیاستی را برای بهبود رفاه جامعه به سیاستگذار ارائه می دهند تشکیل شده اند. در انگلستان تیم بینشهای رفتاری به دستور دیوید کامرون با هدف بهبود خدمات عمومی و صرفه‌جویی در هزینه‌ها در سال ۲۰۱۰ در کابینه انگلستان تاسیس شد و در زمینه های مختلف سیاستی فعالیت می کند. امریکا نیز تیم علوم اجتماعی و رفتاری کاخ سفید دارد. در اداره کل سلامت مصرف کنندگان کمیسیون اروپا برنامه جامعی را جهت حمایت از فعالیتهای اقتصاد رفتاری در کل کمیسیون اروپا اجرا کرده است.

وی همچنین مهمترین میراث این واحدها را یاری رساندن به دولتهای تلنگر زن در آزمون ایده ها قبل از پیاده سازی آنها می باشد. وزارت نیرو می تواند برای اولین بار در کشور این واحد را تأسیس کند تا آزمودن راههای بهبود اثر بخشی دولت در حوزه آب و حتی انرژی را ترغیب نماید.

این واحدها می توانند در قالب ها و اندازه های متفاوتی تشکیل شوند، مثلا در کوچکترین حالت با حدود 4 یا 5 عضو تمام وقت که می توانند ترکیبی از متخصصین جامعه شناس ، روان شناس و اقتصاددان و همچنین متخصص آشنا به تعیین خط مشی عمومی و سیاستگذاری باشند. در مدل های بزرگتر تعداد حتی می تواند بیشتر از سی نفر باشد ، داشتن تجربه کار در بخش دولتی جهت توانایی هدایت دولت و ایجاد پشتیبانی نیز ضروری است. تیم تلنگر با انتخاب دقیق تلنگرهای علمی و سپس قراردان این مداخلات در آزمونهای سخت می تواند به دولتها کمک فراوانی نماید. این تیم ها می توانند به عنوان بخش رسمی دولت باشند یا صرفاً نقش مشورتی داشته باشند.

تحقیقات زیادی درمورد مؤثر بودن تلنگر زدن در تغییر رفتار مصرف کنندگان آب و برق در کشورهای توسعه یافته انجام شده و اخیراً نیز در آفریقای جنوبی در شهر کیپ تاون صورت گرفته است. این مطالعات نشان می دهد.

تیم بینشهای رفتاری دانشگاه کیپ تاون با شهرداری که متولی تأمین آب شرب شهروندان است مشترکاً بر روی یافتن مؤثرترین روش در تشویق شهروندان به استفاده کمتر از آب با هم همکاری کردند.

نتایج به متولی تأمین آب شرب کمک می کند تا خط مشی را تعبیه کنند که تأمین آب در شرایط اقلیمی بحرانی آینده که در آن منابع تأمین آب تحت فشار قرار می گیرند امکان پذیر باشد.

نه پیام در دو بخش مجزا از طریق ارسال قبض های آب ماهیانه برای ارسال به 400 هزار نفر ساکن شهر کیپ تاون طی شش ماه طراحی شد. گروه ساکنین کنترلی هیچ گونه پیامی دریافت نکردند.

تقسیم بندی پیامها در دو بخش مجزا طراحی شد بخش اول شامل پیامهایی است که با ارائه اطلاعاتی درمورد هزینه های مالی و میزان مصرف آب به ایجاد انگیزه در رفتار مصرف کنندگان تاکید دارند:

در این بخش پیامهایی که به مردم اطلاع می داند از طریق صرفه جویی در آب چقدر می توانند در ماه پول پس انداز کنند یا اینکه اگر در مصرف شان صرفه جویی نکنند چقدر باید به ازاء آن هزینه پرداخت کنند و همچنین نکات سودمند در خصوص مصرف عاقلانه آب ارائه گردید.

بخش دوم شامل پیامهایی است که از طریق انگیزه های اجتماعی به حفظ منابع آب به عنوان یک کالای عمومی تأکید دارد.

در این بخش پیامهایی که موجب می شود شهروندان جایگاه اجتماعی بالاتری کسب کنند مثلا در یکی از پیامها به شهروندان گفته می شد که نام صرفه جو کننده برتر در وب سایت شهر منتشر می گردد . پیامهای دیگر این بخش حاوی اطلاعاتی در خصوص میزان مصرف آنها در مقایسه با هم محلی هایشان بود .

هردو بخش پیامها در کاهش مصرف آب موفق بوند ولی موفق ترین بخش مربوط به انگیزه های اجتماعی در شهروندان و پیامی که به آنها گفته می شد که نام صرفه جو کننده برتر در وب سایت شهر منتشر می گردد موجب نزدیک به 2درصد صرفه جویی در مصرف آب گردید.

مسئولان شهر از نتایج این مطالعه نه فقط در مدیریت آب شهری بلکه در خصوص مدیریت مصرف انرژی، بازیافت و کاهش تولید زباله نیز می توانند استفاده کنند.

این نوع مداخلات که به تلنگر های سبز معروف هستند، ارزان و مقرون به صرفه نیز می باشند ومی توانند در مدت زمان کوتاهی به اجرا درآیند. مزیت دیگر آنها این است که مصرف کنندگان آن را به عنوان یک مجازات قلمداد نمی کنند. به طور خاص، تلنگرهای سبز به عنوان یک ابزار جدید نوید دهنده برای تشویق مصرف کنندگان به اقدامات سازگار با محیط زیست، مانند انتخاب منابع انرژی تجدید پذیر یا صرفه جویی در مصرف آب و انرژی، پیشنهاد می شوند.

در گزارشی که در سال 2017 در خصوص استفاده از پتانسیل اقتصاد رفتاری در تغییر رفتار کشاورزان و بالابردن بهره وری آب در تولید محصول در هند ارائه شده است نشان میدهد که کشاورزانی که مورد تلنگر قرار گرفته اند 832 لیتر به ازاء هر کیلوگرم محصول کمتر از کشاورزان دیگر آب مصرف کرده اند و این امر به تأمین امنیت غذایی در کشور هند بسیار مؤثر بوده است این تجربه از آن جهت اهمیت دارد که بیشترین فشار ناشی از خشکسالی بر روی بخش کشاورزی ایران خواهد بود. اگر وزارت نیرو به دنبال ایجاد تغییرات در رفتارهای مصرف کنندگان است می تواند از خط مشی های پیشنهادی واحد تلنگر خود که اولین واحد تلنگر رسمی ایران خواهد بود استفاده نماید.

لینا چاسبی نژاد/ دانشجوی دکتری اقتصاد

X Share

Stumble Upon Delicious Cloob

Digg

تمام حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به شوشان است و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.

طراحی و تولید: ایران سامانه