تجربه هلند در پیروزی اش بر آب های ویرانگر

هلند کشوری است که بجز چند مکان اندک، تقریبن تمامی سرزمین  آن پایین تر از سطح دریا قرار دارد. بلندترین نقطه ی آن یک تپه ی 320 متری در استان لیمبورخ است و مابقی این سرزمین، صاف و هموار است. بر اساس تجربه ی اقامت 15ساله ی خود در این کشور می گویم که در طول سال، دست کم 250 روز آن در این کشور باران می بارد. گاه می شود که هفته ها آفتاب رؤیت نمی شود و روزهای متمادی به طور بی وقفه باران می بارد. عقده ی دیدن آفتاب در این کشور آنچنان شدید است که برخی مواقع در زمستان که آفتابی پس از بارانهای طولانی می درخشد، جنب و جوشی عجیب در میان مردم درمی گیرد و باورتان نمی شود که ای بسا در چنین مواقعی بسیاری از مردم با اعلام بیماری خود به اداره، بر سر کار خود حاضر نمی شوند تا خود را در معرض آفتاب قرار بدهند!

همچنین در تمام شهرهای هلند رودخانه ها و نهرها جاری اند و در بسیاری از محله های مسکونی، کانال ها و مسیل های پر از آب در فاصله ی چند متری از درب خانه ها قرار دارند. با اینهمه هرگز شنیده نمی شود که در این کشور سیلی بیاید و یا حتا آبگرفتگی معابر اتفاق بیافتد. براستی راز مصونیت این کشور در مقابل اینهمه بارش و آب چیست؟ این پرسشی بود که در ایام نخستِ اقامتم در این کشور از خود می پرسیدم. مطلب از این قرار است که در سال 1953 بر اثر بارشهای پر دامنه و شدید و ایجاد سیل و طغیانِ دریای شمال، بیش از 30هزار نفر از مردم هلند به کام مرگ فرو رفتند. از همان زمان بود که مبارزه ی تخصصی این کشور با آب آغاز گردید و به مرور زمان دانش تخصصی لازم و بایسته را برای بقا خود در مقابل آب به دست آوردند و تدابیر علمی نوینِ مکشوف خود را برای مهار و مدیریت آب های ویرانگر به کار بستند. ازجمله اجرای یک پروژه ی ملی سراسری به نام "طرح دلتا" بود که ایجاد سدی چند صد کیلومتریِ سنگی در مقابل رودخانه ها و نهرها بود و نیز ایجاد محافظ هایی خاکی در حاشیه ی همه ی مناطق حادثه خیز به گونه ای که هیچ آبگاه رهاشده ای در کشور وجود نداشته باشد. همچنین آنها در صنعت پل سازی و جاده سازی و بندرسازی و آبخیزداری و کشاورزی و دامداری و به طور کلی در مقوله ی تنظیم رابطه با آبهای روان و آوردهای آب، تکنیک های نوینی ابداع و به کار بسته اند، آنچنانکه آب هم اینک مغلوب هلندی ها شده است. 

مضاف بر این؛ کف پوش پیاده روها در اغلب مناطق مسکونی فاقد روکش آسفالته است و از بلوک های  آجری یا سنگفرش مفروش گردیده اند. این بلوکها بدون مصالح چسبنده ای همچون سیمان به هم فشرده شده اند و در لایه ی زیرین آنها از شن استفاده گردیده، به گونه ای که درزهای بسیار ظریف مابین سنگهای کفپوش، آب را به درون زمین جذب می کنند و توسط لایه ی زیرین سنگها که از شن تشکیل گردیده، به درون زمین هدایت می شوند. قابل توجه اینکه جنس سنگهای کفپوش نرم تر از حد معمول است به گونه ای که خود سنگها نیز جاذب آب هستند. 

نکته ی قابل توجه دیگر اینکه: در برخی مناطق درون شهری و روستایی، بافت جاده ها نیز از همین نوع سنگفرش ساخته شده اند. بدین گونه ساختار کفپوش خیابانی و جاده ای عمومن  بر اساس جذب آب به درون زمین طراحی و ساخته شده است.

اکنون که واقعیت سیل ویرانگر اخیر در ایران کهن نشان داد که ما تا چه اندازه در مقابل بارندگی و آب آسیب پذیر و بی دفاع هستیم، جا دارد که مسئولین مربوطه از دانش تخصصی کشوری همچون هلند که در تجربه ی زیستی اش در مقابله با آب به طرز شگفت انگیزی موفق و پیروز بوده است، استفاده نماید. همه ی کشورها به تجربیات متقابل برای ادامه ی حیات نیازمندند. امید است که همین یکبار فاجعه برای عبرت آموزی مدیران کلان جامعه کافی باشد و گذشت زمان آنها را دچار توهم مصونیتِ خیالی نسازد و ایران عزیز و ایرانیان رنجدیده را در کام بلایای طبیعی احتمالی آتی رها نسازند.