مدیرکل آموزش فنی و حرفهای خوزستان گفت: انتقال مهارتها در دانشگاهها همچنان با الگوی دارالفنونی است در صورتی که الگوی جدید مبتنی بر نوآوری، خلاقیت و مشارکت است.
عبدالنبی سواعدی اظهار کرد: یکی از وظایف مهم ما برای اثرگذاری در سطح جامعه، اطلاعات دادن به مردم درخصوص اتفاقاتی است که در حال رخ دادن است. سازمان آموزش فنی و حرفهای یکی از ثمرات انقلاب اسلامی است که بعد از انقلاب تشکیل شده است. در سال ۵۹ چند نهاد شامل صندوق کارآموزی وزارت کار، کانون تعلیمات حرفهای سازمان بازنشستگی و بهزیستی جمع شدند و در قالب مهارتآموزی و اشتغال حوزه وزارت کار و امور اجتماعی، سازمانی را به نام سازمان آموزش فنی و حرفهای تشکیل دادند.
وی افزود: سازمان فنی و حرفهای با توجه به شرایط موجود، هم گستردگی خوبی پیدا کرده و هم انتظار جامعه و مطالبهگری جامعه از این سازمان بیشتر شده است. سازمان آموزش فنی و حرفهای در مقابل سازمانهای آموزشی دیگر یک نهاد نوپا است اما رسالت و برنامههای کاری بسیار بزرگی را در حال اجرا دارد. در حوزه مهارت آموزی برخی آموزشهای مهارتی به صورت رسمی و برخی آموزشها به صورت غیر رسمی ارائه میشوند.
مدیرکل آموزش فنی و حرفهای خوزستان ادامه داد: آموزش رسمی در نهادهای آموزشی کشور مانند آموزش و پرورش و آموزشعالی در حال اتفاق افتادن است. همه اینها کار آموزش مهارت را انجام میدهند اما آموزش مهارت غیررسمی یا آموزشهای کوتاه مدت غیررسمی، آموزشهایی هستند که بر عهده سازمان فنی و حرفهای هستند. این آموزشها برای تامین بخشی از آموزشها است که در سیستمهای آموزشهای رسمی، مغفول ماندهاند.
سواعدی گفت: با توجه به اینکه ما تا حدی در خروجی سازمانهای رسمی آموزشی در خصوص نیاز بازار کار با مشکل مواجه شدهایم، حجم ورودی سازمان فنی و حرفهای و تکالیف ما کمی بیشتر شد. طیف مخاطب ما بیشتر افراد کمسواد و بیسواد بودند که تحصیلات آموزش و پرورش تا متوسطه را نگذرانده بودند و وارد دانشگاه نیز نشده بودند اما به دلایل مختلف، خروجی سیستمهای آموزشی رسمی ما نتوانست نیاز بازار کار را تامین کند. این مساله موجب شد ورودی سازمان فنی و حرفهای به افراد تحصیلکرده تغییر پیدا کند و اکنون بخش عمدهای از مراجعهکنندگان ما تحصیلات عالیه دارند و برای تصدی مشاغل فنی یا کسب و تکمیل مهارت خود، به فنی و حرفهای مراجعه میکنند.
بخش خصوصی فنی و حرفهای سه برابر بزرگتر از بخش دولتی است
وی تصریح کرد: فنی و حرفهای مراکز خصوصی و دولتی دارد. ما در حوزه اصل ۴۴ خوب عمل کردهایم، چرا که بدنه بخش خصوصی ما حداقل سه برابر از بخش دولتیمان بزرگتر است، به طوری که بیش از ۷۰۰ آموزشگاه آزاد در مقابل ۵۵ مرکز دولتی در استان وجود دارد.
مدیرکل آموزش فنی و حرفهای خوزستان گفت: ما تصمیم گرفتیم کاری انجام دهیم که پیش از فارغالتحصیلی دانشجویان، مهارت آنها را با یک همافزایی بین مجموعه دانشگاه و آموزش فنی و حرفهای ارتقا دهیم. در همین راستا طرحی را به نام طرح "مراکز جوار دانشگاهی" یا "مراکز ارتقا شایستگی مهارت دانشجویان" در طول دوران تحصیل آنها اجرا کردیم که به اصطلاح به آن SCD میگویند. در این طرح به دانشجویان در درون دانشگاهها در طول دوران تحصیل برخی برنامههای ارتقا مهارتی آموزش داده میشود که دانشجو بعد از فارغالتحصیلی بتواند علاوه بر مدرک آکادمیک خود، با مهارت خوبی وارد بازار کار شود اما این طرح نیز نواقصی داشت.
