اختلافنظر بین موافقان و مخالفان کاشت نیشکر در خوزستان در قالب اصرار و انکار سالها است که جریان دارد. اما طی سال جاری به دلیل کاهش فراوان دبی رودخانه کارون مجدد این بحث بالاگرفته، بهگونهای که افکار عمومی مردم منطقه نسبت به موضوع حساس شده است، سؤالات زیادی در اذهان شکلگرفته که باید برای روشن شدن موضوع برای آنها پاسخهای قانعکننده ارائه شود.
مردم منطقه حقدارند بدانند کاشت نیشکر چه تأثیری بر زندگی، معیشت و محیطزیست آنها دارد. کشاورزان مناطق پاییندست احساس میکنند برداشت آب نیشکر از رودخانه کارون مسبب کمفروغی کشت و کار و باغداری آنها شده است.
حامیان محیطزیست دید خوبی نسب به زه آبهای نیشکر ندارند. متخصصان آبیاری و زراعت نظرات خود رادارند. البته مسئولان شرکت توسعه نیشکر هم دلایل خود مانند کارایی اقتصادی کشت نیشکر و اشتغالزایی را مطرح میکنند.
جدال قدیمی موافقان و مخالفان بحثی کارشناسی و علمی است. که باید طی سالهای گذشته در این زمینه یک کارگروه ویژه علمی تشکیل میشد و ابعاد کار در زمینههای مختلف بررسی و نتایج آن مشخص میگردید.
اما طی سنوات گذشته در محتوی گفتمانها تغییر چندانی حاصل نشده است و دلایل هر گروه طی تقریباً ثابت مانده است. اما بر حجم مشکلات پیش رو چه در ابعاد کارشناسی قضیه و این روزها افکار عمومی و اجتماعی افزودهشده است.
وظیفه مسئولان استان و نمایندگان مجلس در این برهه حساس زمانی این است که بهدوراز هرگونه سطحینگری و تعصب برای بررسی ابعاد موضوع بهگونهای که منفعت کل استان در آن تأمین گردد از وزارت خانههای ذیربط یعنی نیرو و جهاد کشاورزی و سازمان حفاظت محیطزیست درخواست نمایند تا در قالب یک پژوهش علمی مشترک مشکلات و نظرات را بررسی و افقهای پیش روی مشخص نمایند.
این پژوهش باید همهجانبه و علمی باید بهگونهای که تمامی مسائل ریزودرشت مانند نیاز آبی نیشکر، کارایی مصرف آب، کارایی و توجیه کشت نیشکر در شرایط فعلی، موضوعات زیستمحیطی و حتی مسائل اجتماعی در آن دیده شود.
طی سنوات گذشته توسط کارشناسان ابعاد مختلف موضوع و نظرات آنها بهصورت جداگانه و جزیرهای بیانشده است. نقص کار عدم انسجام و اجماع نظرات بوده است. یعنی هر کارشناس با توجه به تخصص و تجربه اظهارنظر کرده است و گهها مطالعات موردی بر موضعها انجامشده است.
بهطور مثال درزمینهٔ آبیاری، زراعت، محیطزیست و... هر کارشناس از دید خود به موضع نگریسته است.
توضیحات شرکت توسعه نیشکر هم مشخص است و بیشتر بر مسائل اجتماعی، کشت در تابستان و عدم همخوانی با کشتهای دیگر جز برنج (که البته توجیه نامناسبی است) و جدیداً هم امکان استفاده از زه آبهای نیشکر را مطرح کردهاند که همگی در نوع خود قابلبررسی علمی هستند.
قابلذکر است نتایج بررسیهای علمی میتواند منجر به ارائه راهکارهای علمی و عملی شوند که صلاح کل مردم استان در آن تأمین گردد، راهکارهایی مانند کاهش سطح زیر کشت با رویکرد کشتهای جایگزینی مانند چغندرقند یا گیاهان علوفهای با روغنی. البته تا بررسی دقیق علمی قضاوت و پیشداروی جایز نیست.
لذا به مسئولان استان در قالب یک تکلیف عمومی پیشنهاد میشود ، با توجه به شرایط حساس کنونی در خصوص کمآبی و امکان بروز بحرانهای اجتماعی در این زمینه که از حساسیت ویژهای برخوردار است، بهفوریت کارگروه استانی برای بررسی اولیه مسائل و مشکلات و جمعبندی نظرات را تشکیل و به وزرت خانههای مرتبط با موضع انعکاس و به مردم اطلاعرسانی و روشنگری شود که این دغدغه مردمی در حال پیگیری است.
مگر نه مفتوح گذاشتن پروندهای با این حساسیت و عدم پاسخگویی به افکار عمومی جایز نیست، زیرا این طرح موافقان و مخالفان سرسختی دارد که بهواسطه سابقه و رتبه علمی نمیتوان نظرات آنان را نادیده گرفت.
من آ.. التوفیق