شوشان - نوید قائدی:
برآوردهای انجامشده در این نوشتار با تلاشهای نگارنده و بر اساس آخرین آمارهای معتبر سال های قبل و تجربیات سالهای مختلف فعالیت در این حوزه مهم شهری است. قطعاً به دلیل ضعفهای ساختاری در برآورد سفرهای درونشهری اهواز بههیچعنوان آمارهای دقیقی در دسترس نیست و اگر آمارها با حداکثر 10 درصد خطا هم باشند برای برنامهریزی و تحلیل کارشناسان قابلقبول و مطلوب است.ارائه این آمار برای اطلاع شهروندان و مسئولان و مدیران جراید و خبرگزاری ها است تا شاید در رفع پارهای از مشکلات شهر و همشهریان مفید واقع گردد.
طبق برآوردهای انجامشده تعداد کل سفرهای روزانه در شهر اهواز به حدود 2.580.000 نفر رسیده است. از این تعداد سفر حدود 1.802.000 سفر یعنی حدود 69.8 درصد جز سفرهای موتوری است (سفرهایی که نیروی محرکه انواع موتور سوختی با الکتریکی است) و 778.000 سفر یعنی حدود 30.2 درصد جز سفرهای غیر موتوری (پیادهروی و دوچرخه) است. در تعریف سفر باید گفت هر نوع جابجایی با اهداف مشخص مانند شغل یا کار، مراجعه به ادارات، موارد درمانی و پزشکی، دیدار فامیل و دوست، تفریح و زیارت، بازگشتهای به خانه و سایر که فردی از محلی به محل دیگر جابجا میشود یک سفر درونشهری محسوب میشود.
در این نوشتار به تحلیل انواع مدهای حملونقل یا وسایل نقلیه پرداخته میشود و تحلیل اهداف سفر اگر فرصتی بود در زمانهای دیگر ارائه خواهد شد.
در بررسی دقیقتر آمار مشخص میشود که از تعداد سفرهای موتوری حدود 590.000 سفر توسط سواریهای شخصی افراد با 22.8 درصد از کل سفرها و 621.000 سفر توسط تاکسی و مسافرکشهای شهری با 24 درصد از کل سفرها و 38.000 سفر توسط وانتبارها با 1.5 درصد از کل سفرها و 148.000 سفر توسط موتورسواران با 5.7 درصد از کل سفرها و 150.000 سفر توسط مینیبوسها با 5.8 درصد از کل سفرها و 180.000 سفر توسط اتوبوسهای خطوط شهری با 6.9 درصد از کل سفرها و 30.000 سفر توسط اتوبوسهای اداری و نظامی و ... با 1.1 درصد از کل سفرها و حدود 30.000 به روشهای ترکیبی کوتاه با 1.1 درصد از کل سفرها، جابجایی و سفر میکنند. در بخش سفرهای غیر موتوری حدود 732.000 بهصورت پیادهروی (رفتن به مدارس، کار، بازار و...) با 28.3 درصد از کل سفرها و حدود 56.000 با دوچرخه با 2.1 درصد از کل سفرها جابجا میشوند.
از نکات قابلتأمل آمار فوق میتواند به موارد ذیل اشاره کرد:
1- در برنامههای توسعه کشور مقرر بود سهم حملونقل عمومی در شهرها به بالای 75 درصد برسد امام با نگاهی اجمالی به آمار مشخص میشود که در شهر اهواز حدود 31 درصد است؛ که البته بخشی زیادی از این سهم مربوط به مسافرکشهای شخصی ساماندهی شده است.
2-سهم سمانه اتوبوسرانی در شهر اهواز بسیار ضعیف و ناچیز است درصورتیکه در شرایط مطلوب و ایدئال در شرایط نبود مترو و دیگر سامانههای پرظرفیت جابجایی باید حداقل باید 25 درصد سهم از 75 درصد را به خود اختصاص دهد.
3- سهم جابجایی مینیبوس برای ادارات و مدارس باید تقویت و بیشتر شود تا سهم بالاتری را به خود اختصاص دهد و از اینهمه تعداد جابجایی خودروهای شخصی باهدف اداری و کار کاسته شود.
4-در صورت ایجاد پیاده راههای استاندارد و مطلوب و ایمن و ترویج و تشویق شهروندان سهم جابجایی پیادهروی را میتوان تا 40 درصد افزایش داد.
5- علیرغم نبود زیرساختهای مناسب برای سفرهای دوچرخهسواری اما درصد قابلقبول است و نشان میدهد در صورت طراحی مسیرهای ویژه دوچرخه و ایجاد اهرم تشویقی میتوان بر تعداد آن افزود.
6-استفاده از خودروهای شخصی بسیار بالا و غیرقابلتوجیه است و نشان میدهد زیرساختهای حملونقل عمومی ضعیف و اعتماد عمومی به این سیستم وجود ندارد و باید در این زمینه شهرداری اهواز برنامههای توسعهای و تشویقی زیادی را ایجاد و اجرایی نماید.
ارائه تحلیلهای بیشتر در حوصله این نوشتار نیست اما در روزهای آینده بر مباحث دیگر جابجایی مسافرین نقدهایی نوشته خواهد شد که امید است موردتوجه کارشناسان و مسئولان قرار گیرد.
من آ.. التوفیق