سواعدی افزود: فرهنگ کارآفرینی و اشتغالپذیری در جامعه ما تا حدی پایین است؛ اگر بتوانیم این مساله را ارتقا دهیم موفقیتهای بهتری در این زمینه به دست میآوریم. ما در خوزستان یک کار تلفیقی انجام دادیم و طرحی را به نام طرح جامع کارآفرینی و اشتغالپذیری دانشجویان اجرا کردیم. در این کار مشترک با مراکز رشد پارک علم و فناوری خوزستان، دانشگاهها و سازمان آموزش فنی و حرفهای این طرح به صورت پایلوت در سال ۹۶ در دانشگاه صنعتی خاتمالانبیا بهبهان اجرا شد. وزیر علوم برای رونمایی از این طرح به خوزستان آمد و این طرح پس از ارائه، بسیار مورد استقبال قرار گرفت.
وی ادامه داد: در این طرح در کنار آموزشهایی که به دانشجویان داده میشود، یک دسته مهارت را تدوین کردیم که دانشجو در طول دوران تحصیل خود این مهارتها را میگذراند. در کنار آن خانه استارتاپ و دفتر آموزش کسب و کار و کارآفرینی نیز ایجاد شدند. با این کارها مجموعه مناسبی در دانشگاه ایجاد شد که موجب میشود دانشجو پس از فارغالتحصیلی، دیدگاهی کارآفرینی داشته باشد و دیگر به دنبال استخدام نیست. دانشجویان صاحب ایده و علاقهمند دیگر تنها با امید اینکه استخدام شوند، وارد جامعه نمیشوند بلکه خود کارآفرین شده و برای خود و دیگران بنگاه کارآفرینی ایجاد میکنند.
مدیرکل آموزش فنی و حرفهای خوزستان گفت: شرکتهای دانشبنیان در طول مدت تحصیل دانشجویان، توسط آنها به وجود میآیند و این شرکتها در طول مدت تحصیل دانشجو، رشد میکنند و پس از فارغالتحصیلی به سطحی رسیدهاند که بتوانند کار خود را ادامه دهند.
سواعدی تصریح کرد: امسال برنامه داشتیم در شش مرکز دانشگاهی، مراکز جوار دانشگاهی را ایجاد کنیم. در حال حاضر در دانشگاه آزاد شوشتر، دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر و دانشگاه شهید چمران اهواز شروع به کار کردهایم و در این زمینه تفاهمنامهای با دانشگاه علوم پزشکی امضا خواهد شد. دانشگاهها باید پای کار باشند تا این تغییرات اتفاق بیافتد، چنین طرحهایی صرفاً با امضای یک تفاهمنامه بین دانشگاه و فنی و حرفهای رخ نمیدهد.
آموزشبینندگان در آموزش خودشان مشارکت داده شوند
وی با تاکید بر اینکه باید رویکرد خود را در حوزه انتقال مهارت تغییر دهیم، بیان کرد: ما همچنان با الگوی دارالفنون فعالیت میکنیم و انتقال مهارتها در دانشگاهها به صورت الگوی دارالفنونی انجام میشود، به گونهای که استاد آموزشی میدهد و همه مهارتآموزان و دانشجویان انتظار دارند مهارت را از این استاد فرا بگیرند، درحالی که این مساله با عصر حاضر چندان همخوانی ندارد. میتوان گفت نوعی آموزشگریزی از این سیستم اتفاق افتاده است. الگوی جدیدی وجود دارد که مبتنی بر نوآوری، خلاقیت و مشارکت است. باید آموزشبینندگان را در آموزش خودشان مشارکت دهیم.
مدیرکل آموزش فنی و حرفهای خوزستان با اشاره به اهمیت برگزاری استارتاپها برای نسل جوان، خاطرنشانکرد: در استارتاپها یک ایده مطرح میشود، تیمی برای تحقق این ایده تشکیل میشود و به این ایده کمک میشود تا رسیدن به محصول، پرورش پیدا کند. سه سال است که مجموعه استان این الگو را در استان دنبال میکند و به طور خاص وارد حوزه بازیسازی رایانهای مبتنی بر موبایل و تبلت شدهایم و سه سال است که به صورت ملی، گیمآپ را اجرا میکنیم.
