شوشان - دکتر سید مرنضی افقه :
من تخصیص ارز سوبسیدی را برای شرایط فعلی قبول دارم. در واقع برای جلوگیری از له شدنِ تعداد انبوهی از مردم، گریزی از حمایت کردنشان وجود ندارد. بدون تردید با وجود ساختارهای سیاسی، اجتماعی و اداری فعلی، توصیه های طرفداران اقتصاد آزاد توهمی بیش نیست و عمل به آنها توده ی مردم را بیشتر زیر فشار له خواهد کرد. اما مسئلهای که باعث شد در ارز 4200 تومان انحراف ایجاد شود انجام نشدن اقدامات تکمیلی بود، وگرنه اصل این سیاست در شرایط موجود بهترین گزینه بود.
این را مجددا تاکید کنم که رانت به خودی خود بد نیست، بلکه سیاستی رایج برای کاهش نابرابری های فردی، گروهی و منطقه ای به خصوص در کشورهای در حال توسعه است. البته اقتصاددانان طرفدار بازار آزاد با این مسئله مخالف هستند، اما باید بدانیم که در کشورهای بسیار پیشرفته هم رانت داده میشود. آنچه منفی و ضدارزش است سوءاستفاده از این امتیازات توسط گروه های با نفوذ و نیز بی اعتنائی دستگاه های نظارتی و قضائی نسبت به این انحرافات است.
ارز 4200 تومانی هم تصمیم بدی نبود و در راستای پیشگیری از فشار بیشتر به انبوه طبقات محروم جامعه اتخاذ شد، اما نیازمند اقدامات تکمیلی بود تا از مسیر اصلی خود منحرف نشود و همین مسئله هم باعث شد که نتواند قیمتها را پایین نگه دارد. دستگاههای قضایی، نظارتی و دولتی باید به میان میآمدند تا از سوءاستفاده از این سیاست حمایتی جلوگیری کنند.
همانطور که قبلا اشاره کردم انحراف این این سیاست ارزی به معنای این نیست که اصل ماجرا تصمیم غلطی بوده است. اگر این سیاست نبود طوفانی در قیمتها برپا میشد و هیچ سیاستی برای حمایت از محرومان توسط دولت وجود نداشت.
باید بدانیم اکنون با راههای فراوانی که برای سوءاستفاده وجود دارد شاید این راهحل و تداوم آن در اقتصاد موثر نباشد، اما اگر اقدامات تکمیلی انجام میشد ما با این شدت از افزایش قیمت در بازار رو به رو نبودیم، خانوارهای متوسط به زیر خط فقر ریزش نمیکردند و این فشاری که بر توده جامعه وارد میشود کاهش پیدا میکرد.