تکنیسینها و کارگران فنی شناسه کار دریافت میکنند
سواعدی گفت: کار مشترکی نیز با اتاق اصناف در حال انجام است. بخشی از این کار رویکرد اجتماعی دارد و برای تامین امنیت مردم در استفاده از تکنسینها و کارگران فنی است. در این طرح قرار است تمام کارگران فنی و خدماتی که در حوزه بازار کار میکنند، یک شناسه کار دریافت کنند. این شناسه کار مشخصکننده تمام مهارتها و تواناییهای آنها است که به صورت آنلاین قابل استعلام است. وقتی این تکنیسین کارت خود را ارائه میدهد، با استفاده از اپلیکیشنی که به این منظور در حال طراحی است و وارد کردن آیدی فرد، مشخصات او به شما داده میشود.
وی ادامه داد: به طور مثال اگر فردی تعمیرکار وسایل برودتی است دیگر نمیتواند فرگاز را تعمیر کند. مذاکراتی نیز با معاونت کار وزارت کار، رفاه و تعاون اجتماعی انجام شده است تا اگر ممکن باشد این کار را به صورت کشوری اجرا کنیم. در اتاق اصناف استان این کار عملیاتی شده است و تعدادی از اتحادیهها وارد کار شدهاند و مرکز مشاوره شغلی و کلینیک تخصصی اشتغال نیز راهبری آن را پذیرفته است.
مدیرکل آموزش فنی و حرفهای خوزستان افزود: یکی دیگر از کارهایی که در بحث آموزشهای مهارتی رخ داده است ورود ما در توانمندسازی اقشار در معرض آسیب و ورود ما به حوزه مسائل اجتماعی بوده است. با همکاری و همفکری استاندار و حوزه معاونت اجتماعی و سیاسی استان، سال گذشته در حوزه مناطق حاشیهای طرحی را به استانداری پیشنهاد دادیم. با توجه به دغدغه خاطر دولت مبنی بر توجه به مناطق در معرض آسیب، در طرح ما گفته شده که بهترین روش برای ایجاد یک زندگی شرافتمندانه، توانمندسازی مهارتی اقشار مختلف است.
سواعدی ادامه داد: استاندار نیز برای این طرح مبلغی را از محل اعتبارات شورای اجتماعی کشور در اختیار ما قرار داده است. در این طرح زیرساختهای آموزشی مهارتی بسیار خوبی در مناطق کوی علوی، ملاشیه، عین دو، کوی شهید محسن، زرگان و مناطق مختلف که مد نظر ما بودند، فراهم شده است. مهارتهایی که در این مناطق آموزش داده شدند، مهارتهایی هستند که سریعاً به اشتغال منجر میشوند. امسال هم ما این الگو را دنبال میکنیم.
وی افزود: امسال یک تفاهمنامه سهجانبه بین معاونت بانوان و امور خانواده سازمان ریاست جمهوری و سازمان آموزش فنی و حرفهای و وزارت کشور برای توانمندسازی زنان سرپرست خانوار تحت پوشش منعقد شد. براساس این تفاهمنامه در این زمینه قرار است آموزشهای اجتماعی مرتبط با حوزه اجتماعی فرهنگی به وسیله معاونت امور بانوان ریاست جمهوری ارائه شود. این افراد شناسایی میشوند و مشاوره لازم برای فراگرفتن مهارتها را دریافت میکنند و سپس آموزش مهارتها را سازمان فنی و حرفهای انجام میدهد. سهمیه استان ما در این طرح، دو هزار نفر است. ما این کار را از تیرماه در استان با همکاری معاونت سیاسی و اجتماعی استانداری و بهزیستی شروع کردیم و این افراد اکنون در حال آموزش هستند.
پروژههای نیمهتمام فنی و حرفهای نیازمند سرمایهگذار هستند
مدیرکل آموزش فنی و حرفهای خوزستان تصریح کرد: برخی پروژههای ما نیمهتمام یا آماده بهرهبرداری هستند که بخش دولتی نمیتواند از ظرفیت کامل آنها بهرهبرداری کند. ما اینها را در قالب ماده ۲۷ قانون الحاق به بخش خصوصی واگذار میکنیم. فکر میکنم باید در این حوزه بیشتر اطلاعرسانی شود، زیرا کار بسیار بزرگی در حال اتفاق افتادن است. برخی از پروژههایی که داریم تقریبا کامل هستند اما با توجه به محدودیتهایی که در حوزه استخدام نیرو وجود دارد و اینکه دولت نمیتواند از ظرفیت کامل آنها بهرهبرداری کند، ما میتوانیم بهرهبرداری از آنها را به بخش خصوصی واگذار کنیم.
سواعدی در ادامه با بیان اینکه بهترین، بزرگترین و تنها مرکز تخصصی آموزش غواصی و حرفههای مرتبط زیرآب مانند جوشکاری، فیلمبرداری و برشکاری زیر آب که نیاز عمومی حوزه بنادر و دریانوردی هستند در ماهشهر درحال احداث است، گفت: اما این پروژه در حال حاضر در ماده ۲۷ است و ما منتظر آمدن یک سرمایهگذار هستیم. این طرح در حد یک طرح ملی نیز قابل استفاده است و انتظار داریم یک سرمایهگذار این پروژه را کامل کند. با ظرفیتهای دولتی موجود ما نمیتوانیم 100 درصد آن را استفاده کنیم و در حال حاضر به صورت محدود در حال بهرهبرداری از این مرکز هستیم.
وی افزود: یکی دیگر از پروژههای ما مرکز آموزش گردشگری و هتلداری در خرمشهر است که این مرکز تقریبا تمام شده و تجهیز شده و آماده بهرهبرداری است ولی ما با توجه به شرایط موجود دولت به خوبی نمیتوانیم از آن بهرهبرداری کنیم و درحال حاضر صرفاً در یک باز زمانی کوتاه یک ماهه در این مرکز پذیرای راهیان نور هستیم. انتظار داریم سرمایهگذارها در این زمینه سرمایهگذاری کنند. با توجه به مجاورت ما با کشور عراق، این مرکز ظرفیت خیلی خوبی برای استان است و بخش خصوصی میتواند خیلی خوب در این حوزه فعالیت کند. این هتل تقریبا آماده است.
مدیرکل آموزش فنی و حرفهای خوزستان گفت: مرکز آموزش فنی و حرفهای خواهران ما در پردیس نیز نیمه تمام است، همچنین یک مرکز نیمه تمام در شهرکهای صنعتی داریم، یک مرکز چندمنظوره نیز در دزفول داریم که نیمه تمام است و ما آمادگی واگذار کردن همه این مراکز را داریم.
سواعدی تصریح کرد: ما دو طرح در حوزه بسته رونق اشتغال داریم. یکی از این طرحها در بحث کارورزی دانش آموختگان دانشگاهی است که براساس این طرح فارغالتحصیلان دانشگاهی مدتی را در کنار کارفرما به کارورزی مشغول میشوند و در صورتی که این دانشجویان جذب شوند، مزایایی نیز برای کارفرما دیده میشود. در زمان کارورزی نیز بیمه و کمک هزینهای به دانشجویان تعلق میگیرد که از طریق وزارت کار و تعاون اجتماعی پرداخت میشود.
وی ادامه داد: برای توسعه اشتغال و مهارتآموزی نیز طرح کارآموزی در محیط کار واقعی را داریم. کسانی که تحصیلات دانشگاهی دارند یا با وجود تحصیلات دانشگاهی شرایط ورود به طرح کارورزی را نداشته باشند، میتوانند از این طرح استفاده کنند. از سال ۹۵ در ستاد اقتصاد مقاومتی برنامه توانمندسازی فقرا و محرومین را آغاز کردهایم که در حوزه آموزشهای مناطق کمبرخوردار در مناطق روستایی این کار اتفاق میافتد و با اعتبارات بخش دولتی سالانه افرادی را آموزش میدهیم.
مدیرکل آموزش فنی و حرفهای خوزستان گفت: یک تفاهمنامه با ادارهکل امور روستایی و شوراها منعقد شده است. ما به دنبال این هستیم که کاری کنیم که مردم در روستاها، خدمات فنی و کارهای خدماتی مورد نیاز خود را فرا بگیرند. به طور مثال ما در هر روستای بالای ۲۰۰ خانوار به تعمیرکار وسایل برودتی، جوشکار، در و پنجرهساز و یکسری خدمات خودرویی مثل برق خودرو و مکانیکی نیاز داریم. با شناسایی این خدمات مورد نیاز، این مهارتها را آموزش میدهیم.
سواعدی افزود: همچنین در حوزه احیا مشاغل سنتی استان چند کار شاخص انجام شده است. به طور مثال در بررسیها متوجه شدیم، هندیجان که بیشتر اقتصاد آن بر پایه صید و صیادی است، در حوزه گرگوربافی و توربافی مواد مورد نیاز خود را از سایر استانها تهیه میکند. به همین دلیل رشته گرگوربافی و توربافی را آنجا راهاندازی کردیم و در حال حاضر مردم در حال آموزش هستند، یعنی هم تولید میکنند و هم خودشان از تولیداتشان استفاده میکنند و دیگر نیازی نیست که صیادان ما گرگورهای مورد نیاز خود را از استانهای دیگر تامین کنند.
وی خاطرنشانکرد: در این مدت توانستهایم بیش از ۱۰۰ آموزشگاه آزاد ایجاد کنیم. ما مجوز اولین آموزشگاه حوزه رسانه و سواد رسانهای را در خوزستان صادر کردیم. همچنین مجوز ایجاد آموزشگاه طلا و جواهرسازی نیز صادر شده است که ۱۰۰ درصد فارغالتحصیلان این دوره جذب بازار کار شدهاند.
مدیرکل آموزش فنی و حرفهای خوزستان با بیان اینکه فنی و حرفهای موجب کارآفرینی در جامعه شده است، گفت: در دهه فجر تعدادی از آموزشگاههای آزاد ما افتتاح میشوند. علاوه بر آن دو پروژه بخش دولتی نیز افتتاح خواهند شد. فاز اول مرکز آموزش فنی و حرفهای کارون نیز به بهرهبرداری میرسد و کارگاه آموزش نانوایی نیز در مرکز امام علی(ع) ما افتتاح میشود. در این مدت تلاش کردیم با جابجایی کارگاهها در شهرستانها، در دورههای شهرستانها تنوع آموزشی ایجاد کنیم.
خلا مربیان حقالتدریس در فنی و حرفهای احساس میشود
سواعدی افزود: ما نیاز به تنوع آموزشی داریم و برای ایجاد این تنوع آموزشی به نیروی حقالتدریس نیاز داریم اما با توجه به شرایطی که برای سازمان ما به وجود آمده است، بعد از تبدیل وضعیت مربیان حقالتدریس ما در سالهای گذشته به مربیان ثابت، دیگر مجوز جذب نیروی حقالتدریس جدید به ما داده نشد و کماکان ما به نیروی حقالتدریس نیاز داریم و خلا آن احساس میشود.
وی گفت: امسال بخش عمده غرفه فنی و حرفهای در نمایشگاه هفته پژوهش کشور، مربوط به خوزستان بود. در هفته پژوهش امسال شش طرح جدید از جمله آبشیرینکن خورشیدی را رونمایی کردیم. در حوزه باغملک نیز با همکاری یک شرکت دانشبنیان در حوزه پرورش ماهی فوق متراکم طرحی را پیش بردیم.
مدیرکل آموزش فنی و حرفهای خوزستان با بیان اینکه ظرفیت کار در استان در صنایع تبدیلی واقعاً بالا است، افزود: سه سال پیگیر این مساله بودیم که پرورش زالو در خوزستان انجام شود، تفاهمهایی نیز با خانه زالو ایران در این زمینه داشتیم. سمیناری در این زمینه در خرمشهر برگزار شد و حالا پنج یا شش مزرعه پرورش زالوی طبی در خرمشهر و بهبهان فعال شدهاند. قرار شده است که در شوش نیز عملیاتی شدن پرورش زالو و ماهیان فوق متراکم پیگیری شود.
مشاغل سنتی باید بهروز شوند
سواعدی گفت: ما بهترین کارگاه مکاترونیک کشور را داریم. در کشور تنها استانی هستیم که در حوزه اکواترونیک کارگاه داریم. در مسابقات ملی مهارت که هر ساله در کشور برگزار میشود و دو سال یکبار مرحله جهانی آن برگزار میشود، در حوزههای مختلفی که شرکت میکنیم بچههای ما همیشه افتخارآفرین بودهاند و از ۱۷ نفر تیم اعزامی ما به مسابقات، ۱۰ نفر مقام کسب کردند. ما در رشتههایی که مختص استانمان هستند خوب ظاهر میشویم.
وی افزود: مراکز تخصصی نیز در استان داریم که در نوع خود منحصر به فرد هستند. آنچه که باید روی آن کار شود بحث اشتغالپذیری ما است. ما باید بپذیریم که به عنوان یک جوشکار یا یک کشاورز با روشهای نوین کار کنیم. ما به کارهای سنتی عادت کردهایم و فکر میکنیم با همین کارهای سنتی میتوانیم ادامه دهیم. در روستاهای ما کار کشاورزی و دامپروری با روش سنتی انجام میشود و برخی از جوانان که میخواهند بهروز باشند، شغل سنتی ما را نمیپذیرند، به همین دلیل ما در حال از دست دادن این مشاغل هستیم و باید تحولی در این حوزه اتفاق بیفتد تا مشاغل سنتی ما بهروز شوند.